Εσπεράντο

Esperanto Εσπεράντο
Ομιλείται σε:	Παγκοσμίως,
Ομιλητές:	από 100.000 μέχρι 2 εκατομμύρια (εξαρτάται από τον ορισμό του ομιλητή της εσπεράντο)
Κατάταξη:	Δεν ανήκει στις 100 πρώτες
Ταξινόμηση:	Διεθνής Τεχνητή γλώσσα   Εσπεράντο
Kατάσταση
Επίσημη γλώσσα:	καμία χώρα
Ρυθμιστής:	Ακαντεμίο ντε Εσπεράντο
Κώδικες γλώσσας
ISO 639-1	eo
ISO 639-2/Β	esp
ISO 639-3	esp
SIL	ESP

Η Εσπεράντο είναι η πλέον διαδεδομένη Διεθνής τεχνητή γλώσσα που κατασκευάστηκε το 1887 από τον πολωνοεβραίο γιατρό Λουδοβίκο Λάζαρο Ζάμενχοφ, (τον λεγόμενο Doktoro Esperanto/Δόκτορα Εσπεράντο: Δόκτορα Ελπιδοφόρο - εξ ου και το όνομα)^[1] από στοιχεία ευρωπαϊκών γλωσσών. Σχεδιάστηκε με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι εύκολη στην εκμάθηση από τους Ευρωπαίους για να διευκολύνει την ενδοευρωπαϊκή επικοινωνία. Παρ' ότι δεν έχει αναγνωριστεί από διεθνείς οργανισμούς, χρησιμοποιείται στο εμπόριο, την αλληλογραφία, τις πολιτιστικές ανταλλαγές, σε συνέδρια, τη λογοτεχνία, την τηλεόραση και σε ραδιοφωνικές εκπομπές.

Η Εσπεράντο είχε συνεχόμενη χρήση από μια κοινότητα που υπολογίζεται μεταξύ 100.000 και 2 εκατομμυρίων ομιλητών για παραπάνω από έναν αιώνα και, κατά προσέγγιση, χιλίων ανθρώπων που την έχουν ως μητρική γλώσσα. Αν και καμία χώρα δεν την έχει υιοθετήσει ως επίσημη γλώσσα, τουλάχιστον μία μεγάλη μηχανή αναζήτησης, η Google, προσφέρει αναζήτηση για σχετικές ιστοσελίδες μέσω πύλης στην Εσπεράντο^[2]. Η Βικιπαίδεια στην Εσπεράντο περιείχε πάνω από 304.000 λήμματα τον Οκτώβριο του 2021.^[3]

Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι η εκμάθηση της Εσπεράντο μπορεί να προσφέρει καλή βάση για την εκμάθηση γλωσσών γενικότερα. Η Εσπεράντο είναι επίσης γλώσσα διδασκαλίας σε ένα πανεπιστήμιο, τη Διεθνή Ακαδημία Επιστημών του Αγίου Μαρίνου.

Το αρχικό όνομά της στην ίδια τη γλώσσα είναι Internacia Lingvo (Ιν'τερνατσία Λίγγβο = Διεθνής Γλώσσα).

Πρόκειται για μια γλώσσα εξ ορισμού απλή, που διαθέτει όλα τα πλεονεκτήματα οποιασδήποτε εθνικής γλώσσας, χωρίς όμως ιδιωματισμούς και γραμματικές ανωμαλίες.

Η Εσπεράντο βασίζεται κυρίως στο συντακτικό υλικό των λατινογενών γλωσσών. Χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο και έχει φωνητική προφορά ενώ όλες οι λέξεις τονίζονται στην παραλήγουσα. Είναι εύκολη, με γραμματική που περιλαμβάνει 16 κύριους κανόνες. Η εκμάθησή της είναι δυνατή μετά από σπουδή 12-18 μηνών, σε εβδομαδιαία μαθήματα της μιάμισης ώρας. θεωρείται απλή, προσιτή σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας και μόρφωσης, πλήρης και εκφραστική, όσο όλες οι γλώσσες του κόσμου, με πλούσια πρωτότυπη και μεταφρασμένη λογοτεχνία.

