Sexu-transmisiozko gaixotasun

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Sexu-transmisiozko gaixotasuna edo sexu bidez transmititutako gaixotasuna (STG)^[1] sexu harremanen bitartez transmititzen den gaitz infekziosoari deritzo. Hala ere, kutsatutako xiringak erabiliz edo odolarekin edo beste sekrezio batzuen bidez transmiti daitezke, eta haietako batzuk amarengandik helaraz daitezke haurdunaldian edo erditzean^[2].

Sexu-transmisiozko gaixotasun gehienek bi germen mota eragiten dute: bakterioek eta birusek, baina onddoek eta protozooek ere eragin dezakete.

• Sexu-heziketa egokia mota horretako gaixotasunak eta kutsatzeko modua ezagutzeko.
• Sexu-organoen higienea; egunero, xaboiarekin bainatu eta genitalak kontu handiz lehortu behar dira.
• Babes-mekanismoak erabiltzea, hala nola kondoia edo preserbatiboa sexu-harremanik izanez gero.

Mundu mailan, sexu bidezko 400.000 infekzio baino gehiago salatu ziren 2017an, 2016ko kopuru bera, baina gonorrea eta sifilisaren kasu baieztatuak % 20 baino gehiago izan ziren.

Sexu-transmisiozko infekzioen (STI) intzidentzia-tasak oraindik ere altuak dira munduko leku gehienetan, nahiz eta diagnostikoan eta terapeutikan aurrerapen handiak egin diren, eta, horren ondorioz, STI asko dituzten pazienteak ez dira kutsakor bihurtzen eta gehienak sendatu. Kultura askotan, ohitura sexual aldakorrek eta ahozko antisorgailuaren erabilerak ezabatu dituzte ohiko murrizketa sexualak, bereziki emakumeentzat, eta, hala ere, osasun-profesionalek zein pazienteek zailtasunak dituzte sexu-arazoak modu irekian eta zintzoan tratatzeko. Horrez gain, farmakologiari erresistenteak diren bakterioak (adibidez, penizilinarekiko erresistenteak diren gonokokoak) munduan zabaltzea islatzen du antibiotikoen erabilera okerra (gehiegizkoa) eta populazio mugikorretan kopia erresistenteak hedatzea. Bidaien eragina nabariagoa egiten da Afrikatik Europara eta Amerikara hiesaren birusa (GIB-1) azkar hedatzea hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran^{[erreferentzia behar]}.

Sexualki aktiboak diren emakume nerabeetan, bai genitalen traktu baxuko sintomak dituztenetan, baita horiek ez dituztenetan ere, maiz ikusten diren STIen prebalentziek honako hauek hartzen dituzte barne:

• Klamidiasi (% 10-25),
• Neisseria gonorreak (% 3-18),
• sífilis (% 0-3),
• Trichomonas vaginalis (% 8-16), eta
• Herpes birus soila (% 2-12).

Uretritis sintomarik ez duten gazte nerabeen artean, tasa isolatuak C. trachomatis (% 9-11) eta Neisseria gonorreak (% 2-3) dira^{[erreferentzia behar]}.

Munduko Bankuak, The Global Women's Institutek (George Washington Unibertsitatea) eta Garapenerako Banku Interamerikarrak aurkeztutako txostenetan, emakumeen eta neskatoen aurkako indarkeriaren eta STIak hartzeko arriskua areagotzearen arteko erlazioa aztertu da, eta, hori, nahigabeko haurdunaldiekin, depresioarekin eta beste albo-kalte batzuekin lotuta dago^[3].

1996an, MOEren kalkuluen arabera, milioi bat pertsona baino gehiago kutsatzen ziren egunero. Infekzio horien % 60 inguru 25 urtetik beherakoen artean gertatzen dira, eta horien % 30ek 20 urte baino gutxiago dituzte. 14 eta 19 urte bitartean, STIak sarriago gertatzen dira nesketan mutiletan baino, ia 2:1 proportzioan; bi sexuetan berdin gertatzen da hori 20 urte inguruan. Kalkuluen arabera, 1999an, 340 milioi Sifilis, gonorrea, Chlamydia eta trikomoniasi kasu berri izan ziren mundu osoan^{[erreferentzia behar]}.

