آنژیوتانسین یک هورموناُلیگوپپتیدی و یک مادهٔ تشنگیزا است. این مولکول از یک پیشساز به نام آنژیوتانسینوژن حاصل میشود که نوعی گلوبولین سرمی است و در کبد ساخته میشود. آنژیوتانسین در اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی جداسازی شود و در آغاز آنرا «آنژیونین» یا «هایپرتانسین» نامیدند و سپس گروههای مختلفی از پژوهشگران در کلینیک کلیولند و شرکت مواد شیمیایی «سیپا»
آنرا در آزمایشگاه ساختند.[۱]
پیشساز و انواع
آنژیوتانسینوژن
آنژیوتانسینوژن یک آلفا ۲ گلوبولین است که در کبد ساخته میشود[۲] که پیشساز آنژیوتانسین بوده و علاوه بر آن، نقشهای گوناگون دیگری نیز در بدن ایفا میکند.[۳] آنژیوتانسینوژن سوبسترایرنین هم هست و توسط آن به آنژیوتانسین ۱ مبدل میشود که این نیز به نوبهٔ خود، طی مراحلی به آنژیوتانسین ۲ تبدیل میشود.[۳][۴] طول آنژیوتانسینوژن ۴۸۵ اسید آمینه است که در اثر عملکرد آنزیم رنین، ۱۰ اسید آمینه از انتهای آمینی آن جدا میشود.[۳] لازم به یادآوری است که ۱۲ اسید آمینهٔ اول آن، برای فعالیتش از بقیه مهمتر هستند.
این مولکول که پروآنژیوتانسین هم نامیده میشود، در اثر عملکرد آنزیم رنین بر روی آنژیوتانسینوژن ایجاد میشود. آنزیم رنین، پیوند پپتیدی میان لوسین (Leu) و والین (Val) را میشکند و مولکول آنژیوتانسین ۱ را با ۱۰ اسید آمینه تشکیل میدهد. آنزیم رنین در کلیهها و در پاسخ به فعالیت سمپاتیکی کلیه، کاهش فشار خون داخل کلیوی (فشارسیستولی کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه)[۵] در سلولهای جنبگلومرولی یا کاهش انتقال یونهای سدیم و کلر به ماکولا دنسا تولید میشود.[۶]
آنژیوتانسین ۲
Asp-Arg-Val-Tyr-Ile-His-Pro-Phe
آنژیوتانسین ۱ تحت تأثیر آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) و با برداشتن دو ریشه از انتهای کربوکسیل آن، به آنژیوتانسین ۲ مبدل میشود. جایگاه اصلی آنزیم ACE در ریههاست، اما در لایه داخلیرگهای خونی، سلولهای پوششی کلیهها و همچنین مغز هم یافت میشود. آنژیوتانسین ۲ بر روی دستگاه عصبی مرکزی اثر کرده و تولید وازوپرسین را افزایش میدهد. این مولکول همچنین روی ماهیچههای صاف دیوارهٔ رگها اثر نموده و موجب تنگی آنها میشود. آنژیوتانسین ۲، ترشح آلدوسترون را هم زیاد میکند. در نتیجه میتوان گفت آنژیوتانسین ۲ نوعی هورمون درونریز، برونریز و درونسلولی است.
آنزیم ACE یکی از اهداف داروهای بازدارندهٔ آنزیم مبدل آنژیوتانسین است که تولید آنژیوتانسین ۲ را کاهش میدهند و بدین ترتیب، موجب پائین آمدنِ فشار خون میشوند.