Η Εσπεράντο αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1870 και στις αρχές της δεκαετίας του 1880 από τον Λουδοβίκο Ζάμενχοφ^[4], έναν Εβραίο οφθαλμίατρο από το Μπιαλίστοκ, που ήταν την εποχή εκείνη τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με δικά του λόγια, ο Ζάμενχοφ δημιούργησε αυτή τη γλώσσα για να προαγάγει την αρμονία μεταξύ ανθρώπων από όλες τις χώρες. Τα αισθήματά του για την επικρατούσα κατάσταση στο Μπιαλίστοκ μπορούν να σταχυολογηθούν από ένα απόσπασμα από το περίφημο γράμμα του στον Νικολάι Μπορόβκο:^[5]

Το μέρος που γεννήθηκα και πέρασα την παιδική μου ηλικία κατεύθυνε όλους τους μελλοντικούς μου αγώνες. Στο Μπιαλίστοκ οι κάτοικοι ήταν χωρισμένοι σε τέσσερις ξεχωριστές εθνότητες: Ρώσοι, Πολωνοί, Γερμανοί και Εβραίοι. Κάθε μία από αυτές μιλούσε τη δική της γλώσσα και έβλεπε όλες τις άλλες ως εχθρούς. Σε μια τέτοια πόλη μια ευαίσθητη φύση αισθάνεται πιο έντονα απ΄ οπουδήποτε τη μιζέρια που προκαλείται από τον γλωσσικό διαχωρισμό και βλέπει σε κάθε βήμα ότι η πολλαπλότητα των γλωσσών είναι η πρώτη, ή τουλάχιστον η πιο καθοριστική βάση για τον διαχωρισμό της ανθρώπινης οικογένειας σε ομάδες εχθρών. Ανατράφηκα ως ένας ιδεαλιστής και διδάχτηκα από μικρός ότι όλοι οι άνθρωποι είναι αδέρφια, ενώ έξω στο δρόμο σε κάθε μου βήμα αισθανόμουνα ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι, μόνο Ρώσοι, Πολωνοί, Γερμανοί, Εβραίοι και ούτω καθεξής. Αυτό υπήρξε πάντα ένα μεγάλο βάσανο στο παιδικό μου μυαλό, αν και πολλοί άνθρωποι μπορεί να χαμογελούν με μια τέτοια «ανησυχία για τον κόσμο» από ένα παιδί. Μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσα ότι οι «ενήλικοι» ήταν παντοδύναμοι, έτσι συχνά έλεγα στον εαυτό μου ότι όταν μεγαλώσω με βεβαιότητα θα εξαφανίσω αυτό το κακό. (Λ.Λ. Ζάμενχοφ σε ένα γράμμα προς κάποιον Ν. Μπορόβκο, το 1895)

Μετά από δέκα χρόνια ανάπτυξης, τα οποία ο Ζάμενχοφ πέρασε μεταφράζοντας λογοτεχνία στην Εσπεράντο αλλά και γράφοντας πρωτότυπη πρόζα και ποίηση, δημοσιεύθηκε το το πρώτο βιβλίο για τη γραμματική της Εσπεράντο (Unua Libro/Ουνούα Λίμπρο: Πρώτο Βιβλίο) στη Βαρσοβία το Ιούλιο του 1887. Ο αριθμός των ομιλητών αυξήθηκε ραγδαία τις αμέσως επόμενες δεκαετίες, κατ΄ αρχάς κυρίως στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην Ανατολική Ευρώπη, μετά στη Δυτική Ευρώπη, στην Αμερική, την Κίνα, και την Ιαπωνία. Στα πρώτα χρόνια, οι ομιλητές της Εσπεράντο διατηρούσαν επαφή κυρίως μέσω αλληλογραφίας και διαφόρων περιοδικών, αλλά το 1905 το πρώτο Παγκόσμιο συνέδριο για την Εσπεράντο πραγματοποιήθηκε στη Βουλώνη, στη Γαλλία. Από τότε τα παγκόσμια συνέδρια πραγματοποιούνται σε διαφορετικές χώρες κάθε χρόνο, εκτός της περιόδου που διήρκεσαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, τα συνέδρια αυτά παρακολουθεί ένας αριθμός ανθρώπων κατά μέσον όρο από 2.000 έως 6.000.

Η ομιλία του Ζάμενχοφ στο πρώτο παγκόσμιο Εσπεραντικό συνέδριο στη Βουλώνη της Γαλλίας (1905) (βοήθεια·πολυμέσα)

Ως ένα εν δυνάμει μέσο για διεθνή κατανόηση, η Εσπεράντο τράβηξε τις υποψίες πολλών ολοκληρωτικών κρατών. Η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα σαφής στη Ναζιστική Γερμανία, την Αυτοκρατορική Ιαπωνία και στη Σοβιετική Ένωση υπό τον Ιωσήφ Στάλιν.

