Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας

Σφραγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Γάνου και Χώρας (1913)

Η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά στην Ανατολική Θράκη. Η επισκοπή υπήρχε έως το 1922 με έδρα της παλαιότερα το Γάνος (σήμερα Gaziköy), και από το 16ο αιώνα τη Χώρα (σήμερα Hoşköy). Ο τίτλος του Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας, υπερτίμου και εξάρχου Θράκης παραλίας αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου^[1] και είναι κενός από τις 3 Οκτωβρίου 2022, οπότε παραιτήθηκε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αμφιλόχιος (Τσούκος).

Ιστορικά στοιχεία

Ο Γάνος (η Γάνος, αργότερα το Γάνος) ιδρύθηκε από Μεγαρείς αποίκους τον 6ο αιώνα π.Χ., στην ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 165 χλμ. νοτιοδυτικά της Κωνσταντινούπολης. Η Χώρα ιδρύθηκε γύρω στο 1235 από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη, επίσης παραθαλάσσια, 5 χλμ. νοτιοδυτικά του Γάνου^[1].

Πριν τον 13ο αιώνα, ο Γάνος αποτελούσε τμήμα της επισκοπής Πανίου της Μητροπόλεως Ηρακλείας. Πριν το 1324 έγινε αυτόνομη αρχιεπισκοπή και πριν το 1347 προβιβάστηκε σε Μητρόπολη. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1923 δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης^[1].

Η Μητρόπολη Γάνου και Χώρας συνόρευε βόρεια και δυτικά με τη Μητρόπολη Ηρακλείας, νοτιοανατολικά με τη Θάλασσα του Μαρμαρά και νοτιοδυτικά με τη Μητρόπολη Μυριοφύτου και Περιστάσεως^[1].

Επισκοπικός κατάλογος


Όνομα	Έτη	Σημειώσεις
Κωνσταντίνος	1324 – 1325^[2]
Μηνάς	~ 1329^[3] ~ 1331^[2]
Νίκανδρος	~ 1387^[2]
Γεννάδιος	~ 1434^[2] ~ 1439	Ως «Γάννου» υπέγραψε την ενωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (6 Ιουλίου 1439)^[4]
Γρηγόριος	~ 1450^[2]
Παχώμιος	1572 – 1585^[2]
Διονύσιος	1585 – 1594^[2]
Μακάριος	1601^[5] – 1603^[2]	α΄ θητεία, καθαιρέθηκε, κατόπιν Νικαίας^[6]
Νεόφυτος	~ 1610	κατόπιν Κερασούντος^[2]
Ιγνάτιος	~ 1613^[2]
Γερμανός	~ 1616^[2]
Μακάριος	~ 1623	β΄ θητεία, από Νικαίας, καθαιρέθηκε εκ νέου, κατόπιν Σηλυβρίας^[6]
Ιγνάτιος	; – 1 Απριλίου 1624	παραιτήθηκε λόγω γήρατος^[7]
Ιωαννίκιος	Απρίλιος 1624^[7] – 1636	κατόπιν Ηρακλείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ιάκωβος	7 Αυγούστου 1637 – 21 Αυγούστου 1639^[8]	από Σίδης^[9], παραιτήθηκε^[10]
Παΐσιος	18 Σεπτεμβρίου 1639 – 18 Μαρτίου 1648^[11]	από Ρόδου^[12]
Γαβριήλ	Μάρτιος 1648^[11] – 26 Νοεμβρίου 1651^[13]	μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, ιερομάρτυρας
Κοσμάς	Μάρτιος 1652^[13] – ;
Δωρόθεος	~ 1654^[2]
Γερμανός	~ 1666^[2]
Χριστόφορος	1670^[2] – Ιανουάριος 1672	καθαιρέθηκε^[14]
Λεόντιος	~ 1672^[2]
Κωνστάντιος	~ 1688^[2]
Άνθιμος	1705^[2] – 3 Σεπτεμβρίου 1716	κατόπιν Μελενίκου
Γρηγόριος	1720 – 1722^[2]
Ιερόθεος	~ 1733^[2]
Βαρθολομαίος	1744^[2]
Νεόφυτος	Μάρτιος 1744^[15] – 1749
Προκόπιος	4 Οκτωβρίου 1749 – Ιανουάριος 1770^[16]	κατόπιν Σμύρνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Παΐσιος	πριν τον Μάρτιο 1770^[17] – μετά τον Σεπτέμβριο 1774^[18]
Ματθαίος	; – 1780^[2]
Κύριλλος	Μάρτιος 1780 – 31 Αυγούστου 1798	από Πόσνας και Σεραγίου, παραιτήθηκε, αργότερα Δρύστρας
Γεράσιμος	Σεπτέμβριος 1798 – 28 Μαΐου 1821 †	εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς
Λεόντιος Β΄	μέσα 1821 – Μάιος 1835	κατόπιν Σισανίου
Μακάριος Β΄	Μάιος 1835 – 15 Απριλίου 1837 †	από Κρήνης
Μελέτιος	27 Απριλίου 1837 – 21 Μαΐου 1841	από Ελαίας, κατόπιν Δημητριάδος
Ματθαίος Γ΄ (Αριστάρχης)	21 Μαΐου 1841 – Δεκέμβριος 1845	από Δημητριάδος, παραιτήθηκε
Κύριλλος Β΄	Δεκέμβριος 1845 – Αύγουστος 1848 †	από Κορυτσάς
Κύριλλος Γ΄ (Κυριακίδης)	20 Αυγούστου 1848 – 15 Μαρτίου 1853	κατόπιν Αδριανουπόλεως
Χρύσανθος (Τζούνης)	15 Μαρτίου 1853 – 17 Απριλίου 1873	παραιτήθηκε
Γρηγόριος Γ΄ (Μισλιάνος)	17 Απριλίου 1873 – Ιούλιος 1873 †	από Κασσανδρείας
Τιμόθεος Α΄ (Λαμπρίδης)	14 Ιουλίου 1873 – 12 Μαΐου 1875 †	από Χαλεπίου, δολοφονήθηκε από ληστές
Παρθένιος (Παπαφωτεινός)	22 Μαΐου 1875 – 11 Φεβρουαρίου 1881	κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως
Βενέδικτος (Αδαμαντίδης)	11 Φεβρουαρίου 1881 – 17 Φεβρουαρίου 1886	από Αγχιάλου, κατόπιν Πισιδίας
Πολύκαρπος (Κωνσταντινίδης)	9 Μαρτίου 1886 – 1 Αυγούστου 1891	κατόπιν Βάρνης
Διονύσιος Β΄ (Καρδαράς ή Κυρίτσης ή Κυρίτζης)	1 Αυγούστου 1891 – 10 Σεπτεμβρίου 1897 †	από Ξάνθης
Κωνσταντίνος Β΄ (Μικρούλης)	27 Σεπτεμβρίου 1897 – 23 Μαΐου 1900	από Παραμυθίας, κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως
Κωνσταντίνος Γ΄ (Βαλλιούλης ή Αποστόλου ή Κωνσταντινίδης)	3 Ιουνίου 1900 – 3 Ιουνίου 1906	από πρώην Μυριοφύτου, κατόπιν Πισιδίας
Κωνστάντιος Β΄ (Ισαακίδης)	3 Ιουνίου 1906 – 21 Αυγούστου 1906	από Βεροίας, παραιτήθηκε
Κωνσταντίνος Δ΄ (Χατζηαποστόλου)	22 Αυγούστου 1906 – 12 Μαΐου 1909	από πρώην Μελενίκου, κατόπιν Αγχιάλου
Σεραφείμ (Σκαρούλης)	14 Μαΐου 1909 – 29 Ιουλίου 1913 †	από Σισανίου
Τιμόθεος (Λαμνής)	10 Σεπτεμβρίου 1913 – 7 Οκτωβρίου 1924	από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Μετσόβου
Παγκράτιος (Παραδείσης ή Βατοπεδινός)	5 Οκτωβρίου 1943 – 30 Μαΐου 1952 †	από Λεύκης
Νεκτάριος (Χατζημιχάλης)	29 Αυγούστου 2007^[19] – 31 Δεκεμβρίου 2009 †	από πρώην Λέρου
Αμφιλόχιος (Τσούκος)	30 Μαΐου 2018 – 3 Οκτωβρίου 2022	από Νέας Ζηλανδίας, παραιτήθηκε

