Ronironan a niyaro’

Ronironan a niyaro’ （刺桐部落）

Ingata no pasawaliay 11 a lalan 157K itini i pala no Piyoma o Folafolangan ko ngangan no na niyaro’, itini masa’op malaniyaro’ ko Pangcah itini, pangangan han no finacadan Folafolangan han, o Siwkolan i o Roniron han, o roniron akilan. o itiniay a Pangcah saheto i 1950 a miheca, nai Kalolan a ato i Etolan a niyaro’ ko tayni a mafolaw “Itiya ho o niyaro’ no Folafolangan, anini sato no karoroan to” ano sa’osien o maceremay to a ira koni niyaro’.

O tada kasasiroma nona Karoroan a niyaro’, to mihecahecaan saka 7 a folad 10 a romi’ad misatapang to miilisin, to cecay a miheca itini i pasawali a niyaro’ no Pangcah sa rataray miilisin a niyaro’. Tomihecahecaan miilisin ko finacadan no Karoroan itini ika’ayaw no “Ronironan a sefi” miilisin masakero cangra, ira ho ko pisalisin palemed to kawas no riyar ato mifetek to to’as, itira i riyar no Karoroan misataloan micelem anca pasalil mifoting. Tona pina a romi’ad pisalisinan pasalilan kinayra a foting, no polong no niyaro’ a kinayra, emineng pakilac ko finacadan malacecay a komaen.

Roma sato, o ilisin no Karoroan, roma i mipalecad to misaPosongay a finacadan to ilisin no roma aniyaro’ ato rayray no palafangay a demak. Mato pito ko kasafinacadan no Yincomin tona Posong, maeming tona pahanhanan no mitiliday miilisin to ko kasafinacadan. To mihecahecaan no misa Posongfay o Karoroan ko misatapangay a miilisin, ira ho kono Posong makapahay sanay mapolongay a ilisin, itira no piyoma Katipo a niyaro’ misalisin to pilidong to hafay, ato no Lokay a ilisin, Nengneng han maemin, onini to Karoroan ko sarakat a milengatay tonini a demak.

Tona pina a mihecaan, o Pangcah nona Roniron a niyaro, pakaynien nangra tona patirengan “Yofayof no Karoroan a siyaku” no aniniay kasawasil no Siyaku, onini to a yofayof ko palowaday to sakacakat no tayal ato palowad to serangawan no finacadan. Onini a yofayof i 2008 a miheca 1a folad 13 a romi’ad mapatireng koni yofayof, mikapotay a tamdaw 40 ko tamdaw, o Karoro a tamdaw ko saalomanay a mikapot. Toni vKaroroan a niyaro’ adihay ko kasasiroma nangra no pakatiliday taholican no riyar ato kasasiroma no serayan, nika anini sato malecad to misi’ayaw to kicay ato kasadak no tamdaw talapapotal mikilim to ka’oripan, malasaka o ’orip ato no tireng to a serangawan, cato ka parayray. Orasaka onini to a “Yofayof no Karoroan” itinien to nika tomireng no palalanay to pisalamaan no niyaro’ no Roniron, mitanam matatelek ato tata’akay pitilidan no Posong, kinkiwing no Ceng-fu, palowad to sakacakat no Siyako ato mipa’es to talihocan a demak, lalangen ko mikari’angay to kinaira, itinien i no tamdawan ato talihocan a misatapang a parayray.

• 台灣原住民族歷史語言文化大辭典
• 李景崇，1998，《阿美族歷史》，臺北：師大書苑。
• 黄宣衞，2008，《阿美族》，臺北：三民。
• 達西烏拉彎‧畢馬，2001，《臺灣的原住民 : 阿美族》，臺北：臺原。