Ιπτάμενος κροίσος

Ιπτάμενος κροίσος The Aviator
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Μάρτιν Σκορσέζε[1][2][3]
Παραγωγή	Μάικλ Μαν, Γκράχαμ Κινγκ[1] και Charles Evans, Jr.
Σενάριο	Τζον Λόγκαν
Πρωταγωνιστές	Λεονάρντο Ντι Κάπριο Κέιτ Μπλάνσετ Άλαν Άλντα Τζον Σι Ράιλι Άλεκ Μπάλντουιν Κέιτ Μπεκινσέιλ Ίαν Χολμ Τζουντ Λο
Μουσική	Χάουαρντ Σορ
Φωτογραφία	Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον
Μοντάζ	Θέλμα Σουνμέικερ
Εταιρεία παραγωγής	Intermedia
Διανομή	MOKÉP και Netflix
Πρώτη προβολή	25/12/2004, 21/01/2005
Διάρκεια	170 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γλώσσα	Αγγλικά
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ιπτάμενος κροίσος (Πρωτότυπος τίτλος: The Aviator) είναι Αμερικανική βιογραφική ταινία του 2004, σε σκηνοθεσία Μάρτιν Σκορσέζε, βασισμένη στο βιβλίο "Hughes" του Ρίτσαρντ Χακ που αναφέρεται στην ζωή του εκκεντρικού επιχειρηματία Χάουαρντ Χιουζ από τη δεκαετία του 1920 μέχρι τη δεκαετία του 1940, μια περίοδο κατά την οποία ο Χιούζ σκηνοθετούσε και παρήγαγε ταινίες στο Χόλυγουντ και έκανε δοκιμές στο νέο του αεροσκάφος αλλά παράλληλα διατηρούσε μυστικό την ψυχική του ασθένεια.

Τον Χάουαρντ Χιούζ υποδύεται ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο και για την ερμηνεία του αυτή απέσπασε την Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Α' Αντρικής Ερμηνείας σε Δραματική Ταινία και διεκδίκησε το βραβείο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Στην ταινία επίσης πρωταγωνιστεί η Κέιτ Μπλάνσετ που υποδύεται την ηθοποιό της κλασσικής εποχής του Χόλυγουντ Κάθριν Χέπμπορν. Η Μπλάνσετ απέσπασε το Όσκαρ Β' Γυναικείας Ερμηνείας για την ερμηνεία της αυτή. Άλλοι πρωταγωνιστές της ταινίας είναι η Κέιτ Μπεκινσέιλ, ο Άλαν Άλντα που διεκδίκησε και Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου, ο Τζον Σι Ράιλι και ο Άλεκ Μπάλντουιν.

Η ταινία ήταν υποψήφια για 11 βραβεία Όσκαρ και τελικά απέσπασε 5 (Β' Γυναικείας Ερμηνείας - Κέιτ Μπλάνσετ, Σκηνικών, Κοστουμιών, Φωτογραφίας και Μοντάζ). Επιπλέον διεκδίκησε 6 Χρυσές Σφαίρες και 14 Βραβεία BAFTA και απέσπασε 3 (Καλύτερης Ταινίας - Δράμα, Καλύτερης Α' Αντρικής Ερμηνείας σε Δραματική Ταινία Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής) και 4 (Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Μακιγιάζ, Καλύτερων Σκηνικών, Καλύτερης Β' Γυναικείας Ερμηνείας - Κέιτ Μπλάνσετ) αντίστοιχα.

Συνολικά, έκανε παγκόσμιες εισπράξεις 213,741,459 δολάρια.

Κατά τη διάρκεια του 1913 στο Χιούστον, καθώς η μητέρα του οκτάχρονου Χάουαρντ Χιουζ του κάνει μπάνιο και του διδάσκει πώς να γράφει την λέξη «καραντίνα», τον προειδοποιεί για το πρόσφατο ξέσπασμα χολέρας στο Χιούστον: «Δεν είσαι ασφαλής». Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 1927, αρχίζει να σκηνοθετεί την ταινία του Οι Άγγελοι της Κολάσεως και προσλαμβάνει τον Νόα Ντίτριχ για να διαχειρίζεται τις καθημερινές λειτουργίες των επιχειρήσεων του.

