|
Llwyfandir
Mae llwyfandir (weithiau hefyd gwastadedd) yn derm daeareg a daearyddiaeth sy'n cyfeirio at dir cymharol wastad, sy'n cael ei godi'n sylweddol uwch na'r ardal gyfagos, yn aml gydag un ochr neu fwy â llethrau serth.[1] Gellir ffurfio llwyfandir gan nifer o brosesau, gan gynnwys magu magma folcanig, allwthio lafa, ac erydiad gan ddŵr a rhewlifoedd. Mae llwyfandir yn cael eu dosbarthu yn ôl yr amgylchedd o'u cwmpas fel rhyng-gon (intermontane), piedmont, neu gyfandirol. Fel arfer mae ffurfiant llwyfandir yn deillio o ddrychiad tir a achosir gan rymoedd tectonig neu erydiad y tir amgylchynol. Yn yr achos cyntaf, mae'n ymwneud â chymhwyso grymoedd tectonig ar haenau llorweddol y pridd, sydd, pan fyddant yn dod ar draws namau ffafriol, yn cynhyrchu drychiad ardal sy'n cynnal y llorwedd ond ar lefel uwch na'r amgylchedd. Yn yr ail achos, mewn erydiad, gall erydiad llorweddol ffurfio afonydd sy'n dyfnhau'r pridd ac yn gadael ardaloedd anghysbell ac uchel, fel arfer oherwydd eu bod wedi'u gwneud o ddeunyddiau sy'n gallu gwrthsefyll erydiad.  Llwyfandir tanforMae yna hefyd llwyfandir tanfor, ond yn yr achos hwn gellir eu ffurfio hefyd trwy suddo neu orlifo llwyfandiroedd a ddaeth i'r amlwg o'r blaen. Er enghraifft, mae'r Ynysoedd Seychelles wedi'u lleoli ar lwyfandir neu lwyfan a arhosodd ar wahân i'r cyfandir ac a gafodd ei foddi yn ddiweddarach, fel y gwahanol lwyfannau cyfandirol. Gallant hefyd gael eu ffurfio gan allyriadau folcanig tanfor, y gellir eu cronni ar ffurf llwyfandir pan fyddant yn dod i gysylltiad â dŵr. Llwyfandiroedd y byd  Ceir enghreifftiau o lwyfandiroedd ar draws y byd, gan gynnwys: Affrica
America
Asia
Ewrop
CymruDoes dim llwyfandiroedd mawr yng Nghymru. Llwyfandir y Mynyddoedd Duon yn ne sir Powys i'r dwyrain o'r afon Wysg gan ymestyn am Y Fenni a'r Gelli Gandryll.[2] CyfeiriadauDolenni allanol
|
||||||||
