|
Πολιορκία της Ιερουσαλήμ (63 π.Χ.)
Η Πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τον Γνάιο Πομπήιο, (63 π.Χ.) ήρθε ως επακόλουθο της εμφύλιας σύρραξης που μαίνονταν στο βασίλειο των Ασμοναίων μεταξύ των γιων του Αλέξανδρου Ιανναίου τη στιγμή που οι Ρωμαίοι εδραίωναν την παρουσία τους στη γειτονική Συρία[1]. Η πτώση της πόλης επισφράγισε στην απώλεια της ιουδαϊκής ανεξαρτησίας. Εμφύλιος πόλεμος Υρκανού και Αριστόβουλου Ο θάνατος της βασίλισσας Σαλώμης Αλεξάνδρας (67 π.Χ.) σήμανε και την αρχή του εμφυλίου πολέμου μεταξύ των δυο αδελφών[2]. Οι αντίπαλες παρατάξεις των δυο αντιμαχόμενων βασιλέων Αριστόβουλου και του Υρκανού συγκρούστηκαν σε μάχη κοντά στην Ιεριχώ[3] [4]. Η παράταξη του Υρκανού ηττήθηκε και ο ίδιος κατέφυγε στο φρούριο της Βάριδος στην Ιερουσαλήμ κρατώντας ως ομήρους την οικογένεια του αδελφού του. Πριν όμως συμβεί τίποτε άλλο η διαμάχη έληξε με μια ένορκη συμφωνία μεταξύ των δυο αδελφών. Με βάση αυτή τη συμφωνία ο Υρκανός κρατούσε όλα τα προνόμια που είχε εκτός των τίτλων του βασιλιά και του αρχιερέα (66 π.Χ.) [5][6][7]. Ενέργειες του Αντίπατρου του Ιδουμαίου. Η ανάμειξη του ΑρέταΗ συμφωνία αυτή κάθε άλλο παρά ικανοποίησε τον Αντίπατρο τον Ιδουμαίο ένα εξέχον μέλος της παράταξης του Υρκανού. Αυτός, ενεργώντας και για δικό του όφελος, πήγε στον βασιλιά των Ναβαταίων Αρέτα ΙΙΙ και του ζήτησε να βοηθήσει τον Υρκανό υποσχόμενος εδαφικά ανταλλάγματα[8]. Ο Άραβας βασιλιάς συμφώνησε. [9]Ο Αντίπατρος αφού κατάφερε να οδηγήσει τον Υρκανό εκτός της Ιερουσαλήμ ξεκίνησε από την πρωτεύουσα των Ναβαταίων Πέτρα μαζί με τον Αρέτα και τον στρατό του (50.000 πεζούς και ιππείς) για να ανατρέψει τον Αριστόβουλο. Ο Υρκανός παρέμεινε στην Πέτρα. Ο Αριστόβουλος ύστερα από τις συνεχόμενες ήττες που γνώρισε στις πρώτες αψιμαχίες κλείστηκε στην Ιερουσαλήμ[10][11][12]. Η πολιορκία άρχισε και κατά τη διάρκεια της οι οπαδοί του Υρκανού συνέλαβαν τον Ονία τον Βροχοποιό (Χονί ο Κυκλοποιός), ένα σεβαστό πρόσωπο που όταν επικρατούσε ξηρασία με τις προσευχές του έφερνε βροχή και του ζήτησαν να καταραστεί τον Αριστόβουλο. Όταν ο Ονίας αρνήθηκε τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου [13] [14]. Λίγο αργότερα έφτασε το Πάσχα και οι ιερείς του Ναού ζήτησαν από τους πολιορκητές να αγοράσουν ζώα για τις θυσίες που απαιτούσε η γιορτή. Εκείνοι δέχτηκαν αλλά τους ζήτησαν να καταβάλλουν 1.000 δραχμές για κάθε ζώο. Όταν καταβλήθηκαν αυτά τα υπέρογκα ποσά από τους ιερείς οι πολιορκητές αθέτησαν τον λόγο τους. Ύστερα από λίγο καιρό μια ισχυρή θύελλα έπληξε όλη τη χώρα καταστρέφοντας όλα τα σπαρτά. Ένας μόδιος[15] σιταριού εκείνη την εποχή έφτασε να πουλιέται 11 δραχμές. Αυτό θεωρήθηκε θεϊκή εκδίκηση από τους ιερείς για τα εγκλήματα και την ασέβεια των οπαδών του Υρκανού[16]. Η ανάμειξη των Ρωμαίων Ο Αριστόβουλος μην έχοντας άλλο τρόπο να αντιδράσει στράφηκε προς τον αντιταμία του Γνάιου Πομπήιου, Μάρκο Αιμίλιο Σκαύρο που βρίσκονταν εκείνη την εποχή στη Δαμασκό (64 π.