Midayhiw ko congtong ci Tsai Ing-wen to sifo a mili’ay to Yincuminco.

Conghoa minko 105 miheca 8 folad 1 romi’ad. (中華民國105年08月01日)

Anini romi’ad, midayhiw ko congtong ci Tsai Ing-wen to sifo a mili’ay to Yincuminco. (蔡英文總統今（1）日上午代表政府向原住民族道歉。)

Anini romi’ad, ’ayaw no lahok 9:30 ko toki, itira i ka’ayaw fawahan no congtongfo mi’ang’ang mipa’edaw, o todong no kasafinacadan a nga’ayay pikihatiya, itiya, mitodoh to ’asisiw no lamelo, todong pitahidang to cikawasay no yincuminco a mikihataya; nanoya itira i fawahan mihamham to kasafinacadan micomod i laloma’ no congtongfo. Itiya i kalomaocan midemak a mili’ay pipa’edaw, satapang o no Punun finacadan ko pipa’edaw a mipalemed, o samato’asay ci Ho Cin-niang fai ko mifetiray to ’epah, todong sakafana’ to congtongfo, mipasikawas a milongoc to sakalaheci no nia pidemak; padoedo o kasasiromaroma no pitooran a citodongay a malacecay a mitolon, nanay o Tapang a Kawas ato kawakawas mapolong mipawacay to nia romi’ad no likisi.

Maherek a mipalemed, itiya a misitapang ko congtong papelo to sapili’ay:

I ’ayaw no 22 no mihecaan anini a romi’ad, o kimpo no mita mapatongal i rikec a “Sanpaw” saan ko pifalic a pangangan to “Yincumin” sanay to i. O nia tadangangan, caay ka dengan o pipalasawad a cecay to hatiniay a lafin to palawacoay (sepenay) a pipangangan, o pipahapinang koni to “o nao tawki ” no Taywan ko yincuminco o sanay koni.

O nian ko parana’an a tomirong saka, anini sa, o tatala’ayaw ho kita a mi’awas ko rakat. Midayhiw kako to sifo, pasayni i finawlan no yincuminco, oya talolongay a piliyok no faloco’. Orasaka, saki nai ’ayaw no 400 no mihecaan tahanini, mafades kamo to masawili’ay a pipadek, o nian saka midayhiw kako to sifo, mili’ay i tamowanan.

Paso’elin kako, tangasa anini, toni liyok no ka’oripan no mita, ira ho ko mimaan li’ayren cangra o sanay. Pakayni to nian saka, o sakapidayhiw ako to sifo a mili’ay anini. Nai tiya:ay ho a masamaamaanay a makakinihay o hahatiratira aca sanay, ano eca, iti:yaay a safades to romaroma a finacadan i, o heci no kacomahad no tamdamdaw ko nian sanay ko nengneng, o nian ko saka tomireng no mita itini anini, o sapicowat a mafalic ato sapiliyocaw to harateng ko nian.

Pakaynien ako i rahodayay a sowal, pahapinang o maan ko pili’ay to yincuminco a lalengatan. O nia sera no Taywan, i ’ayaw no 400 mihecaan o iraay to ko maro’ay itini. Nao niyah saan ko saka’orip, ono niyah a sowal ko sakasowal, niyah a ponka, niyah ko pipanangan, ato ka’oripan a sofal. Doedo sa, caay ko nihaian nangra i, fahal sa lonok sa ira ko romaay finacadan a tayni.

Nengnengen ko kacowat no likisi, oya ikoray tayni a tamdaw, caira to ko milinganganay to maamaan no itiniay a tamdaw. Orasasaka malafel cangra itini i kananaman nangra a sera, mala o caayay to ko citodongay, malaplap patayra i lawaca a co’ed ko ka’oripan.

O sakatadamaan no cecay a finacadan, o mipatirengay i fafaed no kapadesan no finacadan. Ano saan i o caayay ka tatodong o cimo’ecelay a kitakit kita ahan, dengan o nika eca pisinting kita o caayay ko mo’ecelay a kitakit sano saan i, o papasadaken a mihapinang ko nia likisi, pasowalen kina so’elinay nira.

