Αλέξιος Δ΄ Μέγας Κομνηνός

Αλέξιος Δ' Μέγας Κομνηνός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Αλέξιος Δ΄ Μέγας Κομνηνός (Ελληνικά)
Γέννηση	1379 Τραπεζούντα
Θάνατος	26  Απριλίου 1429[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας
Οικογένεια
Σύζυγος	Θεοδώρα Καντακουζηνή (1395–1426)[2]
Τέκνα	Ιωάννης Δ΄ Μέγας Κομνηνός[3][4] Μαρία Μεγάλη Κομνηνή Καντακουζηνή Παλαιολογίνα[3][4] Αλέξανδρος Κομνηνός[3][4] Δαβίδ Μέγας Κομνηνός[3][4] Despina Khatun Eudokia Komnene, Princess of Trebizond unknown daughter Comnene[4]
Γονείς	Μανουήλ Γ' Μέγας Κομνηνός[4] και Γκουλχάν-Ευδοκία της Γεωργίας[4]
Οικογένεια	Δυναστεία Μεγάλων Κομνηνών
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	δεσπότης (1395–1417) Αυτοκράτορας της Τραπεζούντας (1417–1429)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αλέξιος Δ' Μέγας Κομνηνός (19 Ιανουαρίου 1382 - Οκτώβριος 1429) ήταν αυτοκράτορας της Τραπεζούντας από τις 5 Μαρτίου 1417 έως τον Οκτώβριο του 1429. Ήταν ο γιος του προκατόχου του Μανουήλ Γ' και της Γεωργιανής πριγκίπισσας Ευδοκίας. Κατά την περίοδο της βασιλείας του, ήταν έντονη η συνεχής επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παρ'όλα αυτά οι εμφύλιες διαμάχες δεν έλειψαν.

Το 1417 με τον θάνατο του πατέρα του, ο Αλέξιος ανέλαβε τον θρόνο. Την εποχή εκείνη οι Γενουάτες, ζητούσαν αποζημιώσεις για τις καταστροφές που είχαν υποστεί οι εγκαταστάσεις τους. Ο Αλέξιος μπροστά στην απειλή γενουατικής επίθεσης δέχτηκε να καταβάλει τις αποζημιώσεις που απαιτούσαν. Για να κατευνάσει τους Τουρκομάνους συνέχισε την πολιτική των επιγαμιών που είχαν ακολουθήσει οι προκάτοχοί του. Με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι σχέσεις ενδυναμώθηκαν με τον γάμο της κόρης του Μαρίας με τον Ιωάννη Η' Παλαιολόγο, το 1428.

Ο Αλέξιος είχε ονομάσει τον πρωτότοκο γιο του Ιωάννη συμβασιλέα. Ο Ιωάννης, όμως, πιστεύοντας ότι είχε την υποστήριξη της αριστοκρατίας, προσπάθησε να καταλάβει τον θρόνο παραμερίζοντας τον πατέρα του. Η προσπάθεια αυτή τελικά απέτυχε και ο ίδιος κατέφυγε στην αυλή του βασιλιά της Γεωργίας Αλεξάνδρου Α΄, του οποίου νυμφεύτηκε την κόρη του. Ο Αλέξιος ονόμασε τότε συμβασιλέα τον δευτερότοκο γιο του, Αλέξανδρο και τον πάντρεψε με μια Γενουάτισα ευγενή από τη Χίο.

Εν τω μεταξύ ο Ιωάννης ζήτησε τη βοήθεια των Γενουατών, οι οποίοι επίσημα αρνήθηκαν, όμως του ναύλωσαν ένα πλοίο για να τον υποστηρίξει στον σκοπό του. Αποβιβάστηκε στον Άγιο Φωκά, όπου έσπευσε αμέσως ο Αλέξιος να τον αντιμετωπίσει. Τελικά, ο Ιωάννης προσεταιρίστηκε κάποια μέλη της βασιλικής φρουράς (τους λεγόμενους «καβασιτάνας»), οι οποίοι και δολοφόνησαν τον Αλέξιο. Ο ίδιος ο Ιωάννης (που πήρε αργότερα την προσωνυμία «καλογιάννης») αρνήθηκε να παραδεχτεί ότι είχε διατάξει τη θανάτωση του πατέρα του, παρά μόνο τη σύλληψή του.

Πέθανε το 1429 και ετάφη στην Παναγία Χρυσοκέφαλο^[5].

Έκοψε αργυρά άσπρα. Στη μία όψη ο Αλέξιος Δ' έφιππος με επιγραφή ΑΛΕΞ[ΙΟC]. ΚΟΜ[NHNOC]. Στην άλλη ο άγ. Ευγένιος έφιππος με επιγραφή Ο Α[ΓIOC]. ΕVΓEN[IOC].

Το 1395 ο Αλέξιος Δ΄ νυμφεύτηκε τη Θεοδώρα Καντακουζηνή και είχαν έξι παιδιά,^[6] τα εξής:

• Ιωάννης Δ΄ (1403-1459), σύζυγος μίας των Βαγρατιδών, κόρης του Αλεξάνδρου Α΄ της Γεωργίας.
• Μαρία (1404-1439), παντρεύτηκε τον Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο.
• Αλέξανδρος, συμβασιλέας τα τελευταία χρόνια της ζωής του· σύζυγος της Μαρίας Γκαττιλούζιο, κόρης του Ντορίνο Α΄ ηγεμόνα της Λέσβου.
• Δαυίδ (1408-1462), αυτοκράτορας της Τραπεζούντας.
• Θεοδώρα, παντρεύτηκε τον Τουρκομάνο Οσμάν μπεγκ Καρά Ιλουκ, χάνο των Ασπροπροβατάδων.
• Ευδοκία, παντρεύτηκε τον Νικολό Κρίσπο άρχοντα της Σύρου, γιο του Φραντζέσκο Α΄· μετονομάστηκε σε Βαλέντσα.^[7] Η κόρη τους Φιορέντσα παντρεύτηκε τον Μάρκο Κορνάρο και είχαν κόρη την Αικατερίνη Κορνάρο της Κύπρου.

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Τόμος Θ'. Οι Αυτοκράτορες της Τραπεζούντας, σελ. 334. ISBN 960-213-105-5.
• Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ. Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.48