Στη Γερμανία υπήρχε ένα επιπρόσθετο κίνητρο για τη δίωξη της Εσπεράντο, επειδή ο Ζάμενχοφ ήταν Εβραίος. Στο έργο του Ο Αγών μου ο Αδόλφος Χίτλερ αναφερόταν στην Εσπεράντο ως παράδειγμα μιας γλώσσας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από κάποια διεθνή Εβραϊκή συνωμοσία, μόλις θα πετύχαιναν την κοσμοκρατορία.^[6] Οι Εσπεραντιστές εκτελέστηκαν στο Ολοκαύτωμα, με την οικογένεια του Ζάμενχοφ να έχει ειδικά επιλεγεί για εκτέλεση.^[7]

Τα πρώτα χρόνια στη Σοβιετική Ένωση λήφθηκαν σε έναν βαθμό κυβερνητικά μέτρα υποστήριξης της Εσπεράντο και με επίσημη αναγνώριση δημιουργήθηκε η Σοβιετική Εσπεραντική Ένωση.^[8] Εντούτοις, το 1937, ο Στάλιν ανέκοψε αυτήν την πολιτική. Αποκήρυξε την Εσπεράντο ως «γλώσσα των κατασκόπων» και οδήγησε στην εξορία και στην εκτέλεση Εσπεραντιστές. Έτσι, η χρήση της Εσπεράντο είχε με αποτελεσματικό τρόπο απαγορευτεί μέχρι το 1956 στη Σοβιετική Ένωση.^[8]

Η Εσπεράντο ποτέ δεν υπήρξε επίσημη γλώσσα σε καμία αναγνωρισμένη χώρα, αν και υπήρχαν σχέδια, στις αρχές του 20ου αιώνα, να εγκαθιδρυθεί το Ουδέτερο Μόρεσνετ ως το πρώτο στον κόσμο κράτος της Εσπεράντο. Ο Τσιάν Σουαντόνγκ, ένας Κινέζος γλωσσολόγος, προώθησε την αντικατάσταση της Κινεζικής από την Εσπεράντο.^[9] Επιπλέον, το αυτοανακηρυχθέν τεχνητό νησί και μικροέθνος της Δημοκρατίας της Νήσου των Ρόδων χρησιμοποίησε την Εσπεράντο ως την επίσημη γλώσσα του από το 1968.

Ο στρατός των ΗΠΑ δημοσίευσε στρατιωτικά λεξικά εκφράσεων στην Εσπεράντο,^[10] για να χρησιμοποιηθούν σε πολεμικά παιχνίδια για παραπλάνηση των δυνάμεων του αντιπάλου. Το καλοκαίρι του 1924, η Αμερικανική Ομάδα Αναμεταδόσεων Ραδιοφώνου (American Radio Relay League) υιοθέτησε την Εσπεράντο ως την επίσημη διεθνή βοηθητική γλώσσα της, με την ελπίδα ότι η γλώσσα θα χρησιμοποιηθεί από ραδιοερασιτέχνες στις διεθνείς επικοινωνίες, αλλά η πραγματική της χρήση για τις ραδιοεπικοινωνίες υπήρξε αμελητέα.

Η Εσπεράντο είναι η γλώσσα εργασίας για κάποιους μη κερδοσκοπικούς διεθνείς οργανισμούς όπως η Sennacieca Asocio Tutmonda και πολλούς άλλους ειδικούς Εσπεραντικούς οργανισμούς. Ο μεγαλύτερος από αυτούς, η Παγκόσμια Ένωση Εσπεράντο, έχει μία επίσημη συμβουλευτική σχέση με τον ΟΗΕ και την UNESCO. Η Εσπεράντο είναι επίσης η πρώτη γλώσσα διδασκαλίας και διοίκησης για ένα πανεπιστήμιο, τη Διεθνή Ακαδημία Επιστημών του Σαν Μαρίνο.

