Αγάθη (σύζυγος του Σαμουήλ της Βουλγαρίας)

H Αγάθη, βουλγαρ.: Агата (άκμασε τέλος 10ου αι.) από τον Οίκο του Χρυσέλιου ήταν ευγενούς Ρωμαϊκής (Ελληνικής) καταγωγής, που με τον γάμο της έγινε τσαρίνα της Βουλγαρίας.

Σύμφωνα με τη μεταγενέστερη "Ιστορία" του Ρωμαίου χρονικογράφου του 11ου αι. Ιωάννη Σκυλίτζη, η Αγάθη ήταν αιχμάλωτη από τη Λάρισσα και κόρη του αξιωματούχου του Δυρραχίου Ιωάννη Χρυσέλιου.

Ο Σκυλίτζης αναφέρεται εκτενώς σε αυτήν ως μητέρα του Γαβριήλ Ρωμανού, διαδόχου του Σαμουήλ, που μάλλον σημαίνει ότι ήταν σύζυγος του Σαμουήλ. Από την άλλη μεριά ο Σκυλίτζης αναφέρει μετά ότι ο Γαβριήλ Ρωμανός πήρε επίσης μία όμορφη αιχμάλωτη, την Ειρήνη από τη Λάρισσα ως σύζυγό του. Σύμφωνα με τους εκδότες της Προσωπογραφίας της Μεσο-Βυζαντινής Περιόδου, η καταγωγή της Αγάθης φαίνεται να προέρχεται από σύγχυση μεταγενέστερου αντιγραφέα και η αληθινή καταγωγή της να μην είναι από τη Λάρισσα, αλλά από το Δυρράχιο. Σύμφωνα με το ίδιο έργο, είναι πιθανό να απεβίωσε περί το 998, όταν ο πατέρας της παρέδωσε το Δυρράχιο στον Βασίλειο Β΄ Αυτοκράτορα των Ρωμαίων.

Η Αγάθη είναι μία από τις κεντρικές ηρωίδες του Ντιμιτάρ Τάλεβ στο μυθιστόρημά του Σαμουήλ.

Παντρεύτηκε τον Σαμουήλ της Βουλγαρίας, από τη Δυναστεία Κομητόπουλων, και είχε τέκνα:

• Γαβριήλ Ρωμανός ή Γαβριήλ Ραντομίρ , άκμασε 1014-1015, τσάρος της Βουλγαρίας.
• Μιροσλάβα άκμασε τέλη 10ου αι., πατρικία ζωστή (κυρία των τιμών). Παντρεύτηκε τον Ασώτιο Ταρωνίτη κυβερνήτη του Δυρραχίου, μάγιστρο.
• δύο ακόμη κόρες, αναφέρονται το 1018.

Για τον Σαμουήλ αναφέρεται ότι είχε ακόμη έναν (νόθο) γιο.

• Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (in German). Berlin and Boston: De Gruyter.