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Kiminas 2009, σελ. 56.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 Δράκος 1892, σελ. 55.
↑ Hunger & Kresten 1981, σελ. 564.
↑ Η Αγία και Οικουμενική εν Φλωρεντία Σύνοδος. σελ. 668.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 223.
↑ ^6,0 ^6,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 388-389.
↑ ^7,0 ^7,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 388.
↑ Καδάς, Σωτήριος (2014). Τα διακοσμημένα χειρόγραφα του επισκόπου Γάνου και Χώρας Ιακώβου (πρώην Σιμωνοπετρίτου ιερομονάχου). Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ. σελ. 31. ISBN 9789607856517.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 417.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 426.
↑ ^11,0 ^11,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 197.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 427.
↑ ^13,0 ^13,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 310.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 150.
↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 230. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA230#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.
↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 248. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA248#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.
↑ Κώδιξ, σελ. 230.
↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 296. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
↑ Kiminas 2009, σελ. 57.

Πηγές

Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2014.
Βέης, Νίκος. Ο κώδιξ της Ορθοδόξου Εκκλησίας Άνδρου και Σύρου (PDF).
Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
Hunger, Herbert· Kresten, Otto (1981). Das Register des Patriarchats von Konstantinopel, 1. Teil (PDF) (στα Γερμανικά). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
Δράκος, Ευστράτιος Ι. (1892). Τα Θρακικά : ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου. Αθήνησι. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.

[FOOTNOTEKiminas200956-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Kiminas 2009, σελ. 56.

[FOOTNOTEΔράκος189255-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 Δράκος 1892, σελ. 55.

[FOOTNOTEHungerKresten1981564-3] Hunger & Kresten 1981, σελ. 564.

[4] Η Αγία και Οικουμενική εν Φλωρεντία Σύνοδος. σελ. 668.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987223-5] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 223.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987388-389-6] 6,0 ^6,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 388-389.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987388-7] 7,0 ^7,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 388.

[8] Καδάς, Σωτήριος (2014). Τα διακοσμημένα χειρόγραφα του επισκόπου Γάνου και Χώρας Ιακώβου (πρώην Σιμωνοπετρίτου ιερομονάχου). Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ. σελ. 31. ISBN 9789607856517.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987417-9] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 417.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987426-10] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 426.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987197-11] 11,0 ^11,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 197.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987427-12] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 427.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987310-13] 13,0 ^13,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 310.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987150-14] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 150.

[15] Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 230. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA230#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.

[16] Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 248. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA248#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.

[FOOTNOTEΚώδιξ230-17] Κώδιξ, σελ. 230.

[18] «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 296. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.

[FOOTNOTEKiminas200957-19] Kiminas 2009, σελ. 57.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας

Ιστορικά στοιχεία

Επισκοπικός κατάλογος

Παραπομπές

Πηγές

Portal di Ensiklopedia Dunia