Ως μια τεχνητή γλώσσα, η Εσπεράντο δεν είναι γενεαλογικά σε συσχέτιση με οποιαδήποτε εθνική γλώσσα. Έχει περιγραφθεί ως «μία γλώσσα λεξικολογικά κατά κύριο λόγο ως Ρομανική, μορφολογικά σε μεγάλο βαθμό ως συγκολλητική και σε έναν μεγάλο βαθμό απομονωμένη γλώσσα ως προς τον χαρακτήρα της».^[11] Η φωνολογία, η γραμματική, το λεξιλόγιο, και η σημασιολογία της βασίζονται στις δυτικές Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Τα φωνηματικά στοιχεία της είναι κυρίως από τις Σλαβικές γλώσσες, όπως και ένα μεγάλο μέρος των σημασιολογικών της στοιχείων, ενώ το λεξιλόγιό της προέρχεται κυρίως από τις Ρομανικές γλώσσες, με μία μικρότερη συνεισφορά από τις Γερμανικές γλώσσες. Τα πραγματολογικά και άλλα στοιχεία της γλώσσας που δεν καθορίστηκαν από τα πρωτότυπα κείμενα του Ζάμενχοφ αλλά επηρεάστηκαν από τις φυσικές γλώσσες των πρώτων ομιλητών της Εσπεράντο, κυρίως από τη Ρωσική, την Πολωνική, τη Γερμανική, και τη Γαλλική.

Τυπολογικά, η Εσπεράντο έχει προθετικές εκφράσεις και μια ελεύθερη συντακτική δομή (ως προς την αλληλουχία των λέξεων), που ως συνήθως είναι υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο. Τα επίθετα μπορούν ελεύθερα να τοποθετούνται πριν ή μετά από τα ουσιαστικά τα οποία τροποποιούν, αν και η τοποθέτησή τους πριν από το ουσιαστικό είναι περισσότερο συνηθισμένη. Οι νέες λέξεις σχηματίζονται με την εκτεταμένη χρήση προθημάτων και επιθημάτων.

Η Εσπεράντο^[12] γράφεται με παραλλαγή του λατινικού αλφαβήτου και περιλαμβάνει έξι γράμματα με διακριτικά: ĉ, ĝ, ĥ, ĵ, ŝ (με περισπωμένη/οξυβαρεία) και ŭ (με βραχεία). Το αλφάβητό της δεν περιλαμβάνει τα γράμματα q, w, x, ή y, εκτός από τις περιπτώσεις που έχουμε μη ενσωματωμένα ξενικά ονόματα. Στα ενσωματωμένα ονόματα, αυτά τα γράμματα αντικαθιστούνται με άλλα, που παράγουν παρόμοιους ήχους (π.χ. (αγγλικά) Mexico > (εσπεράντο) Meksiko).

Το 28-γράμματο αλφάβητο είναι:

Η Εσπεράντο έχει 22 σύμφωνα, 5 φωνήεντα και 2 ημίφωνα που συνδυάζονται με τα φωνήεντα για να σχηματίσουν 6 διφθόγγους. (Το σύμφωνο [[j]] και το ημιφωνήεν [[i̯]] γράφονται και τα δύο με το γράμμα j). Η τονικότητα δεν χρησιμοποιείται για τη διάκριση της σημασίας των λέξεων. Ο τόνος μπαίνει πάντα στο φωνήεν της παραλήγουσας σε πλήρεις λέξεις της Εσπεράντο εκτός και αν το τελικό φωνήεν o έχει υποστεί έκθλιψη, πρακτική που ακολουθείται κυρίως στην ποίηση. Για παράδειγμα η λέξη familio "οικογένεια" είναι [[fa.mi.ˈli.o]], με τον τόνο στο δεύτερο i, αλλά όταν η λέξη χρησιμοποιείται χωρίς το τελικό o (famili’), ο τόνος παραμένει στο δεύτερο i: [[fa.mi.ˈli]].

Κύριο λήμμα: Η Γραμματική της Εσπεράντο

Παρακάτω ακολουθεί κατάλογος με κάποιες χρήσιμες φράσεις στην Εσπεράντο, μαζί με μεταγραφές σε ΔΦΑ:

Το ακόλουθο σύντομο απόσπασμα δίνει μια ιδέα του χαρακτήρα της Εσπεράντο.^[13] (Η προφορά παρατίθεται παραπάνω. Το κύριο που πρέπει να θυμάται κανείς είναι ότι το Εσπεραντικό γράμμα j έχει τον ήχο του Αγγλικού γράμματος y.)