Μετά την κυκλοφορία του Τραγουδιστή της Τζαζ, της πρώτης εν μέρει ομιλούσας ταινίας, ο Χιουζ αποκτά εμμονή με τα γυρίσματα της ταινίας του και αποφασίζει να μετατρέψει την βουβή ταινία σε ταινία ήχου. Παρά την επιτυχία της ταινίας, ο Χιουζ παραμένει δυσαρεστημένος με το τελικό αποτέλεσμα και διατάζει την επανάληψη της ταινίας μετά την πρεμιέρα της στο Χόλυγουντ. Μπλέκεται ρομαντικά με την ηθοποιό Κάθριν Χέπμπορν, η οποία βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της επιδείνωσης της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

Το 1935, ο Χιουζ δοκιμάζει το αεροπλάνο H-1 Racer, ωθώντας το σε νέο ρεκόρ ταχύτητας, παρά το γεγονός ότι έπρεπε να προσγειωθεί σε ένα χωράφι με τεύτλα όταν το αεροσκάφος ξέμεινε από καύσιμα. Τρία χρόνια αργότερα, καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ πετώντας τον γύρο του κόσμου σε τέσσερις ημέρες. Στη συνέχεια, αγοράζει το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στην (TWA). Ο Χουάν Τριπ, αντίπαλος της εταιρείας και πρόεδρος της Pan American World Airways, παίρνει τον φίλο του, Γερουσιαστή Όουεν Μπρούστερ, να εισαγάγει τον νόμο για τις αεροπορικές μεταφορές, που θα έδινε στην Pan Am αποκλειστικότητα στα διεθνή αεροπορικά ταξίδια.

Η Χέπμπορν βαριέται την εκκεντρικότητα και την εργασιομανία του Χιουζ και τον αφήνει για τον συνάδελφό της ηθοποιό Σπένσερ Τρέισι. Ο Χιουζ βρίσκει γρήγορα ένα νέο ερωτικό ενδιαφέρον με τη 15χρονη Φέιθ Ντομέργκιου και αργότερα την ηθοποιό Άβα Γκάρντνερ. Ωστόσο, εξακολουθεί να τρέφει αισθήματα για τη Χέπμπορν και δωροδοκεί έναν δημοσιογράφο για να κρατήσει τις αναφορές για εκείνη και τον παντρεμένο Τρέισι έξω από τον Τύπο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, ο Χιουζ αναλαμβάνει να υλοποιήσει δύο έργα από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, ένα για ένα κατασκοπικό αεροπλάνο και ένα άλλο για ένα Στρατιωτικό μεταφορικό αεροσκάφος για χρήση στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1947, με το H-4 Hercules ακόμα σε κατασκευή, ο Χιουζ ολοκληρώνει το XF-11 αναγνωριστικό αεροσκάφος και το παίρνει για δοκιμαστική πτήση. Ωστόσο, ένας από τους κινητήρες παθαίνει βλάβη στη μέση της πτήσης και το αεροσκάφος συντρίβεται στο Μπέβερλι Χιλς, με τον Χιουζ να τραυματίζεται σοβαρά. Ο στρατός ακυρώνει την παραγγελία του για το H-4 Hercules, αν και ο Χιουζ συνεχίζει ακόμα την ανάπτυξη με δικά του χρήματα. Ο Ντίτριχ ενημερώνει τον Χιουζ ότι πρέπει να επιλέξει μεταξύ της χρηματοδότησης των αεροπορικών εταιρειών ή του «ιπτάμενου σκάφους» του. Ο Χιουζ διατάζει τον Ντίτριχ να υποθηκεύσει τα περιουσιακά στοιχεία της TWA ώστε να συνεχίσει την ανάπτυξη.