Gaur egun, 400 milioi kasu berri inguru gertatzen dira urtero mundu osoan. % 90 dira 15 eta 30 urte bitartean, eta, batez ere, 25 urtetik beherakoetan, ezkongabeetan eta sexualki aktibo dauden pertsonetan, infektatuta jaiotzen diren haurrez gain. 400 milioi horietatik, ia 300 milioi sifilia, gonorrea eta hiesarenak dira^{[erreferentzia behar]}.

HIESa, gaur egun, Sahara hegoaldeko Afrikan heriotza-kausa nagusien artean dago. GIB/HIESa babestu gabeko sexu harremanen bidez transmititzen da nagusiki. 1,1 milioi pertsona baino gehiago bizi dira GIB/HIESarekin Ameriketako Estatu Batuetan. B hepatitisa ere sexu transmisiozko gaixotasun gisa hartzen da sexu harremanen bidez zabaldu daitekeelako. Tasa handienak Asian eta Afrikan aurkitzen dira, eta tasa baxuagoak Ameriketan eta Europan daude. Mundu osoko bi biloi pertsona inguru hepatitis B birusa kutsatuta egon dira. Gainera, bakterio drogorresistenteen mundu mailako difusioa (adibidez, penizilinara erresteteak diren genokokoak).

Euskal herrian azken hamar urteetan, hainbat STGren kasuek gorakadak izan dituzte; adibidez, gonorrearen kasuan % 153ko gorakada eta sifilisaren kasuan, % 45ekoa, gorakadarik handienak gizon gazteen artean ematen dira eta, bereziki, gizon homosexualen artean beharrezkoak diren prebentzio neurriak hartzen ez direlako.

Gazteen Euskal Behatokiak argitaratu zuen txosten baten arabera, sexu-esperientziaren bat izan duten gazteen % 15 inguruk azken hamabi hilabeteetan arriskua zekarren harreman sexualen bat izan duela aitortzen zuen. Horietatik, gehienek haurdun geratzeko edo sexu-transmisiozko gaixotasunen bat hartzeko arriskua zekarren harremanen bat izan zuten. Jokabide arriskutsuak ohikoagoak omen dira mutilen artean nesken artean baino. Horrela, sexu-esperientziaren bat izan duten mutilen % 17k arriskua dakarren harreman sexualen bat izan duela aitortzen zuen, eta, nesken kasuan, berriz, ehuneko hori 13,4raino jaisten da^[4].

STGrik ezagunenetakoa eta ohikoenetakoa. Sexu-organoen eremu hezeetan hazten ohi den Neisseria gonorrheae bakteriak sortzen du. Aipatu bakteria, gainera, uzkian, ahoan, eztarrian eta begietan ere haz daiteke. Gonorrea ez da gaixotasun hilgarria, baina oso mingarria da, eta antzutasuna ere sor lezake. Gizonen kasuan, kutsatzea eragin duen harremanaren ondorengo bizpahiru egunetan azaltzen dira lehen sintomak.

Emakumeengan:

• Baginako ezohiko jarioa.
• Ezohiko odoljario baginala.
• Abdomenaren behealdeko mina.
• Baliteke infektatutako emakumeak sintomarik ez izatea edo txiza egitean edo jarioan molestia arinak izatea.

Gizonengan:

• Mina txiza egitean.
• Uretra-jario zornetsua.
• Hantura pelbisean, edo izterrondoko gongoilen antzeko edo haiei egoz daitekeen ondoeza.

Gizonezkoetan, bizpahiru egun igaro ondoren, min handia sumatzen da pelbisean, eta ondoez muskularra izaten da eremu horretan presioa egitean. Gainera, sintomak ager daitezke (mina pixa egitean, uretratik ateratzen baita). Gonorrea eta klamidia bidezko infekzioek esterilitatea eragin dezakete tratamendurik aplikatzen ez denean.

Sifilisetik bereizten da infekzioak ez direlako hilgarriak, baina oso mingarriak izan daitezke, eta antzutasuna eragin dezakete.