Nanoya i, kao so’elinay ko faloco’ no sifo to nia ’ayaway a tatiihay demak, orasaka o nianan ko sakatomireng ako itini anini.

Ira ko cecay a tilid “Taywan tong-se (Nirakatan a likisi i Taywan)”. O pipa’ayaw a sowal ira ko cecay a tosir masowal itira: “Nao awaayay ho ko likisi no Taywan. O Holan ko sa’ayaway, do’edo ci Cen a demak, o Mancin ko nicafaray.” saan. Ono Payrang a pakayraan a mihirateng ko nian. O yincuminco, i ’ayaw to pina:ay to a patek i, o maro’ay to itini to nia sera, iraay to ko kadofahay a ponka ato taneng, mirayray to i kasato’asaan. Nikawrira, dengan oya micingcingay a finacadan ko matiliday a likisi ko iraay matini. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

O naitiay i Holan ato ni Cen cen-kong a pikowan ko mihadefekay ato misakelotay to kicay no Tangafolan a finacadan, no Mancin a to’ek ikaka ko kasasiwtoc ato piepec naira, ono Dipong a pikowan maledef micomod i nisawacoay a halaka, tangasa i ikor no kalalood o Conghoa-minko a sifo ko midemakay to pisa tokotokosay dafdafay a halaka. Tona 400 mihecaan i, oya tayniay i Taywan a micingcingay ko pikowan i, pakaynien naira i sapifolaw ko sapilowid, mi’afas to sera, mapakinali ko pikakari’ang to iraay salongoc no yincuminco. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

O midotocay to lecok no to’asan ko niyaro’ no yincuminco, pakayni i nilecokan a taneng ko sapiraroyaroy to kinaira no tataparan. Nikawrira, patireng ko kitakit to no aniniay a sakowan i, ono niyah a pakayraan, no niyah a salongoc i malasawaday to. Mapeleng to ko lecok no sakapotan, no finacadan a salongoc caay to ka haydaen. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

O iraay ho ko no ina a sowal ko yincuminco, naitiya pikowan no Dipong a pakihamon ato palahongtian a finawlan a halaka, ato ikoray no 1945 mihecaan i, milalang to ko sifo a pasowal to no niyah finacadan a sowal, o sakamatini a pakinali to malasawad ko sowal no yincuminco. Mangalef ko no Tangafolan a finacadan o lasawad awaayto. O kasa rayray no sifo, saki lecok a ponka no yincuminco caay ka sarocod to sapidamakaw. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

Toya a mihecaan, o kafokilan no Tao a finacadan, lonok sa patelien no sifo itira i Lanyu ko heneng a ’afadeng. O itiraay i Lanyu a Tao finacadan makari’ang to no Heneng ’afadeng. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

Na o papotalay tamdaw ko tayniay micomod i Taywan itiya i, o maro’ay i dafdaf a Tangafolan finacadan sa’ayaway caira pakalitemoh to nian. Kasarayray a mikowanay o pipalasawad to tekedan ato finacadan a kacingangan. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

Na mafalic a malakapolongan to itiya i, paca’of ko sifo to nisalongocan onto no yincuminco itiya. Mihayda ko sifo to dademaken, ira to ko misa’icelan a demak itiya. Anini sa, ira to ko macakatay saka tala’ayaw a《Tatapangan rikec no Yincuminco a finacadan》, nikawrira, o nia rikec, caay ka safaloco’ no citidongay sifo malenak ko kamga’ayan. Caay ka kalamkam ko pidemak, caay kaledef i niyaro’, caay ka songila’ ko pidemak. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

O Taywan kasasowal han o “Kasiramaroma ponka” ko syakay nahan. Nikawrira, tangasa anini, sakisomelet, sakikiwiko, saki’orip a kicay, sapikihatiya to sici sanay a adihayay kasairaira no patosokan i, oya: to makakinih to no caayay ko yincuminco. Nanoya, miepecay hirateng to yincuminco, mangalef ko nisawacoay a nengneng, caay ka lasawad. O nika eca ka’edeng ko nidemakan no sifo, orasaka maawid no yincuminco ko awaayay mataneng no roma a finacadan, oya kasemseman ato kapadesan. Orasaka, o nian ko pidayhiw ako to sifo a mili’ay to yincuminco.