Καθώς η ασθένεια του χειροτερεύει, ο Χιουζ γίνεται όλο και πιο παρανοϊκός, βάζοντας μικρόφωνα και υποκλέπτοντας τις τηλεφωνικές γραμμές της Γκάρντνερ για να την παρακολουθεί, μέχρι που τον διώχνει από το σπίτι της. Το FBI αρχίζει να ερευνά το σπίτι του για ενοχοποιητικά στοιχεία για πολεμική κερδοσκοπία και ερευνά τα υπάρχοντά του και, προς φρίκη του, διαπιστώνει να υπάρχει βρωμιά μέσα στο σπίτι του. Ο Μπρούστερ προσφέρεται ιδιωτικά να αποσύρει τις κατηγορίες εάν ο Χιουζ πουλήσει το TWA στον Τριπ, αλλά ο Χιουζ αρνείται. Τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής του Χιουζ γίνονται ακραία και αποσύρεται σε μια απομονωμένη «ζώνη χωρίς μικρόβια» για τρεις μήνες. Ο Τριπ βάζει τον Μπρούστερ να τον καλέσει για έρευνα στη Γερουσία, βέβαιος ότι ο Χιουζ δεν θα εμφανιστεί. Η Γκάρντνερ τον επισκέπτεται και τον ντύνει προσωπικά προετοιμάζοντας τον για την ακρόαση. Της ζητάει να τον παντρευτεί και εκείνη γελάει και της λέει ότι είναι «πολύ τρελός» για εκείνη.

Ένας αναζωογονημένος Χιουζ υπερασπίζεται τον εαυτό του ενάντια στις κατηγορίες του Μπρούστερ και κατηγορεί τον γερουσιαστή ότι πήρε δωροδοκίες από τον Τριπ. Ο Χιουζ καταλήγει ανακοινώνοντας ότι έχει δεσμευτεί να ολοκληρώσει το αεροσκάφος H-4 και ότι θα εγκαταλείψει τη χώρα εάν δεν μπορέσει να το πετάξει. η κατηγορίες του Μπρούστερ καταρρίπτονται αμέσως. Αφού κατάφερε να πετάξει επιτυχώς το αεροσκάφος, ο Χιουζ μιλάει με τον Ντίτριχ και τον μηχανικό του, Γκλεν Όντεκιρκ για ένα νέο αεροσκάφος για την TWA. Ωστόσο, αρχίζει να έχει παραισθήσεις από άνδρες με στολές ανθεκτικές στα μικρόβια και παθαίνει κρίση πανικού. Καθώς ο Όντεκιρκ τον κρύβει σε μια τουαλέτα ενώ ο Ντίτριχ φέρνει έναν γιατρό, ο Χιουζ αρχίζει να έχει αναδρομές στα παιδικά του χρόνια, την αγάπη του για την αεροπορία και τη φιλοδοξία του για επιτυχία, επαναλαμβάνοντας καταναγκαστικά τη φράση, «ο δρόμος του μέλλοντος».

Οι ερμηνείες του Λεονάρντο Ντι Κάπριο και της Κέιτ Μπλάνσετ απέσπασαν ευρεία αποδοχή από τους κριτικούς, κερδίζοντας υποψηφιότητες για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου και Β' Γυναικείου Ρόλου αντίστοιχα, με τη Μπλάνσετ να κερδίζει την κατηγορία της.

Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes ο "Ιπτάμενος κροίσος" έχει βαθμολογία έγκρισης 86% με βάση 230 κριτικές, με μέση βαθμολογία 7,70/10. Η κριτική συναίνεση του ιστότοπου αναφέρει: Με μια πλούσια αίσθηση της λεπτομέρειας εποχής, ο Ιπτάμενος κροίσος πετυχαίνει χάρη στην τυπικά εξασφαλισμένη σκηνοθεσία από τον Μάρτιν Σκορσέζε και μια δυνατή ερμηνεία του Λεονάρντο Ντι Κάπριο, ο οποίος καταγράφει την καταγωγή του Χάουαρντ Χιουζ από εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο σε απομονωμένο τρελό.^[4] Στο Metacritic, η ταινία έλαβε σταθμισμένο μέσο όρο βαθμολογίας 77 στα 100, με βάση 41 κριτικούς, υποδεικνύοντας «γενικά ευνοϊκές κριτικές». ^[5] Το κοινό που συμμετείχε σε δημοσκόπηση από το CinemaScore έδωσε στην ταινία έναν μέσο βαθμό "B+" σε μια κλίμακα A+ έως F..^[6]

Ο Ρότζερ Ίμπερτ από τους Chicago Sun-Times έδωσε στην ταινία τέσσερα αστέρια από τα τέσσερα και περιέγραψε την ταινία και το θέμα της, τον Χάουαρντ Χιουζ, αναφέροντας χαρακτηριστικά: Τι λυπημένος άνθρωπος. Τι σύντομη δόξα. Τι συναρπαστική ταινία... Υπάρχει ένα ταίρι εδώ ανάμεσα στον Σκορσέζε και το θέμα του, ίσως επειδή το ταξίδι ζωής του ίδιου του σκηνοθέτη του επιτρέπει να δει τον Χάουαρντ Χιουζ με διορατικότητα, συμπάθεια – και, μέχρι ένα σημείο, με θαυμασμό. Αυτή είναι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.^[7]