Treponema pallidum bakteriak eragiten du. Bakteria hori eremu heze eta epeletan hazten da, adibidez, genitaletan, ahoan edo uzkian. Kutsatzea dagoeneko gaixorik dagoen pertsona baten zauri irekiekin harreman zuzena izatean ematen da. Gaixotasun horrek lau fase ditu. lehen fasea kutsatze fasea da, hots, bakteriarekin kontaktu zuzena izaten denean. Fase horretan sintomak antzematea oso zaila da, eta, ondorioz, gutxitan tratatatzen da, eta beste faseetara pasatzen da. Bigarren fase batean (3-6 astera) negelak azalduko dira azalean. Gaixotasuna tratatzen ez bada, fase latente batean sartzen da. Fase horretan, ia ez dago sintomarik, eta ez da kutsagarria. Fase latentea igaro ondoren, faserik larrienean sar gaitezke. Kasu horretan, sintomak oso larriak izan daitezke: buru-nahasmenduak, itsumena… Garaiz antzematen bada, antibiotikoekin erraz senda daiteke.

Garaiz tratatzen ez bada, gaixotasunak lau etapa ditu:

• Lehen etapa: lehen sintoma da bakterioa ukitu duen gorputzeko zatian zauri bat agertzea. Sintoma horiek antzematea zaila izaten da, normalean ez baitute minik eragiten, eta, batzuetan, gorputzaren barruan gertatzen dira. Tratatu gabeko pertsona batek beste batzuk infekta ditzake etapa horretan.
• Bigarren etapa: zauria agertu eta hiruzpalau astera agertzen da. Negela agertuko da gorputz osoan, esku-ahurretan, oinazpietan edo beste nonbait. Beste sintoma batzuk hauek izan daitezke: sukar arina, gongoil linfatikoen hantura eta ilearen galera.
• Etapa latentea: denbora luzez diagnostikatzen eta tratatzen ez bada, sifilisa ezkutuko etapa batean sartzen da; ez dago sintoma nabarmenik eta infektatutako pertsonak ezin ditu beste batzuk kutsatu. Hala ere, etapa horretan dauden pertsonen heren batek okerrera egiten du, eta sifilisaren hirugarren etapara pasatzen dira.
• Hirugarren etapa (berantiarra): arazo larriak sor ditzake, hala nola nahasmendu mentalak, itsueria, bihotzeko anomaliak eta nahasmendu neurologikoak. Etapa horretan, kutsatutako pertsonak ezin die bakterioa beste batzuei transmititu, baina hondatze-epe mugagabe batean segitzen du.

Giza papilomaren birusak eragiten duen gaixotasuna da. Nagusiki, sexu-harremanen bidez kutsatzen da, baina baita beste bide batzuetatik ere. Dena den, hainbat pertsonarekin sexu-harremanak izan dituzten pertsonei gertatzen zaie nagusiki. Sintoma nagusia garatxoen agerpena da, batez ere, bagina eta uzkiaren inguruan edo zakilaren inguruan. Emakumeen kasuan, galda sentsazioa izaten ohi da baginaren sarreran harremanak izatean. Kasurik larrienetan, minbizia sor lezake. Badira giza papilomaren aurkako txertoak ere.

Giza papilomaren birusa dagoela adierazten duten sintomarik garrantzitsuenak dira uzki-genital eremuan garatxo txikiak: umetoki-lepoa, bagina, bulba eta uretra (emakumezkoetan) eta zakila, uretra eta eskrotoa (gizonezkoetan). Garatxoak kanpoko genitaletan agertzen direnean, azkura eta odoljarioa ere egon daiteke baldin eta igurzteko arriskua badute. Itxuraz (garatxo lauak eta ikusezinak edo puntaluze ikusgarriak), kopuruz edo tamainaz alda daitezke, eta, beraz, espezialista bat behar da diagnostikoa egiteko. Giza papilomaren birus-mota erasokorrenek alterazioak eragin ditzakete Papanicolaou-n, eta horrek erakusten du umetoki-lepoan epitelio barneko lesio ezkatatsuak daudela (minbizia eragin dezaketen VPHz kutsatutako eremuak).

Sexu-transmisiozko gaixotasun ohikoenetako bat. Chlamydia trachomatis bakteriak eragiten du, eta gizonei zein emakumeei eragiten die, baina, nagusiki, emakume gazteen artean ematen da. Nagusiki sexu harremanen bidez kutsatzen da: baginala, anala edo ahozkoa. Sintomak oso arinak izaten ohi dira eta, horren ondorioz, nekez jakin daiteke pertsona bat kutsatuta dagoen ala ez. Kondoiaren erabilera gaixotasun hori saihesteko modurik onena da, baina ez du kutsatzeko arriskua guztiz kentzen.