O nika caay ka’edeng niyam a misa’icel, mangalef i kasarekarekad no to’ek, caay ka takop a mali’ayaw ko nengneng a caay pisa’icel kami, saka ira ko roray i tatirengan namo a kahacecay, tangasa sa tahanini ko karoray. So’elinay to, o kakangodoan ko nika tadancaay.

O sapili’ay anini i, talacowa halafin to ko nikataloc, nikawrira o pisatapang ko nian. Awaay ko pidahekat ako to nia sepatay so’ot (400) a mihecaan toya kafadesan a madoka’ no yincuminco, pakayni to nia cecayay a sasowalen, cecayay a pili’ay a sowal to pili’ay nanoya sa a malasawad. Nikawrira, midehekatay kako to faloco’, aniniay a pili’ay, o nano salaloma’an no nia kitakit a polong ko pisatapang pasayra i kalali’ayan.

Pakaynien ako i nano taneng no yincuminco a sowal to nia laocan anini. O sowal no Tayal finacadan, to “sasongilaen a mihapinang”, o Balay sanay. O “lali’ay” i Sbalay sanay, o nia Balay ’a’ayaw tongalen ko S a ngiha’. O sasongilaen a mihapinang ato lali’ay, o malitasaay ko pakayraan a hiratengan. Roma to a sowal, so’elinay a kalali’ay, dengan pakayni i so’elinay faloco’ misi’ayaw to sasongilaen a mihapinang, itiya ira ko sakalaheciaw.

Itini salaloma’an a ponka no yincuminco i, tona ira ko pararaway to tamdaw no niyaro’ i, ira ko sapili’ayan i, pasasi’ayawen no kalas ko miri’angay ato makari’angay a pasa’opo. I kasa’opoan, caay pipatangsol a masasili’ay, oya so’elinay faloco’, masasowal to nai faloco’ay a nirakatan ’orip. Ikor no pahecian o nirakatan a kasasongila’ a mihapinang, itiya mitahidang ko kalas to ’alomanay mi’owak to takid, oya mata’elifay to, so’elinay mata’elifay to. O nian koya Sbalay hananay.

Midehekatay kako anini, malali’ay ko sifo ato yincuminco to nia Sbalay. O i ’ayaway a latiih, o ’ayaway a kasasongilaen a mihapinang, o sasa’icelen, o awaay ko sasakilifen a sowalen. Ano sawni, widang a yincuminco, o papasowal to nihiratengan. Caay pipatangic i tamowanan to sapisololaw, nikawrira, misafaloco’ kako i titaanan mapolong to sakararidaw no kasasisolol, i ’ayaway a tatiihay eca to ko laliyawen, to nia kitakit, nanay ira ko cecay romi’ad, manga’ay pasayra i kasasili’ayan.

O pitekaan ko nia romi’ad, manga’ay ko kalali’ay a todong, caay ka itira i tireng no yincuminco ato i Tangafolan a finacadan, o a itini i sifo. Mafana’ kako, tano sowal sa ko kalali’ay a saan, o saki yincuminco a kalodemak, itini i kitakit ko todong saka ciso’elin no kalali’ayan.

Itini kako a mihapiw, o congtongfo papatireng to “yincuminco sakamo’ecel no likisi ato misiwar pamo’ecel a wiyinhuy”. O tapang no kitakit kako, citodongay a milisaot, o kasa finacadan a dayhiw makomod mikilim to sakamo’ecel no likisi, malalenay ko kasasowal to ikoray rarakaten no kitakit a halaka.

Pacecay haca kako, o wiyinhuy no congtongfo, takaraw ko pinengneng, o kitakit ato yincuminco o malalenay kacacawi. O dayhiw no kasafinacadan makakomod, halo Tangafolan a finacadan, a o finacadan ato niyaro’ ko parana’an a malakapot. O nia lalekoan, o mamalano yincuminco o kasarekad ko miketonay, manga’ay so’elin maparatoh ko nafaloco’an no finacadan.