Στην κριτική του για την βρετανική εφημερίδα The Daily Telegraph, ο Σούκντεφ Σάντου επαίνεσε τη σκηνοθεσία του Σκορσέζε, τον Ντι Κάπριο και το υποστηρικτικό καστ, αλλά θεώρησε την Μπέκινσειλ λανθασμένη. Σχετικά με την ταινία, είπε ότι είναι ένας υπέροχος φόρος τιμής στη Χρυσή Εποχή του Χόλιγουντ" παρόλο που "ανατρέπει την ισορροπία του θεάματος έναντι της ουσίας υπέρ του πρώτου. ^[8] Ο Ντέιβιντ Κάρτραϊτ στο The Journal of American History χαρακτήρισε τον "Ιπτάμενο κροίσο" ως μια τεχνικά λαμπρή και συναισθηματικά ενοχλητική ταινία. Σύμφωνα με τον ίδιο, το βασικό επίτευγμα για τον Σκορσέζε είναι ότι κατάφερε να αποκαταστήσει το όνομα του Χάουαρντ Χιουζ ως πρωτοπόρου αεροπόρου.^[9]

Πολλά αεροσκάφη απεικονίστηκαν ή και χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία και ήταν λειτουργικά. Αυτά περιελάμβαναν αεροσκάφη που είχε κατασκευάσει ο ίδιος ο Χιουζ και που χρησιμοποιούσε η αεροπορική εταιρεία του (TWA) καθώς και άλλα αεροσκάφη. Μεταξύ αυτών ήταν:

• Το Hughes H-1 Racer, ένα πρωτοποριακό μονοκινητήριο αεροπλάνο αγώνων που έσπασε το ρεκόρ ταχύτητας, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ρεκόρ ταχύτητας του 1935 των 352 μιλίων την ώρα (566 χλμ/ώρα) και του διηπειρωτικού ρεκόρ των ΗΠΑ του 1937 των επτά ωρών και 28 λεπτών. Παρουσίασε πολλές σχετικά νέες καινοτομίες στο σχεδιασμό αεροσκαφών και ήταν το αεροσκάφος της εποχής του, εν συντομία. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος του Σμιθσόνιαν. Ένα αντίγραφο που σχεδιάστηκε για την ταινία συνετρίβη και χρησιμοποιήθηκε ένα μοντέλο.^[10][11]

• Το Hughes XF-11, ένα φωτογραφικό αναγνωριστικό αεροπλάνο, το οποίο ήταν δικινητήριο και γρήγορο που σχεδιάστηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για να πετάει ταχύτερα και ψηλότερα από τα εχθρικά μαχητικά. Αρχικά ανατέθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ με συμβόλαιο για να κατασκευαστεί από την Hughes Aircraft Company, αλλά ο πόλεμος τελείωσε ενώ το αεροσκάφος βρισκόταν ακόμη σε ανάπτυξη. Το πρώτο πρωτότυπο ήταν εξοπλισμένο με αντιπεριστρεφόμενες έλικες οι οποίες απέτυχαν ενώ ο Χιουζ το οδηγούσε στην παρθενική του πτήση. Δεν αντέδρασε σωστά στην αστοχία της προπέλας και τραυματίστηκε σοβαρά στη συντριβή που ακολούθησε στο Μπέβερλι Χιλς, όπως απεικονίζεται στην ταινία. Ένα δεύτερο πρωτότυπο εξοπλισμένο με συμβατικούς απλούς έλικες πέταξε αργότερα με επιτυχία, αλλά ο στρατός είχε επιλέξει άλλο αεροσκάφος για το σκοπό του και καταστράφηκε. Όπως δείχνει η ταινία, ο Χιουζ στη συνέχεια κατηγορήθηκε ότι εξαπάτησε τον στρατό και ότι απέτυχε να παραδώσει το αεροσκάφος, οδηγώντας σε έρευνα του Κογκρέσου. Τα μοντέλα αντιγράφουν το αεροπλάνο για την ταινία.^[10][11][12]