Klamidiak Falopioren tronpak erasotzen ditu, eta, nagusiki, asintomatikoa da; beraz, erraz pasa daiteke oharkabean. Askotan, gaixotasuna zistitisarekin edo gernu-infekzioarekin nahasten da, emakume batek txiza egitean duen erresumin sentsazio gisa izan ditzakeen sintomengatik. Normalean, klamidia detektatzen denean, erraz sendatzen da. Tratamendua antibiotikoetan oinarritzen da batez ere. Hala ere, gaixotasun oso isila denez, askotan ez da detektatzen, eta ez da tratatzen. Kasu horietan, emakumeen ugalkortasunari eragin diezaioke eta, horren ondorioz, askoz zailagoa da haurdun geratzea. Baina egia da, halaber, askotan, tratamenduarekin ere, litekeena dela gaixotasuna osorik ez ezabatzea.

Giza immunoeskasiaren birusak gaixotasunen aurka egiten duten globulu txuriekin amaitzen du. HIESa (hartutako immunoeskasiaren sindromea) GIB infekzioaren azken etapa izango litzateke. GIBa dagoeneko kutsatuta dagoen pertsona batekin sexu-harremanak izatean beregana daiteke. Lehen sintomak gripearen antzekoak dira.

Giza immunoeskasiaren birusa (GIB) hartutako immunoeskasiaren sindromearen erantzule da, eta gizakiaren immunitate-sistemaren funtsezko parte diren T-4 linfozitoei erasotzen die. Horren ondorioz, birusek, bakterioek, protozooek, onddoek eta bestelako infekzioek sortutako infekzio oportunistei aurre egiteko organismoak duen erantzun-ahalmena murrizten da^[5].

Pneumocystis jiroveciik eragindako pneumonia da GIBa hartzen duten pertsonen artean heriotza gehien eragiten duena, baina minbizi mota batzuetan duen eragina ere handia da, hala nola B zelulen linfomena (ez-Hodgkin linfoma) eta Kaposiren sarkoma. Ohikoak dira, halaber, konplikazio neurologikoak, pisua galtzea eta pazientearen narriadura fisikoa ere. Hilkortasuna asko jaitsi zen sendagai antirretrobiralen asmakuntzarekin.

GIBa sexu-bidez transmiti daiteke (baginakoa edo uzkiakoa), bagina-, ondeste- edo semen-jariakinak trukatuz, bai eta sexu-praktiketan eiakulazio aurreko likidoarekin kontaktuan jarriz edo odol-transfusioen bidez ere. GIBaz kutsatutako ama batek haurdunaldian ere kutsa dezake haurra, plazentaren bidez edo erditzean eta edoskitzaroan, nahiz eta badiren hori saihesteko tratamenduak. Infekzioaren ondoren, 10 urte arteraino igaro daitezke hiesa diagnostikatu orduko, orduan baitago immunitate-sistema larriki kaltetuta eta ez baita gai infekzio oportunistei eraginkortasunez erantzuteko^[5].

Oso garrantzitsua da azpimarratzea GIBaz kutsatutako pertsona batek hiesa gara dezakeela edo ez. GIBaren aurkako diagnostiko seropositibo egin zaien paziente askok denbora luzeak igarotzen dituzte immunoeskasia garatu gabe, eta baldintza eramangarria da. Hiesa egoera ez da iraunkorra.

GIBaren eraginaren mende gertatuz gero, badira GIBa prebenitzeko medikamentuak:

PrEP (profilaxia esposizioaren aurretik): GIBik ez duten baina GIBa harrapatzeko arrisku handia duten pertsonentzat, egunero hartzen da, eta harrapatzeko arriskua murrizten du; egokia da: bietako bat edo biak GIB positiboa duten bikoteentzat; bikote ugari dituzten banakoentzat; bikote anitz dituen bikote bat edo GIB-estatus ezezaguneko bikote batentzat, edo drogak injektatzeko orratzak partekatzen dituzten pertsonentzat.

PEP (esposizio ondoko profilaxia): GIBarekin kutsatuta egon direla uste duten pertsonentzat; larrialdi-egoeretarako baino ez da egokia, eta GIBaren eraginpean egon eta 72 orduko epean hartu behar da.