Χ.) [17]. Ο Σκαύρος έμαθε την κατάσταση που επικρατούσε στο βασίλειο των Ασμοναίων, έσπευσε να την εκμεταλλευτεί και κινήθηκε προς τα εκεί[18]. Όταν έφτασε στα σύνορα του βασιλείου πρέσβεις από τα δυο αδέλφια ήρθαν να τον συναντήσουν, ζητώντας του βοήθεια. Ο Αριστόβουλος δωροδοκώντας τον με 300 τάλαντα εξασφάλισε τη βοήθεια του. Εκείνος απείλησε τους Αντίπατρο και Αρέτα ότι αν δεν έλυναν την πολιορκία και αποχωρούσαν ο ρωμαϊκός στρατός που βρίσκονταν στη Συρία θα στρέφονταν εναντίον τους. Ο Αρέτας θορυβήθηκε και αποχώρησε στη Φιλαδέλφεια αφήνοντας μόνο του τον Αντίπατρο και τους οπαδούς του Υρκανού[19]. Ο Σκαύρος επέστρεψε στη Δαμασκό. Ο Αριστόβουλος αναθάρρησε, επιτέθηκε και συνέτριψε τους εχθρούς του σε μάχη που έγινε στην τοποθεσία Παπυρώνας. Μεταξύ των 6.000 νεκρών οπαδών του Υρκανού ήταν και ο αδελφός του Αντιπάτρου Φαλλίων[20][21]. Τότε ο Αντίπατρος[22] και έπειτα ο Υρκανός[23] κατέφυγαν στον Γνάιο Πομπήιο [24]που είχε φτάσει στη Δαμασκό, προσπαθώντας να βάλει σε κάποια τάξη το χάος που επικρατούσε στη Συρία (64/3 π.Χ.) [25][26]. Τα επιχειρήματα τους έπεισαν τον Πομπήιο[27]. Όμως και ο Αριστόβουλος κατάφερε να προσεταιριστεί τους αξιωματικούς του Πομπήιου Μάρκο Αιμίλιο Σκαύρο και Αύλο Γαβίνιο[28]. Ο Πομπήιος εισέβαλε στην Ιουδαία και συνάντησε τον Αριστόβουλο κοντά σε ένα οχυρό, που ονομάζονταν Αλεξάνδρειο. Εκεί είχε καταφύγει ο Αριστόβουλος προσπαθώντας να υπερασπιστεί τα δίκαια του[29]. Στην απόφαση του Πομπήιου να τον καθαιρέσει ο Αριστόβουλος αντέδρασε, υποστηριζόμενος από τους δυο αξιωματικούς του Πομπήιου. Όταν τελικά ο Αριστόβουλος υπέκυψε και αποχώρησε στην Ιερουσαλήμ[30], αντέδρασαν οι ίδιοι οι αξιωματικοί του Πομπήιου[31]. Η πολιορκία της πόλης  Τελικά ο Πομπήιος που αντιμετώπιζε και τις διαμαρτυρίες του στρατού του επειδή είχε παραμελήσει την εκστρατεία του εναντίον του Μιθριδάτη αποφάσισε να εκκαθαρίσει την κατάσταση[32]. Την απόφαση του αυτή ενίσχυσε και η απόφαση του Αριστόβουλου να πολεμήσει. Έτσι ο Πομπήιος έφτασε μπροστά στην Ιερουσαλήμ. Ο Αριστόβουλος τρομοκρατημένος έσπευσε να τον συναντήσει και του υποσχέθηκε πολλά χρήματα προκειμένου να διατηρήσει το αξίωμα του. Όταν όμως ο Πομπήιος έστειλε τον Γαβίνιο στην πόλη για να εισπράξει αυτά τα χρήματα οι οπαδοί του Αριστόβουλου αρνήθηκαν να τον δεχθούν στην πόλη. Ο Πομπήιος εξοργίστηκε συνέλαβε τον Αριστόβουλο και πολιόρκησε την πόλη[33][34]. Κατάληψη του ΝαούΜέσα στην πολιορκημένη πόλη οι