• Το H-4 Hercules (γνωστό με το παρατσούκλι Spruce Goose για την εξολοκλήρου ξύλινη κατασκευή του), ήταν μια γιγάντια αεράκατος —ένα από τα μεγαλύτερα και πιο διάσημα αεροσκάφη που κατασκευάστηκαν ποτέ. Όπως και με το XF-11, η ανάπτυξή του αρχικά ανατέθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου σε συμβόλαιο στην Hughes Aircraft, ωστόσο ο πόλεμος τελείωσε ενώ το αεροσκάφος ήταν ακόμη υπό ανάπτυξη, η σύμβαση ακυρώθηκε και έγινε θέμα στο Κογκρέσο που προέκυψε μια έρευνα. Ο Χιουζ απάντησε ότι θα αποδείκνυε ότι το Hercules μπορούσε να πετάξει - και στη συνέχεια το έκανε σε μια σύντομη πτήση στο Λονγκ Μπιτς (αν και οι ιστορικοί σημειώνουν ότι το αεροσκάφος δεν ξέφυγε ποτέ από την επίδραση εδάφους, κοντά στην επιφάνεια, για να πετάξει εντελώς ελεύθερο και σε ύψος). Το αεροπλάνο δεν πέταξε ποτέ ξανά και έγινε μια πλωτή έκθεση μουσείου, σε αποβάθρα στο λιμάνι - όπου τελικά μεταφέρθηκε στο Evergreen Aviation Museum στο Όρεγκον. Το πραγματικό αεροσκάφος χρησιμοποιήθηκε με φειδώ στην ταινία, αλλά μόνο τα μοντέλα του κινούνται στην πραγματικότητα στην ταινία.^[10][11][13]

• Το αμφίβιο Sikorsky S-38 —ήταν ένα «ιπτάμενο γιοτ» για τους πλούσιους. Αυτό το μεσαίου μεγέθους, δικινητήριο αεροσκάφος, με αναδιπλούμενους τροχούς, ήταν ένα από τα προσωπικά αεροσκάφη του Χιουζ . Αν και πολλά κατασκευάστηκαν για πλούσιους πελάτες τη δεκαετία του 1930 (συμπεριλαμβανομένου του Χιουζ), κανένα δεν σώζεται σήμερα - εκτός από δύο αντίγραφα που κατασκευάστηκαν τα τελευταία χρόνια με κόστος πολύ πάνω από $1.000.000 το τεμάχιο (αυτά χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία).^[10][11][14]

• Το αεροσκάφος L-049 Lockheed Constellation, ένα από τα πρώτα αεροσκάφη με καμπίνα υπό πίεση, για πτήσεις πανω από τον ωκεανό, που αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό για την αεροπορική εταιρεία του Χιουζ, την TWA. Το αεροπλάνο ήταν εμφανές για τους κάθετους σταθεροποιητές τριπλής ουράς και την καλλίγραμμη καμπυλωτή άτρακτό του. Το Constellation που κινούνταν με τέσσερις από τους μεγαλύτερους εμβολοφόρους κινητήρες που κατασκευάστηκαν ποτέ μέχρι το 1941, έγινε το πιο προηγμένο αεροσκάφος στον κόσμο στην έναρξή του— ικανό για διηπειρωτικές πτήσεις στο μισό του κανονικού χρόνου (μόλις επτά ώρες). Χρησιμοποιήθηκε από τον στρατό στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και έγινε ένα από τα κυριότερα αεροσκάφη του κόσμου της δεκαετίας του 1950, που συνέβαλε στο να γίνει η TWA η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία στον κόσμο. Η ταινία χρησιμοποίησε ένα Lockheed L-1049 Super Constellation με τα χρώματα της TWA, C/N 4830 Star of America, έναν αστερισμό που αποκαταστάθηκε σε αξιοπλοΐα, πέταξε από και προς το αεροδρόμιο του Μπέρμπανκ για τα γυρίσματα από το Κάνσας Σίτι και επέστρεψε στο National Airline History Museum στο Κάνσας Σίτι του Μιζούρι (πρώην έδρα της TWA).^[10][11][15]

• Ιπτάμενος Κροίσος στην IMDb (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο AllMovie (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο Metacritic (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο Box Office Mojo (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο TCMDB (Αγγλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο AlloCine (Γαλλικά)
• Ιπτάμενος Κροίσος στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)