Nerabeengan hiesaren sintomak haurrenak bezalakoak izan daitezke, eta sindromea duten helduengan maiz agertzen diren sintomen antz handia izan dezakete. Nerabe eta heldu batzuek gaixotasuna gara dezakete espermatozoideen segregazioa areagotuz, baita gripearen antza duen beste bat GIBa hartu eta hilabete edo bi igaro baino lehen, nahiz eta pertsona askok ez duten inolako sintomarik sumatzen infektatzean. Gainera, sintomak, normalean, astebete eta hilabete arteko epean desagertzen dira eta, askotan, beste infekzio biral baten sintomekin nahasten dira. Sintomak hauek izan daitezke^[6]:

• Sukarra
• Buruko mina
• Ondoeza
• Depresioa
• Ugalkortasun eza
• Oka
• Beherakoa

GIBaren hiru transmisio-bide nagusiak hauek dira:

• Sexuala (babesik gabeko sexu-ekintza). Transmisioa gertatzen da beste pertsonaren mukosa genitalarekin, ondestekoarekin edo ahokoarekin infektatutako jariakinak ukituz.
• Parenterala (odolaz). Zain barneko drogen bidez edo osasun-zerbitzuen bidez gertatzen den kutsatutako xiringen bidezko transmisio-modu bat da, batzuetan, herrialde pobreetan gertatu den bezala; baita hemofilia duten pertsonetan ere, baldin eta kutsatutako odolaren transfusioa edo odoletik eratorritako produktu infektatuak jaso badituzte; neurri txikiagoan, lan-istripu batengatik infektatu daitezkeen osasun-langileak, hala nola zauri bat infektatutako odola ukituz gero gerta daitekeena; baita piercingak, tatuajeak eta eskarifikazioak egitean ere, higiene-baldintza egokirik gabe egiten badira.
• Bertikala (amarengandik seme-alabarengana). Transmisioa gerta daiteke haurdunaldiaren azken asteetan, erditzean edo haurrari bularra ematean. Hiruretatik, erditzea da arazotsuena. Gaur egun, herrialde garatuetan GIBaren transmisio bertikala erabat kontrolatuta dago (amak birusaren eramaile dela jakiten duen guztietan), bada, haurdunaldiaren hasieratik (eta, kasu batzuetan, baita lehenago ere) egoera horietarako bereziki egokia den Jarduera Handiko Terapia Antirretrobirala (TARGA) ematen zaio haurdunari; erditzea zesarea bidez egin ohi da, eta, oro har, esnearen ekoipena mozten da (eta, beraz, edoskitzea), eta gainera, jaioberriari tratamendu antibirikoa ere ematen zaio.

Herpes birus soilak sortzen duen sexu-transmisiozko gaixotasuna da. Gaixotasun hori duten pertsonek zauriak izan ohi dituzte genitaletan. Hala ere, kutsatuta dauden pertsona guztiek ez dituzte zauri horiek izaten. Kutsatuta dauden pertsonek betirako izango dute birusa bere gorputzean, eta lehen urtean agerraldiak errepikatzea ohikoa da. Denborarekin sintomak leunagoak dira.

• Kanpoko sexu-organoen eguneroko higienea ahalik eta gehien zaintzea infekzioak eta narritadurak eragin ditzaketen mikroorganismoek koloniza ez ditzaten.
• Aldian-aldian, sexu-organoak aztertzea alterazioak detektatzeko: hantura, gorritasuna, ultzerak, jariakinak, usain bizia, etab.
• Alterazioren bat ikusiz gero, medikuarengana jo.
• Sexu-transmisiozko gaixotasunen transmisio-moduei, sintomei eta ondorioei buruzko informazioa ematea.
• Preserbatiboak erabili noizbehinkako sexu-harremanak edo ezezagunekin izanez gero. Hiesari dagokionez, gainera, ez dira partekatu behar larruazalean eta mukosetan lesioak eragin ditzaketen tresnak: xiringak, Bizar-aitzurrak, hortzetako eskuilak, etab.
• Sexu-transmisiozko gaixotasunen bat izanez gero, horren berri eman beti.
• Sexu-harremanik ez izan sexu-transmisiozko gaixotasunen bat izanez gero, beste pertsona batzuk ez kutsatzeko.
• Osasun-zentroetara edo, beharrezkoa bada, familia-plangintzakoetara jo, bai ugalkortasun-arazoak daudenean, bai metodo antisorgailuak erabili nahi direnean^[8].
• Gorputza ezagutu, onartu eta baloratu.
• Sexu-harremanetan, erruduntasun- edo lotsa-konplexuak saihestu bikotearekiko maitasunez eta errespetuz.
• Pertsona guztiak errespetatu haien Sexu-joera edozein dela ere, eta haietako bakoitza norberaren ezaugarrien arabera baloratu eta ez norberaren sexu-lehentasunen arabera.
• Bikotearengan konfiantza izan, eta harekin hitz egin aurreko sexu-harremanei buruz eta sexu-transmisiozko gaixotasunei buruz.
• STIetan espezializatutako medikuarengana joan aldian-aldian, aurretik izan daitezkeen gaixotasunak detektatzeko eta horien tratamendua errazteko.