O romasato, milongoc kako to Sincenyin paromi’ad a lomaoc to “Tatapangan rikec no Yincuminco a finacadan micekerohay a laoc”. O kalacecayan halaka no wiyinhuy, ikoray to a sifo, o a itini i sakakaay citodongay no kasaselal, ko kalalicay ato misanga’ay to malalenay ko pidemak. O nia demakan halo mikilim to mahiratengay a likisi, picekeroh to niyah a pikowan no yincuminco, malalenay ko kacomahad no kicay, mirocok to kiwiko ato ponka, sadama to sakasomelet, ato sadama to salongoc no i tokayay a finacadan.

Saki aniniay mihecaan a rikec ato lecok ponka no yincuminco, ira ko matatekohay a masasiwtoc, patirengen ita ko citodongay to ponka a “yincuminco rikec patadoay a ciwsing”, pakayni i nitelekan, micedeng to nilecokan a lekakawa no yincuminco ato sarikec i aniniay kitakit, oya i marariday a kasasiwtoc.

Milongoc kita to kasacitodongay, karanikay ko pisolimet a dademak, nawhani o lecok a lekakawa no yincuminco, no lecok a sofalan, caay kai lali’acaan ko longoc, caay ko nipalenakan a ’a’adopen, a cimarepetay ato cimarofoay a patinakoan. Pakayni to matiniay a patinakoan, maaini kita a lomaoc to sapisawki to nian.

Milongoc kako to kasacitodongay, pakayni to itiraay i Lanyu mapateliay a Heneng ’afadeng a citodongay a niketonan, pasadaken ko ratoh a nipalitaan to sasongilaen a mihapinang. I ’ayaw no nika eca ho kalaheci ko pipatelian to Heneng ’afadeng i, pafelien ko Tao a finacadan to sapatodong a payso.

Nasaan, o pingodo to Tangafolan a finacadan to sakiniyah, pihai to ngangan no niyah ko sapisilisil, o a itini kita i ’ayaw no saka siwa folad tolo polo’ (9/30) romi’ad, mitiri’ to tatodong no lekakawa, o Tangafolan finacadan a ngangan ira ko saka cisalongoc ato patodongan.

Anini miheca saka safaw cecay folad saka cecay romi’ad (11/1), miteka kita misahalaka, mihapiw to lecok a sofal a sera no yincuminco. Kapolongan hocing no niyaro’ a telek, mirakatan to ita i matini, o ikor no nian, no niyah a pikowan no yincuminco a nisafaloco’an, o sasahacecayen to a milaheci. Saranikayen ita ko rakat, oya nisafaloco’an no yincuminco a “Niyah pikowan no Yincuminco a rikec”, “O sera ato riyar sa’etal no Yincuminco a rikec”, “Sakacomahad no sowal no Yincuminco a rikec” a rikecan, o papatayraen i Lipoyin a mitomadaw.

Anini romi’ad herek no lahok, o lalomaoc kita o polong no kitakit a yincuminco dademaken a laoc. I kalomaocan, adihay ko pihapiw no sifo to halaka. Ikor no mihecaan saka falo folad saka cecay romi’ad (8/1), o Sincenyin, o papasayra i polong no kitakit a finawlan miparatoh to nidemakan to yincuminco sakamo’ecel no likisi ato misiwar pamo’ecel a rakat no nidemakan. Pilahecian to yincuminco sakamo’ecel no likisi, patireng to Niyah pikowan no Yincuminco a rikec a parana’an, o nia toloay a halaka o patosokan no sifo to saki yincuminco.

Mitahidang kako to itiniay, i tilifiay ato i calayay miki’araway a polong no yincuminco a finawlan, mapolong kita mala o miwacayay. Mitahidang kako titaanan mala o mikantokay, caayay ko mi’alayay. Nanay o finacadan a widang ko mitedecay, mi’esesay, saka pilaheciaw to nisowal no sifo, so’elin ko pifalic to tatiihay a nidemakan i ’ayaw.