• Εσπεράντο:

«En multaj lokoj de Ĉinio estis temploj de la drako-reĝo. Dum trosekeco oni preĝis en la temploj, ke la drako-reĝo donu pluvon al la homa mondo. Tiam drako estis simbolo de la supernatura estaĵo. Kaj pli poste, ĝi fariĝis prapatro de la plej altaj regantoj kaj simbolis la absolutan aŭtoritaton de la feŭda imperiestro. La imperiestro pretendis, ke li estas filo de la drako. Ĉiuj liaj vivbezonaĵoj portis la nomon drako kaj estis ornamitaj per diversaj drakofiguroj. Nun ĉie en Ĉinio videblas drako-ornamentaĵoj, kaj cirkulas legendoj pri drakoj.»

• Ελληνική μετάφραση:

Σε πολλά μέρη της Κίνας, υπήρχαν ναοί του δράκου-βασιλιά. Κατά την ξηρασία, οι άνθρωποι προσεύχονταν στους ναούς έτσι ώστε ο δράκος-βασιλιάς να δώσει βροχή στον κόσμο των ανθρώπων. Την εποχή εκείνη ο δράκος ήταν ένα σύμβολο του υπερφυσικού. Αλλά και αργότερα, αυτός έγινε ο προπάτορας των πιο υψηλών αξιωματούχων και συμβόλιζε την απόλυτη αυθεντία του φεουδαρχικού αυτοκράτορα. Ο αυτοκράτορας θεωρούσε τον εαυτό του υιό του δράκου. Όλα τα προσωπικά του αντικείμενα έφεραν το όνομα "δράκος" και ήταν διακοσμημένα με διάφορες φιγούρες δράκων. Σήμερα, οπουδήποτε στην Κίνα μπορείς να δεις παραστάσεις δράκων και κυκλοφορούν μύθοι για τους δράκους.

Η Εσπεράντο είναι η πιο ομιλούμενη κατασκευασμένη γλώσσα στον κόσμο. Οι περισσότεροι ομιλητές κατοικούν στην Ευρώπη και στην Ανατολική Ασία. Στην Ευρώπη είναι πιο συχνή στις κεντρικές και βόρειες χώρες. Στην Ασία στην Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία και Ιράν; Στην Αμερική στην Βραζιλία και στις ΗΠΑ; Και στην Αφρική στην Τόγκο.

Κατά μιας συνηθισμένης κριτικής κατά της Εσπεράντο, ο Svend Nielsen βρήκε καμία σημαντική σχέση μεταξύ τον αριθμό των ομιλητών της Εσπεράντο και την ομοιότητα μιας συγκεκριμένης εθνικής μητρικής γλώσσας με την Εσπεράντο. Καταλήγει πως η Εσπεράντο τείνει να είναι πιο δημοφιλές σε πλούσιες χώρες με καλύτερη πρόσβαση στο ίντερνετ και που τείνουν να συνεισφέρουν στην επιστήμη και στην κουλτούρα.

Μία εκτίμηση των ομιλητών της Εσπεράντο έγινε από τον Sidney S. Culbert, συνταξιούχος καθηγητής ψυχολογίες στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και Εσπεραντιστής ο ίδιος, ο οποίος βρήκε και εξέτασε ομιλητές της Εσπεράντο σε περιοχές σε δεκάδες χώρες σε διάστημα είκοσι ετών. Ο Culbert κατέληξε πως ανάμεσα σε 1 με 2 εκατ. άτομα μιλούσαν την Εσπεράντο με επαγγελματική άνεση (λίγο πιο κάτω από το αντίστοιχο lower).

Ο Marcus Sikosek εναντιώθηκε με το αποτέλεσμα των 1.6 εκατ. ομιλητών ως υπερβολικό. Υπολόγισε πως ακόμη και αν οι ομιλητές ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένοι θεωρώντας 1 εκατ. ομιλητές παγκοσμίως, τότε θα υπήρχαν 180 ομιλητές στην Κολονία, ενώ βρέθηκαν μόνο 30, και αναλόγως μικρότερα από ότι ήταν αναμενόμενα νούμερα σε πολλές άλλες πόλεις οι οποίες θεωρητικά θα είχαν μεγαλύτερο από το μέσο όρο ομιλητών. Επίσης τονίζει ότι υπάρχουν περίπου 20.000 μέλη σε Εσπεραντικές οργανώσεις σε όλον τον κόσμο. Παρόλου που υπάρχουν πολλοί ομιλητές της Εσπεράντο οι οποίοι δεν είναι μέλη μιας οργάνωσης, το βρίσκει δύσκολο να υπάρχουν 50 φορές περισσότεροι ομιλητές από ομιλητές οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι σε μία οργάνωση.