Kutsatzeko arriskua asko murrizten da bi aldeek mediku-azterketa bat jaso badute, odolarena barne, infekzio horiek pertsonarengan ez daudela jakiteko eta aurrerantzean bikoteak azterketa bera izan duten bikoteetara mugatzen badira beren sexu-harremanak. Estatu Batuetan bada ziurtagiri bat, erabat borondatezkoa, non mediku batzuek beren menbretearekin ziurtatzen duten izendatutako pertsonak ez duela sexu bidezko transmisio organismorik. Pornografia konpainia handi guztiek, kondoiaren erabilera ukatu ohi dutenek, ziurtagiri hori eskatzen dute. Hala ere, testak perfektuak ez direnez eta batzuetan emaitza positiboa izateko transmisiotik asteak pasa behar direnez, arriskua asko murrizten da, baina ez da ezabatzen.

Monogamia, teorikoki ere, ez da soluzio perfektua. Birjina den pertsona batek sexu-transmisiozko gaixotasunen bat izan dezake, amatik seme-alabara transmiti baitaiteke erditzean, baita hiesaren birusa ere. Bikote monogamoa, biak mikroorganismo garrantzitsurik gabekoak, ezin hobea da, baina hiruko edo gehiagoko talde bat ere ezin hobea izan daiteke, denak medikuek aztertuta badaude eta taldetik kanpoko pertsona batekin kontaktu sexualik izaten ez badute. Bi laguneko bikote bat seguruagoa dela pentsatuko litzatekeen arren, ez da horrela; kasu askotan, ustez monogamoa den bikote bat infekta daiteke bietako batek huts egiten duelako (sexua pertsona batekin mediku-azterketarik gabe). Dena eztabaidatzen den sexu-taldeak dira seguruagoak^{[erreferentzia behar]}.

Masturbazioa eta telefono bidezko sexua arriskurik gabekoak dira. Baita abstinentzia ere, sexurik gabe sexu transmisiozko gaixotasunak saihesten dira.

Preserbatibo edo kondoiek babesa ematen dute estaltzen duten gunetik/gunerako hesi gisa behar bezala erabiltzen direnean. Estali gabego eremuetan, STI asko egon daitezke oraindik. Larruazaleko lesio batekin kutsatutako jariakin bat zuzenean STG bat transmiti lezakeen gaixotasuna ez litzateke sexu-transmisio gisa hartuko, baina, teorikoki, sexu-harremanean gerta daiteke; hori saihestu daiteke zauria irekita dagoenean sexu-harremanak izateari utzita.

Kondoiak, ongi erabiliz gero, hutsik ez egiteko diseinatuta, probatuta eta ekoiztuta daude, baina ez dute erabateko segurtasuna eskaintzen.

Erabilera egokiak honako hauek eskatzen ditu:

• Ez jarri kondoia tinkoegi muturrean, eta utzi 1 edo 2 cm puntan eiakulatu ahal izateko. Kondoia oso estu jarriz gero, litekeena da huts egitea.
• Erabili kondoi berri bat sexu-topaketa bakoitzerako.
• Ez erabili kondoi lasaiegirik, hesiak porrot egin baitezake.
• Kondoia ez irauli amaitu ondoren, nahiz eta eiakulaziorik izan ez.
• Ez erabili animalia-ehunez egindako kondoirik, sorkuntzaren aurka babesten baitute baina ez GIBaren eta beste STG batzuen aurka.
• Ez utzi kondoia beroaren inguruan, higatu egin baitaitezke.
• Latexeko kondoiekin saihestu oliotan oinarritutako lubrifikatzaileak (edo olioa duen edozer), olioak hautsi egin baititzake.
• Ez erabili bi kondoi batera, bien arteko marruskadurak hautsi egin baititzake.