Miahowiday kako to polong no yincuminco a idang, o kamo ko patapalay to kahacecay no nia kitakit a tamdaw, niripa’an a sera, ato ma’olaway a lecok, o caayay ko mamacelol a ci’epocay. O nia ci’epocay, o papafelien to sakangodoaw.

O ikor no nian, pakaynien niyam i halaka ko picekeroh, saki raremay a finacadan, i kasararerarem no finacadan, ato itiniay to nian a polong no kasafinacadan a tamdaw no Taywan, caay to ka lasawad ko sowal, caay to ka lasawad ko mahiratengay (nica’notan), caay to ka soksok ko no niyah a malecok ko ponka, caay to ka piliwadiw itini i sera no niyah.

Milongoc kako to polong no syakay malacecay ko misa’icel, mafana’ to likisi no mita, mafana’ to sera no mita, mafana’ to kasasiromaroma no ponka no mita. Pasayra i malali’ayay, pasayra i malacecayay a maro’ ato malacecayay a malipahak, pasayra i masafa’elohay to ikor no Taywan.

Milongoc kako to polong finawlan no kitakit, pakayni anini, malacecay misa’icel masanga’ ko mo’ecelay a kitakit, oya so’elinay masasiromaromaay malalenay a kitakit.

Maherek ko nian, o papaca’of a dayhiw no yincuminco, nano sepatay rekad ko kaladayhiw, cecay rekad a Iying, milakecay to Dipong a pikowan ato Conghoa minko a sifo, i ’ayaw no tosa polo’ no mihecaan kakeridan miliyangay a Tao finacadan ci Capen Nganaen, ono finacadan a sowal ko sapaca’of ningra a paini to sowal, itini i pikowan no Dipong a to’ek a masofoc cingra, pinapina to a romi’ad maraod to ko 81 miheca kasofocan ningra, anini tayni i congtongfo, mikihatiya to congtong midayhiw to sifo a mili’ay to Yincuminco to nia tadamaanay toki, ta:da o kapacekilan. Masowal ko pades no Lanyu Tao a finacaday to kateli no Heneng ’afadeng, ci faloco’ cingra to congtong ato titaanan mapolong samaanen a milinah pasadak nai Lanyu koya Heneng ’afadeng saan. Anini sa o pitekaan a kalali’ayan ato kasasinga’ay, nanay o sifo malaheci ko salaloma’an no kalali’ay, masasiolaolahay, masasidamadamaay, so’elin o malacecay a laloma’an nanay kita.

Saikoray to, mafafalic to sapatafa kita, sa’ayaway o congtong ko pafeliay to pili’ay a tilid i dayhiw no yincuminco, o pidayhiw no congtong to sakaka:ay a faloco’ to saki yincuminco, o todong no sifo mamisa’icel milaheci to niketonan, mapatiko palolol ko salongoc no yincuminco. O dayhiw no yincuminco pafeli to congtong nano kasafinacadan a lecok sapatafa – to pahafay, todong a makomod ko hareteng to sifo milaheci to likisi no yincuminco ato misiwar pamo’ecel a rakat, matiya o hafay a malecad, itini i sera no Taywan madeci’ a molengaw, to mihecahecaan kadofah ko pilitod.

Halo nicokeray congtong ci Cen Cien-ren, Sincenyin tapang ci Lin Cien, Pisawkianyin tapang ci Lay Haw-min, Lifetanyin tapang ci Wu Cin-lin, Kantokyin tapang ci Cang Po-ya, Kantokyin damaay tapang ci Son Ta-coan, Yipoyin kakeridan tilidan ci Lin C-cia, Cingmintang kakeridan ci Song Co-yi, Setayliliang citodongay kakeridan ci Hoang Ko-cang, Mincintang kakeridan tilidan ci Hong Yaw-fo, congtongfo nicokeray kakeridan tilidan ci Liw Cien-yi, Cen Ho-ren, ato Tuvalu kitakit tarokos ato 11 ko kitakit itiniay i Taywan a tarokos ato dayhiw mapolong tayniay a pawacay.

Pitefad nai https://www.president.gov.tw/NEWS/20603

Mifalicay: ci Rengo Fosay, aci Masao Nikar