Зянон Аляксандравіч Ленскі

Зянон Аляксандравіч Ленскі
Дата нараджэння	1864
Месца нараджэння	Сядзіба Ленскіх, Сула, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1927
Месца смерці	Варшава, Варшаўскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Месца пахавання	мерк. Сядзіба Ленскіх
Бацька	Аляксандр Ленскі[d]
Маці	Сабіна з Карказовічаў[d]
Жонка	Ганна з Бжазоўскіх[d]
Род дзейнасці	мастак, калекцыянер мастацтва, грамадскі дзеяч
Вучоба	Віленская гімназія[d] Імператарская Акадэмія мастацтваў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Зянон Аляксандравіч Ленскі (1864, маёнтак Сула — 1927, Варшава) — беларускі мастак.

Зянон Ленскі паходзіць са старажытнага шляхецкага роду герба «Астоя». Дзед Зянона Антоній Ленскі (1797—1873) меў у сваім уладанні некалькі маёнткаў у Мінскай губерні (Хотаў, Сула, Татары, Аннопаль, Стажынкі) і ўзначальваў менскі межавы суд. Магчыма, гэта ягоны партрэт пэндзля Юзафа Пешкі захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі — рамантычны вобраз маладога багатага шляхціца, у будучым — бацькі сямі дзяцей^[3].

Бацькамі Зянона былі старэйшы сын Антонія Аляксандр, які нарадзіўся ў 1836 годзе, і яго жонка, дачка прадвадзіцеля дваранства Барысаўскага павета Сабіна Карказовіч.

Зянон Ленскі нарадзіўся ў 1864 годзе ў маёнтку Сула каля Койданава, які бацька атрымаў у спадчыну. Быў другім сынам у сям’і, названым у гонар дзядзькі-паўстанца^[3]. Ад 1875 года да 1883 года вучыўся ў Віленскай гімназіі. Потым паехаў вучыцца Горны інстытут у Пецярбург. Адначасова з заняткамі ў інстытуце Ленскі наведваў рысавальныя класы пры Акадэміі мастацтваў. Потым ён кінуў інстытут і стаў займацца толькі мастацтвам^[4]. У акадэміі мастацтваў Ленскі быў вольным слухачом.

У 1889 годзе выехаў у Мюнхен. У 1898 і 1911 гадах прайшлі выстаўкі ў Мінску, у 1898 годзе ў Пецярбургу, у 1900 годзе ў Кракаве, а ў 1901—1902 гадах — у Варшаве. У 1916 годзе ён уваходзіў у надзорчую раду Таварыства аховы помнікаў.

У сваёй вёсцы Татары каля Ракава, якая дасталася Ленскаму ў спадчыну пасля смерці бацькі (Сула адышла старэйшаму брату Міхалу), ён пабудаваў невялікі палац у стылі Людовіка XV паводле праекта вядомага польскага мастака Уладзіслава Чахурскага  (руск.) (бел.^[3].

У сваіх мемуарах графіня Марыя Чапская, у маёнтак Прылукі да графа Ежы Эмерыкавіча Чапскага заязджалі такія блізкія сябры як маянткоўцы-суседзі Міхал Антонавіч Ленскі (з маёнтка Хатава), Ядвіга Любанская (з роду Кеневічаў) з маёнтка Лошыца, Пётр Зыгмунтавіч Ваньковіч з жонкай Габрыэлай (з роду Горватаў) з маёнтка Вялікая Сляпянка, Зянон Аляксандравіч Ленскі з жонкай Анетай; а ў маёнтак Станькава да графа Караля Эмерыкавіча Чапскага (бо было больш лясоў для палявання) з’язджаліся маянткоўцы Урбан Баніфацевіч Крупскі, Альгерд Юліянавіч Свіда, Зянон Аляксандравіч Ленскі, а з Варшавы — пан Пульяноўскі і пралат Зыгмунт Хелміцкі (заўзяты паляўнічы)^[5].

Памёр ад раку ў лістападзе 1927 года. Пахаваны, верагодна, у радавой пахавальні Ленскіх у Суле.

• 
  Урбан Баніфацевіч Крупскі (чацвёрты злева, з цыгарэтай), граф Ежы Эмерыкавіч Чапскі (другі злева, сядзіць), Зянон Аляксандравіч Ленскі (у ніжнім радзе сядзіць пяты справа, абапіраецца на лакаток) і іншыя асобы ў дзень палявання (лясы каля Нясвіжа). Фота каля 1910 г.

• Партрэт Схаластыкі Карказовічавай з роду Уняхоўскіх (2-я пал. 1880-х)
• Партрэт княгіні Катажыны Радзівіл (1890)
• Мужчынскі партрэт (1891)
• Партрэт Зыгмунта Піятровіча  (руск.) (бел. (1900)
• Партрэт сястры мастака Эльжбеты Ленскай, па мужу Васілеўскай (1903)

Ажаніўся з Ганнай з Бжазоўскіх, дачкой Іяхіма Бжазоўскага і яго другой жонкі Уладзіславы Здзяхоўскай. Дзеці^[6]:

• Уладзіслаў (1875);
• Здзіслаў (1877);
• Юзаф (1880);
• Станіслаў (1887);
• Міхаліна;
• Яніна.

• 
  «Партрэт Эльжбеты Васілеўскай з роду Ленскіх» (сястры мастака), 1903
• 
  «Партрэт Схаластыкі Карказовічавай з роду Уняхоўскіх» (бабулі мастака з матчынага боку), 1885-90
• 
  «Партрэт княгіні Катажыны Радзівіл», 1890
• 
  Аўтапартрэт на кані, 1893

• Усава Н. Вяртанне імя: Зянон Ленскі // «Наша Вера» № 3(9), 1999.
• Mutermilch H. Obrazy Z. Łęskiego. // Prawda, 1900. № 11. S. 129.
• Раюк, А.Р. Урбан Крупскі (1863—1915): ад беларускага народніка да краёўца-кансерватара / А.Р. Раюк // Научные труды Респ. ин-та высш. школы. Истор. и псих.-пед. науки : сб. науч. ст.: в 3 ч. / РИВШ ; редкол. : В.А. Гайсёнок [и др.]. — Минск : РИВШ, 2023. — Вып. 23. — Ч. 1. — С. 339—346.