Prostituzioak, sexu-transmisiozko infekzioak (STI) eta giza immunoeskasiaren birusa (GIB) izateko arriskua du prostituzioan aritzen diren pertsonentzako. Prostituzioari lotutako sexu transmisiozko gaixotasunei (STG) ematen zaien arreta ez da gauza berria; GIBa da, ikuspegi medikotik, gorputza jarduera ekonomiko gisa erabiltzeari buruzko diskurtso eta praktika moralei lotutako arazo berriena.

Bestalde, normala da nerabezaroan gazteak nolabaiteko jakin-mina erakustea sexu-harremanei buruz; hala ere, garrantzitsua da arriskuak ezagutaraztea, gehienetan adin goiztiarreko haurdunaldiak baino ez baitira kontuan hartzen, eta ez dute kontuan hartzen beren burua ez babesteak ekar ditzakeen gaixotasun ugariak. Gaixotasun ezberdin horiek bi motatako ondorioak ekar ditzakete: psikologikoak eta fisikoak. Psikologikoen artean, garrantzitsuentzat jotzen dira norbere burua gutxiestea edo, are gehiago, suizidioaraino eraman dezaketen gutxiespen sentimenduak, hala nola neurosia^[9] eta psikosia^[10] gisako buruko beste gaixotasun batzuk.​ Alde fisikoan, organo genitalek eta gorputzak jasaten duten kaltea hartu behar da kontuan, oro har. Izan ere, STG batzuek organoetan kalte konponezinak eragin ditzakete, baita minbizia ere. Oso garrantzitsua da prebentzio-moduak azpimarratzea, adibidez, gizonezkoen edo emakumezkoen preserbatiboa.

STG diagnostikoko probak infekzio horietako bat bilatzeko edo horietako sorta zabal batetarako banakako proba ugari erabil daitezke, besteak beste, sifilisa, gonorrea, klamidia, hepatitis eta GIB probak. Hala ere, ez dago prozedurarik aplika daitekeenik agente infekzioso guztien presentzia detektatzeko, beraz, garrantzitsua da jakitea proba bakoitzeko ITS desberdinetarako zein erabiltzen den.

Identifikazio goiztiarrak eta tratamenduak gaixotasunak zabaltzeko aukera gutxiago ematen du, eta zenbait baldintza izan daitezke tratamenduaren emaitzak hobetzeko. Hasierako infekzioaren ondoren, baliteke STG test negatiboa izatea, epe horretan infekzioa transmitigarria izan daiteke. Epe horren iraupena aldatu egiten da infekzioaren eta testaren arabera. Txosten baten arabera, jendeak Internetera jotzen du mediku profesionalengana baino.

90. hamarkadara arte, STGak gaixotasun benereo gisa ezagutzen ziren, antzinako eufemismoa latinezko venereetik eratorria, Venus izanik adjektiboaren forma, maitasunaren erromatarren jainkosa. Alabaina, hezkuntza postklasikoaren garaian, efektu eufemistikoa erabat galdu zen, eta VD laburdura arruntak konnotazio negatiboak baino ez zituen. STGren ohiko eufemismoak odol gaixotasunak eta gaixotasun sozialak dira. Egungo eufemismoa STG siglak erabiltzen ditu. Munduko Osasun Erakundeak (MOE) gomendatu du sexu transmisiozko infekzio epe inklusiboagoa izatea 1999tik.

• Sifilia (Treponema pallidum)
• Gonorrea (Neisseria gonorrhoeae)
• Klamidiasia (Chlamydia trachomatis)
• Txankroidea (Haemophylus ducreyi)
• Uretritis ez-gonokozikoa (Ureaplasma urealyticum edo Mycoplasma hominis)

• HIESa
• B hepatitisa
• Herpes genitala
• Giza papilomaren birusaren infekzioa
• Zitomegalobirusen infekzioa

• kandidiasia (Candida albicans)

• Trikomoniasia (Trichomonas vaginalis)
• Giardiasia (Giardia lamblia)