Ιωάννα Καρυστιάνη

Η Ιωάννα Καρυστιάνη (γενν. 8 Σεπτεμβρίου 1952) είναι Ελληνίδα συγγραφέας, λογοτέχνης και σεναριογράφος. Έχει βραβευθεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος δύο φορές, το 1998 και το 2007, και με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2000.^[3] Παράλληλα με την λογοτεχνική της δραστηριότητα έχει γράψει το σενάριο της ταινίας Νύφες και τη σεναριακή προσαρμογή του μυθιστορήματος της Μικρά Αγγλία, τα οποία έχουν γυριστεί για τον κινηματογράφο από τον Παντελή Βούλγαρη,^[4] Είναι μητέρα του Αλέξανδρου Βούλγαρη και της Κωνσταντίνας Βούλγαρη^[3].

Η Ιωάννα Καρυστιάνη γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης στις 8 Σεπτεμβρίου 1952 σε μια πολύτεκνη οικογένεια Μικρασιατών. Ο πατέρας της Χρήστος είχε γεννηθεί στα Βουρλά και η μητέρα της Χριστίνα στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας. Έφθασαν στα Χανιά το 1922 ως πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι γονείς της έχασαν τους δύο πρώτους γιούς τους κατά τη διάρκεια της Κατοχής και μεγάλωσαν συνολικά επτά παιδιά μετά τον πόλεμο.^[5] Η Καρυστιάνη έζησε στα Χανιά μέχρι τα 18 που έφυγε για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή Αθηνών.^[6]

Κατά τη διάρκεια των σπουδών της ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση. Εξελέγη πρόεδρος της Φοιτητικής Ένωσης Κρητών στις αρχές του 1973 και συνέβαλε στη στροφή της Ένωσης σε πιο αριστερές θέσεις και την επαναφορά του ονόματος του περιοδικού που εξέδιδε η Ένωση στον προδικτατορικό του τίτλο Ξαστεριά, ο οποίος θεωρούταν τολμηρός για τις πολιτικές συνθήκες της εποχής.^[7] Συμμετείχε επίσης αρχικά στην αντιΕΦΕΕ και στη συνέχεια στην Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας και πρωτοστάτησε στην κατάληψη της Νομικής. Για τη δράση της βασανίστηκε από τη Χούντα. Στη συνέχεια ήταν για κάποια χρόνια μέλος της ΚΝΕ και του ΚΚΕ^[8] από το οποίο αργότερα αποχώρησε. Συνεχίζει όμως να πρόσκειται στην Αριστερά και πριν από τις εκλογές του 2004 δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή στήριξης του Συνασπισμού.^[9] Έχει δηλώσει πως κατά καιρούς της έχουν γίνει προτάσεις για να πολιτευθεί αλλά δεν ενδιαφέρεται να γίνει πολιτικός^[5]. Παίρνει όμως συχνά πολιτικές θέσεις μέσα από συνεντεύξεις της^[10] και ανοιχτές επιστολές^[11].

Μετά τη δικτατορία δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά ως σκιτσογράφος και εικονογράφος με το ψευδώνυμο «Ιωάννα». Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Ριζοσπάστης, τα περιοδικά Τέταρτο, Ένα και Εικόνες και με ξένες εφημερίδες^[3]. Είναι παντρεμένη με τον γνωστό Έλληνα σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, με τον οποίο βρίσκονται μαζί από το 1977 και κατοικούν στο Πολύδροσο. Έχουν δύο παιδιά: τον σκηνοθέτη, ηθοποιό και μουσικό Αλέξανδρο Βούλγαρη και τη σκηνοθέτιδα Κωνσταντίνα Βούλγαρη.^[12]

Το λογοτεχνικό έργο της Καρυστιάνη έχει βραβευθεί επανειλημμένα και τυγχάνει γενικά θετικής αποδοχής από την κριτική. Το μυθιστόρημα της Μικρά Αγγλία έχει επαινεθεί για τη γραφή του και τη χρήση του γλωσσικού ιδιώματος της Άνδρου, τους ζωντανούς δεύτερους χαρακτήρες του και το στέρεο ιστορικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο χτίζεται η ιστορία^[13]. Παράλληλα όμως έχει κατηγορηθεί από τον Δημοσθένη Κούρτοβικ πως το συγκεκριμένο έργο δεν καταφέρνει να ξεφύγει από τα όρια της ηθογραφίας και καταλήγει να γίνεται ένα «συναισθηματικά εκλεπτυσμένο, αλλά χωρίς το ελάχιστο βάθος μελόδραμα»^[14].

• Μικρά Αγγλία (1997, Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1998, υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας και το βραβείο Balkanika)
• Κουστούμι στο χώμα (2000, Βραβείο Μυθιστορήματος περιοδικού Διαβάζω 2001 και Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών)
• Ο Άγιος της μοναξιάς (2003)
• Σουέλ (2006, Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2007)
• Τα σακιά (2010, Βραβείο Μυθιστορήματος περιοδικού Διαβάζω 2011)
• Το φαράγγι (2015)

• Η κυρία Κατάκη (1995)
• Καιρός σκεπτικός (2011)

• Νύφες (2004)
• Μικρά Αγγλία (2014)

• Με γκρι και γκρίζο (1987)
• Ένα σκίτσο στο τσεπάκι (1988)

• Βιβλίονέτ
• Εκδόσεις Καστανιώτη
• Η Ioanna Karystiani στην IMDb