Το 1996 ο Φιλανδός γλωσσολόγος Jouko Lindstedt παρουσίασε το εξής σχεδιάγραμμά για να δείξει τις γλωσσικές ικανότητες της κοινότητας της Εσπεράντο:

• 1.000 έχουν την Εσπεράντο ως μητρική γλώσσα διδαγμένη από την οικογένεια
• 10.000 την ομιλούν άπταιστα (επίπεδο περίπου C2)
• 100.000 μπορούν να την χρησιμοποιήσουν αν χρειαστεί (επίπεδο περίπου B2)
• 1.000.000 μπορούν να καταλάβουν μία μεγάλη ποσότητα χωρίς να μπορούν να παράγουν κείμενο εύκολα (επίπεδο περίπου A1-A2)
• 10.000.000 την έχουν μελετήσει μέχρι ένα σημείο κάποιο καιρό, αλλά οι γλωσσικές ικανότητές τους θα έχουν σχεδόν χαθεί

Είναι πολύ πιθανό ο αριθμός των ομιλητών να έχει ανεβεί λόγω της διάδοσης της γλώσσας μέσω του ίντερνετ.

Το 2017, ο υποψήφιος για διδακτορικό Svend Nielsen υπολόγισε πως υπήρχαν 63.000 ομιλιτές της Εσπεράντο παγκοσμίως, λαμβάνοντας δεδομένα από διάφορες οργανώσεις, ιστοσελίδες με την Εσπεράντο και στατιστικά εθνικών απογραφών. Όμως, ο Sten Johansson διαφωνεί με τα δεδομένα και πως έχουν μεγάλο περιθώριο λάθους, κάτι το οποίο ο Nielsen συμφωνεί. Και οι δύο δήλωσαν, όμως, ότι αυτός ο νέος αριθμός είναι πιθανώς πιο ρεαλιστικός από νωρίτερες προβλέψεις.

Η Παγκόσμια Εσπεραντική Ένωση υπολογίζει βάση τις πωλήσεις σε βιβλία και τα μέλη όλων των τοπικών ενώσεων πως τα άτομα με μερική γνώση της γλώσσας είναι εκατοντάδες χιλιάδες, μπορεί και εκατομμύρια.

Για το έτος 2023 η Παγκόσμια Εσπεραντική Ένωση έχει 6 μέλη από την Ελλάδα, ενώ το 2022 είχε 8 μέλη. Υπάρχει Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος ο οποίος ιδρύθηκε το 1926 που είναι πολύ λίγο ενεργός σήμερα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Εσπεράντο, τον Μάρτιο 2024 είχε 40 μέλη από τα οποία τα 15 να ανήκουν στην νεολαία. Ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος διατηρείται σήμερα σε ομάδα στο ίντερνετ η οποία δέχεται επικοινωνία μέσω email. Τον Οκτώβριο του 2024 η ομάδα αριθμεί 26 μέλη.^[14]

• Γραμματική της Εσπεράντο
• Λουδοβίκος Λάζαρος Ζαμένχοφ
• Αντόνι Γκραμπόφσκι
• Ακαντεμίο ντε Εσπεράντο
• Εσπεραντική Σχολή Σάμου
• Διεθνής γλώσσα
• Τεχνητή γλώσσα
• Βολαπιούκ
• Ιντερλίνγκουα
• Διασλαβική γλώσσα

Έκδοση της Βικιπαίδειας στην Εσπεράντο

Στo Βικιεπιστήμιο υπάρχει ή αναπτύσσεται εκπαιδευτικό υλικό για αυτό το θέμα:    Εσπεράντο

• Kurso Saluton! (οπτικοακουστικό μαθησιακό περιβάλλον)
• Εσπεράντο Αρχειοθετήθηκε 2003-12-08 στο Wayback Machine.
• Η Εσπεράντο στην Ελλάδα
• Ένα top-10
• Diskutgrupo "Ni parolas Esperante" Αρχειοθετήθηκε 2013-12-22 στο Wayback Machine.
• Εσπεράντο στο Curlie