|
Γάμος ομοφύλων Γάμος ομοφύλων θεωρείται ο γάμος μεταξύ δύο ατόμων του ίδιου φύλου, που έχει επικυρωθεί από πολιτική ή θρησκευτική τελετή. Το δικαίωμα τέλεσης γάμων μεταξύ ομοφύλων ζευγαριών παραχωρήθηκε για πρώτη φορά στην Ολλανδία την 1η Απριλίου 2001.[1] Το 2025 ο γάμος μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου συνάπτεται και νομικά αναγνωρίζεται σε 38 χώρες (είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε ορισμένες δικαιοδοσίες):
Αντίθετα, 33 χώρες έχουν ορισμούς για γάμους στα συντάγματά τους που αποτρέπουν τον γάμο ατόμων του ιδίου φύλου, οι οποίοι θεσπίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες ως προληπτικό μέτρο:
Ορισμένες άλλες χώρες έχουν θεσμοθετήσει συνταγματικά τον ισλαμικό νόμο, ο οποίος γενικά ερμηνεύεται ως απαγόρευση του γάμου των ομοφυλόφιλων. Η εφαρμογή του νόμου περί γάμου στα ζευγάρια του ίδιου φύλου ποικίλλει ανάλογα με τη δικαιοδοσία και έχει προκύψει μέσω νομοθετικής αλλαγής στο νόμο περί γάμου, δικαστικές αποφάσεις που βασίζονται σε συνταγματικές εγγυήσεις ισότητας, αναγνωρίζοντας ότι ο γάμος ομοφυλόφιλων επιτρέπεται από τον ισχύοντα νόμο περί γάμου[2] και με άμεση λαϊκή ψήφο (μέσω δημοψηφισμάτων και λαϊκών νομοθετικών πρωτοβουλιών). Ο γάμος ομοφυλόφιλων μπορεί να παρέχει σε όσους έχουν δεσμευτεί σε σχέσεις μεταξύ ομοφυλόφιλων με σχετικές κυβερνητικές υπηρεσίες και να τους ζητήσει οικονομικές απαιτήσεις συγκρίσιμες με εκείνες που απαιτούνται από αυτούς σε γάμους ετεροφυλόφιλων και τους παρέχει επίσης νομική προστασία, όπως τα δικαιώματα κληρονομιάς και επίσκεψης στο νοσοκομείο.[3] Η αναγνώριση του γάμου ομοφυλόφιλων έχει προκαλέσει πολιτικά, κοινωνικά και θρησκευτικά ζητήματα. Υποστηρικτές του γάμου των ομοφυλοφίλων είναι ορισμένες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, διάφορα επιστημονικά σωματεία, καθώς και πολιτικά κινήματα, ενώ αντίπαλοι είναι παραδοσιακές, ορισμένες κοινωνιολογικές και θρησκευτικές ομάδες. Η υποστήριξη του γάμου των ομοφυλοφίλων στηρίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο δικαίωμα κάθε ανθρώπου να παντρεύεται όποιον ή όποια θέλει και να αναγνωρίζεται η ένωση τους ως οικογένεια. Αντιθέτως, η απόρριψη του γάμου στηρίζεται στο επιχείρημα πως η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί φυσιολογική έλξη και είναι ανώμαλη και ότι η αναγνώριση των ομοφυλοφιλικών ενώσεων θα προωθήσει την ομοφυλοφιλία στην κοινωνία. Άλλα επιχειρήματα επισημαίνουν ότι τα νομικά ζητήματα ισότητας και δικαιωμάτων μπορούν να επιλυθούν και μέσω άλλων πράξεων, όπως το σύμφωνο συμβίωσης, ότι αλλοιώνεται ο θεσμός της οικογένειας και υπάρχει σύγχυση στον ρόλο των δύο φύλων, καθώς και ότι τα παιδιά αναθρέφονται καλύτερα και είναι καλύτερα ψυχολογικά όταν μεγαλώνουν σε ετεροκανονικές οικογένειες.