Фізічная сістэма

Фізічная сістэма — аб'ект фізічных даследаванняў. Інакш кажучы, гэта нейкае мноства ўзаемазвязаных элементаў, якое аддзелена ад навакольнага асяроддзя і ўзаемадзейнічае з ім, як цэлае^[1]. Пры гэтым пад элементамі разумеюць фізічныя целы ці іншыя фізічныя сістэмы. Узаемадзеянне фізічнай сістэмы з наваколлем, а таксама сувязь паміж яе складнікамі ажыццяўляецца з дапамогаю фундаментальных фізічных узаемадзеянняў (гравітацыя, электрамагнітнае ўзаемадзеянне, моцнае ўзаемадзеянне, слабае ўзаемадзеянне), ці ўзаемадзеянняў, якія зводзяцца да фундаментальных (трэнне, пругкасць, вага і інш.). Вылучэнне канкрэтнай сістэмы з наваколля залежыць ад канкрэтных мэт і задач даследавання.

Прыклады фізічных сістэм: атам, атамнае ядро, галактыка, ідэальны газ, вагальны контур, матэматычны маятнік, Сонечная сістэма, цвёрдае цела, і пад.

• Паводле раздела фізікі, які апісвае іх паводзіны, фізічныя сістэмы падзяляюцца^[2] на: механічныя, тэрмадынамічныя, электрычныя, магнітныя, электрамагнітныя, аптычныя, квантавыя, атамныя, ядзерныя і г. д. Каб даследаваць некаторыя складаныя фізічныя сістэмы, прыходзіцца прымяняць законы і метады розных галін фізікі, таму такія сістэмы немагчыма прылічыць да аднаго пэўнага класа.

• Паводле характару ўзаемадзеяння з наваколлем выдзяляюць замкнутыя (ізаляваныя), закрытыя і адкрытыя сістэмы.

Разглядаючы замкнёныя фізічныя сістэмы, часта дапускаюць, што сістэма нейкім чынам можа быць звязана з навакольным асяроддзем. Напрыклад, мяркуецца, што на замкнутую сістэму не дзейнічаюць знешнія сілы і моманты сіл (ці іх раўнадзейная сіла роўная нулю), г. зн. няма абмену механічнаю энергіяй, але дапускаецца наяўнасць цеплаабмену з асяроддзем^[3]. Ізаляваная тэрмадынамічная сістэма не абменьваецца цяплом з наваколлем, але на яе могуць дзейнічаць механічныя сілы, г. зн. ёсць абмен механічнай энергіяй^[4].

Поўнасцю замкнутая фізічная сістэма з'яўляецца абстракцыяй, якую выкарыстоўваюць пры пабудове мадэлей, прызначаных для разгляду ўнутраных працэсаў у фізічных сістэмах, калі вонкавыя сілы можна не ўлічваць. Але як вынікае з агульнай тэорыі сістэм^[5], такая сістэма не мае ўваходаў і выхадаў. Таму яна ніяк не можа ўплываць на сваё наваколле, а знешні назіральнік не можа атрымаць ніякай інфармацыі аб такой сістэме.

• Па тым, як мяняюцца ўласцівасці сістэмы з часам, фізічныя сістэмы дзеляцца на статычныя і дынамічныя.

Часта дзеянне наваколля на фізічную сістэму задаецца ў выглядзе палёў: электрычнага поля, магнітнага поля і г. д. Такія палі называюцца вонкавымі ў адрозненне ад палёў, якія ствараюцца целамі ў самой фізічнай сістэме.

Іншымі відамі ўздзеянне на фізічную сістэму з'яўляюцца знешняе апраменьванне, асвятленне і г. д.