οπαδοί του Αριστόβουλου έχασαν την κατάσταση από τα χέρια τους και οχυρώθηκαν μέσα στον Ναό. Οι οπαδοί του Υρκανού άνοιξαν τις πύλες της πόλης στους λεγεωνάριους του Πομπήιου και εκείνος αφού την κατέλαβε πολιόρκησε τον Ναό[32][35]. Ο Πομπήιος επιχωμάτωσε την περιοχή που βρίσκονταν περιμετρικά του Ναού και προώθησε πάνω στα αναχώματα πύργους τους οποίους εφοδίασε με πολεμικές μηχανές που έφερε από την Τύρο. Με αυτές σφυροκόπησε τους πύργους που βρίσκονταν στις πλευρές του Ναού. [36] Ύστερα από τρίμηνη προσπάθεια[32], κατά την οποία οι Ρωμαίοι εκμεταλλεύτηκαν την ιουδαϊκή αργία του Σαββάτου [37], ένας πύργος έπεσε[38] και οι άνδρες του Πομπήιου με επικεφαλής τον Φαύστο Κορνήλιο Σύλλα ξεχύθηκαν στον Ναό ημέρα Σάββατο [39]. Ακολούθησε σφαγή[40]. Πολλοί οπαδοί του Αριστόβουλου σκοτώθηκαν στη μάχη, άλλοι σκοτώθηκαν πηδώντας από τα τείχη, ενώ κάποιοι άλλοι πυρπόλησαν ορισμένα κτίρια που βρίσκονταν περιμετρικά του ιερού και βρήκαν τον θάνατο πέφτοντας μέσα στις φλόγες. Οι Ρωμαίοι είχαν λίγους νεκρούς ενώ από τους Ιουδαίους σκοτώθηκαν 12.000 (63 π.Χ.) [41]. Όταν τελείωσε η σφαγή ο Πομπήιος μπήκε μέσα στο ιερό και εξέθεσε στα μάτια όλων όσων ήταν παρόντες τα Άγια και τα Άγια των Αγίων[42]. Τα Άγια των Αγίων ήταν άδεια ( inde vulgatum nulla intus deum effigie vacuam sedem et inania arcana, ο χώρος ήταν κενός δεν υπήρχαν ομοιώματα θεών μέσα και ο βωμός δεν είχε τίποτα να αποκαλύψει[43]) [44]. Ωστόσο δεν πείραξε κάποιο από τα ιερά αντικείμενα και διέταξε να ξαναρχίσει η συνήθης λειτουργία του Ναού[45]. Η μόνη καταστροφή που είχε γίνει στην πόλη ήταν της γεφύρας που ένωνε τον Ναό με το Ξυστόν (ένα είδος ελληνορωμαϊκής αγοράς).Η γέφυρα αυτή όμως ξανακτίστηκε αργότερα[46]. Οι πολιτικές αποφάσεις του Πομπήιου. Το τέλος της ιουδαϊκής ανεξαρτησίαςΎστερα ο Πομπήιος ανακοινώσε τις πολιτικές του αποφάσεις. Το Ασμοναϊκό βασίλειο έχανε όλες τις εξωτερικές του κτήσεις δηλαδή τις πόλεις της Κοίλης Συρίας που είχαν καταλάβει οι Ιουδαίοι, τις παραθαλάσσιες πόλεις Γάζα, Ιόππη, Δώρα και Πύργο Στράτωνος και τις πόλεις του εσωτερικού Ίππο, Σκυθόπολη, Σαμάρεια, Ιαμνεία, Μαρίσα, Άζωτο και Αρέθουσα ενώ διέταξε την ανοικοδόμηση των Γάδαρων. Όλες αυτές τις πόλεις τις προσάρτησε στη νέα επαρχία της Συρίας[47]. Ο Πομπήιος έκανε τον Υρκανό αρχιερέα[48] του αφαίρεσε όμως το βασιλικό τίτλο. Η Ιουδαία πέρασε στη δικαιοδοσία του Μάρκου Αιμίλιου Σκαύρου, ενώ ο Αριστόβουλος και η οικογένεια του μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Κατόπιν ο Πομπήιος αναχώρησε από την Ιουδαία για να επιστρέψει στη Ρώμη[49]. Το βασίλειο των Ασμοναίων είχε συντριβεί και η ιουδαϊκή ανεξαρτησία είχε καταλυθεί[31]. Παραπομπές
Πηγές
|
||||||||||||||||||||||||||||||