[4] ΙστορίαΑρχαίαΜια αναφορά στο γάμο ομοφυλόφιλων εμφανίζεται στη Σίφρα, η οποία γράφτηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ.. Το Λευιτικό απαγόρευσε τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις και οι Εβραίοι προειδοποιήθηκαν «να μην ακολουθήσουν τις πράξεις της γης της Αιγύπτου ή τις πράξεις της γης της Χαναάν» (Λευι. 18:22, 20:13). Η Σίφρα διευκρινίζει ποιες ήταν αυτές οι διφορούμενες «πράξεις» και ότι περιελάμβαναν γάμο ομοφυλοφίλων: «Ένας άντρας θα παντρευόταν έναν άνδρα και μια γυναίκα μια γυναίκα, ένας άντρας θα παντρευόταν μια γυναίκα και την κόρη της και μια γυναίκα θα παντρευόταν δύο άνδρες».[5] Αυτό που είναι αναμφισβήτητα η πρώτη ιστορική αναφορά για την εκτέλεση των γάμων ομοφυλόφιλων συνέβη κατά την πρώιμη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σύμφωνα με τον αμφιλεγόμενο[6] ιστορικό Τζον Μπόσγουελ.[7] Αυτοί αναφέρθηκαν συνήθως με κριτικό ή σατιρικό τρόπο.[8] Το παιδί αυτοκράτορας Ηλιογάβαλος αναφέρθηκε στον οδηγό του τέθριππου του, έναν ξανθό σκλάβο από την Καρία που ονόμασε Ιεροκλή, ως σύζυγό του.[9] Παντρεύτηκε επίσης έναν αθλητή που ονομάζεται Ζωτικός σε μια πλούσια δημόσια τελετή στη Ρώμη, εν μέσω των εορτασμών των πολιτών.[10][11][12] Ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που παντρεύτηκε άντρα ήταν ο Νέρονας, ο οποίος αναφέρεται ότι παντρεύτηκε δύο άλλους άνδρες σε διαφορετικές περιπτώσεις. Ο πρώτος ήταν ένας από τους απελεύθερους του Νέρονα,ο Πυθαγόρας, με τον οποίο ο Νέρονας πήρε το ρόλο της νύφης.[13] Αργότερα, ως γαμπρός, ο Νέρονας παντρεύτηκε τον Σπόρο, ένα νεαρό αγόρι, για να αντικαταστήσει την έφηβη παλλακίδα που σκότωσε[14][15] και τον παντρεύτηκε σε μια δημόσια τελετή με όλες τις γαμήλιες επισημότητες, μετά τον οποίο ο Σπόρος αναγκάστηκε να προσποιηθεί ότι είναι η γυναίκα παλλακίδα που είχε σκοτώσει ο Νέρων και ενεργούσε σαν να ήταν πραγματικά παντρεμένοι. Ένας φίλος παρέδωσε τη «νύφη» όπως απαιτείται από τον νόμο. Ο γάμος γιορτάστηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρώμη σε υπερβολικές δημόσιες τελετές.[16] Το Conubium υπήρχε μόνο μεταξύ ενός civis Romanus και μιας civis Romana (δηλαδή μεταξύ ενός άνδρα Ρωμαίου πολίτη και μιας γυναίκας Ρωμαίας πολίτη), έτσι ώστε ένας γάμος μεταξύ δύο Ρωμαίων ανδρών (ή με έναν σκλάβο) να μην έχει νομική υπόσταση στο Ρωμαϊκό δίκαιο (εκτός, πιθανώς, από την αυθαίρετη βούληση του αυτοκράτορα στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις).[17] Επιπλέον, σύμφωνα με τη Σούζαν Τρετζάρι, «το matrimonium ήταν τότε ένα ίδρυμα με τη συμμετοχή μιας μητέρας, mater. Η ιδέα που εννοείται με τη λέξη είναι ότι ένας άντρας παίρνει μια γυναίκα σε γάμο, στο matrimonium ducere, έτσι ώστε να μπορεί να έχει παιδιά μαζί της».[18] Το 342 μ.Χ., οι χριστιανοί αυτοκράτορες Κωνστάντιος Β´ και Κώνστας εξέδωσαν νόμο στον Θεοδοσιανό Κώδικα (Γ. Θ. 9.7.3) που απαγόρευε τον γάμο ομοφυλόφιλων στη Ρώμη και διέταζε την εκτέλεση για εκείνους που ήταν έτσι παντρεμένοι.[19] Ο Καθηγητής Φοντέιν του Τμήματος Κλασικών Πανεπιστημίων του Κορνέλ επεσήμανε ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για γάμο ομοφυλόφιλων στο Ρωμαϊκό Δίκαιο και ότι το κείμενο του 342 μ.Χ. είναι διεφθαρμένο. Να «παντρευτεί μια γυναίκα» μπορεί να είναι «να κοιμηθεί με ανέντιμο τρόπο με άντρα» ως καταδίκη της ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς μεταξύ ανδρών.[20] Ο Κινέζος συγγραφέας του 17ου αιώνα, Λι Γου, μαρτυρεί γάμους ομοφυλόφιλων στην Κίνα κατά την περίοδο του. ΣύγχρονηΟι ιστορικοί ανιχνεύουν με διαφορετικό τρόπο την αρχή του σύγχρονου κινήματος για την υποστήριξη του γάμου ομοφυλόφιλων οπουδήποτε από τη δεκαετία του 1970 έως τη δεκαετία του 1990.[21][22] Το 1989, η Δανία έγινε η πρώτη χώρα που αναγνώρισε μια νομική σχέση για ζευγάρια του ίδιου φύλου, καθιερώνοντας το σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο έδωσε στα άτομα σε ομοφυλοφιλικές σχέσεις «τα περισσότερα δικαιώματα των παντρεμένων ετεροφυλόφιλων, αλλά όχι το δικαίωμα να υιοθετήσουν ή να αποκτήσουν κοινή επιμέλεια παιδιού».[23] Το 2001, η Ολλανδία έγινε η πρώτη χώρα που καθιέρωσε γάμο ομοφυλόφιλων από το νόμο.[24] Έκτοτε, ο γάμος ομοφυλόφιλων έχει επίσης θεσπιστεί από το νόμο στο Βέλγιο (2003), στην Ισπανία (2005), στον Καναδά (2005), στη Νότια Αφρική (2006), στη Νορβηγία (2009), στη Σουηδία (2009), στην Πορτογαλία (2010), στην Ισλανδία (2010), στην Αργεντινή (2010), στη Δανία (2012-2017), στη Βραζιλία (2013), στη Γαλλία (2013), στην Ουρουγουάη (2013), στη Νέα Ζηλανδία (2013), στο Λουξεμβούργο (2015), στις Ηνωμένες Πολιτείες (2004-2015), στην Ιρλανδία (2015), στην Κολομβία (2016), στη Γροιλανδία (2016), στη Φινλανδία (2017), στη Μάλτα (2017), στη Γερμανία (2017), στην Αυστραλία (2017), στην Αυστρία (2019), στην Ταϊβάν (2019), στον Ισημερινό (2019), στο Ηνωμένο Βασίλειο (2014-2020), στην Κόστα Ρίκα (2020), στη Χιλή (2022), στην Ελβετία (2022), στη Σλοβενία (2022), στην Κούβα (2022), στο Μεξικό (2010-2022), στην Ανδόρα (2023), στην Εσθονία (2024), στην Ελλάδα (2024). ΧρονοδιάγραμμαΟ παρακάτω συνοπτικός πίνακας παραθέτει με χρονολογική σειρά τα ανεξάρτητα κράτη (κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών συν Ταϊβάν) που έχουν νομιμοποιήσει τους γάμους ομοφύλων. Από τον Οκτώβριο του 2022, 33 κράτη μέλη έχουν νομιμοποιήσει, εν μέρει ή πλήρως, με ένα κράτος να εκκρεμεί. Οι ημερομηνίες είναι όταν άρχισαν να πιστοποιούνται επίσημα οι γάμοι μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών.
*Το κράτος ελέγχει μία ή περισσότερες περιοχές όπου ο γάμος ομοφύλων δεν είναι νόμιμος. Γάμος ομοφυλόφιλων ανά τον κόσμοΟ γάμος ομοφυλόφιλων πραγματοποιείται και αναγνωρίζεται νομικά (σε εθνικό επίπεδο ή σε ορισμένα μέρη) στις ακόλουθες χώρες: Αργεντινή, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία[25], Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισημερινός, Ισλανδία, Καναδάς, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Κούβα[26], Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Νότια Αφρική, Ολλανδία, Ουρουγουάη, Πορτογαλία, Σλοβενία[27], Σουηδία, Ταϊβάν, Φινλανδία και Χιλή[28].  Γάμος ανοιχτός σε ζευγάρια του ίδιου φύλου Σύμφωνα συμβίωσης Νομοθεσία ή δεσμευτική απόφαση του δικαστηρίου για τη θέσπιση γάμου ομοφυλόφιλων, αλλά δεν προβλέπεται ακόμη γάμος Ο γάμος ομοφυλόφιλων αναγνωρίζεται με πλήρη δικαιώματα όταν εκτελείται σε ορισμένες άλλες δικαιοδοσίες Περιορισμένη νομική αναγνώριση (μη εγγεγραμμένη συμβίωση, νόμιμη κηδεμονία) Τοπική πιστοποίηση χωρίς νομική ισχύ Περιορισμένη αναγνώριση γάμου που πραγματοποιείται σε ορισμένες άλλες δικαιοδοσίες (δικαιώματα διαμονής για τους συζύγους) Χώρα που υπόκειται σε απόφαση διεθνούς δικαστηρίου για αναγνώριση γάμου ομοφυλόφιλων Οι ενώσεις ομοφυλόφιλων δεν αναγνωρίζονται νομικά Ο γάμος ομοφυλόφιλων εξετάζεται από τις κυβερνήσεις ή τα δικαστήρια στο Λίχτενσταϊν[29], στη Τσεχία, στην Ιαπωνία[30], στην Ταϊλάνδη[31], στο Περού[32], στη Βενεζουέλα και σε διάφορες πολιτείες στο Μεξικό (π.χ.Ταμαουλίπας[33] και Γκερρέρο[34]). Τα σύμφωνα συμβίωσης, ως πρώτο βήμα προς τον γάμο, εξετάζονται σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Μπαρμπάντος από το 2020, της Σερβίας[35] και Λιθουανίας[36] το από το 2021, όπως των Φιλιππίνων[37] και της Ουκρανίας[38] από το 2022. Στις 12 Μαρτίου 2015, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα που ενθαρρύνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να «αναλογιστούν» σχετικά με την αναγνώριση του γάμου ομοφυλόφιλων ή του συμφώνου συμβίωσης ομοφυλοφιλικής ως πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων. Το 2018, το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε ότι όλες οι υπογράφουσες χώρες πρέπει να επιτρέπουν τους γάμους ομοφυλόφιλων.  Ο γάμος ομοφυλόφιλων απαγορεύεται από το σύνταγμα Ο γάμος ομοφυλόφιλων απαγορεύεται από συνταγματικά επιβεβλημένο ισλαμικό νόμο ή ηθική Απαγορεύεται ο γάμος ομοφυλοφίλων για μουσουλμάνους Χωρίς συνταγματική απαγόρευση Δείτε επίσηςΠαραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