آنژیوتاسینⅡ یک پیپد تنگ کننده رگ هاست که با تنگ کردن رگ ها باعث افزایش فشارخون میشود.[۸]
آنژیوتانسین ۳
Asp | Arg-Val-Tyr-Ile-His-Pro-Phe
آنژیوتانسین ۳، ۴۰٪ از قدرت انقباضدهندهٔ عروقی آنژیوتانسین ۲، و ۱۰۰٪ از توانِ تحریککنندگی آنرا برای تولید آلدوسترون داراست. آنژیوتانسین ۳ فشار متوسط شریانی را بالا میبرد. این مولکول یک پپتید است که در اثر برداشتن تنها یک اسید آمینه از آنژیوتانسین ۲ توسط آنزیم «آمینوپپتیداز آ» ساخته میشود.[۹]
آنژیوتانسین ۴
Arg | Val-Tyr-Ile-His-Pro-Phe
یک مولکول ۶ پپتیدی است که همچون آنژیوتانسین ۳، توان عملکردی کمتری نسبت به دیگر اعضا این خانواده دارد و دارای فعالیتهای گوناگونی در دستگاه عصبی مرکزی است.[۱۰][۱۱] هنوز ماهیت دقیق گیرندههای آنژیوتانسین ۴ (AT4) مشخص نشده، اما فرض بر آن است که این گیرندهها یک لوسیل/سیستینیل آمینو پپتیداز باشند.[۱۲] همچنین شواهدی در دست است که آنژیوتانسین ۴ از طریق گیرندهٔ c-Met با سامانهٔ فاکتور رشد هپاتوسیت در ارتباط است.[۱۳][۱۴]
↑Preston RA, Materson BJ, Reda DJ, Williams DW, Hamburger RJ, Cushman WC, Anderson RJ (October 1998). "Age-race subgroup compared with renin profile as predictors of blood pressure response to antihypertensive therapy. Department of Veterans Affairs Cooperative Study Group on Antihypertensive Agents". JAMA. 280 (13): 1168–72. doi:10.1001/jama.280.13.1168. PMID9777817.
↑Schnermann JB, Castrop H (2013). "Chapter 23: Function of the juxtaglomerular apparatus: control of glomerular hemodynamics and renin secretion.". In Alpern RJ, Moe OW, Caplan M (eds.). Seldin and Giebisch's The Kidney (Fifth ed.). Academic Press. pp. 757–801. doi:10.1016/B978-0-12-381462-3.00023-9. ISBN978-0-12-381462-3.
↑Albiston AL, McDowall SG, Matsacos D, Sim P, Clune E, Mustafa T, Lee J, Mendelsohn FA, Simpson RJ, Connolly LM, Chai SY (December 2001). "Evidence that the angiotensin IV (AT(4)) receptor is the enzyme insulin-regulated aminopeptidase". The Journal of Biological Chemistry. 276 (52): 48623–6. doi:10.1074/jbc.C100512200. PMID11707427.
↑Wright JW, Harding JW (2015-01-01). "The Brain Hepatocyte Growth Factor/c-Met Receptor System: A New Target for the Treatment of Alzheimer's Disease". Journal of Alzheimer's Disease. 45 (4): 985–1000. doi:10.3233/JAD-142814. PMID25649658.
↑ ۱۴٫۰۱۴٫۱Wright JW, Kawas LH, Harding JW (February 2015). "The development of small molecule angiotensin IV analogs to treat Alzheimer's and Parkinson's diseases". Progress in Neurobiology. 125: 26–46. doi:10.1016/j.pneurobio.2014.11.004. PMID25455861.
↑Wright JW, Krebs LT, Stobb JW, Harding JW (January 1995). "The angiotensin IV system: functional implications". Frontiers in Neuroendocrinology. 16 (1): 23–52. doi:10.1006/frne.1995.1002. PMID7768321.
de Gasparo M, Catt KJ, Inagami T, Wright JW, Unger T (September 2000). "International union of pharmacology. XXIII. The angiotensin II receptors". Pharmacological Reviews. 52 (3): 415–72. PMID10977869.
Brenner & Rector's The Kidney, 7th ed., Saunders, 2004.
Mosby's Medical Dictionary, 3rd Ed., CV Mosby Company, 1990.
Review of Medical Physiology, 20th Ed., William F. Ganong, McGraw-Hill, 2001.
Clinical Physiology of Acid-Base and Electrolyte Disorders, 5th ed., Burton David Rose & Theodore W. Post McGraw-Hill, 2001
Lees KR, MacFadyen RJ, Doig JK, Reid JL (August 1993). "Role of angiotensin in the extravascular system". Journal of Human Hypertension. 7 Suppl 2: S7-12. PMID8230088.
Weir MR, Dzau VJ (December 1999). "The renin-angiotensin-aldosterone system: a specific target for hypertension management". American Journal of Hypertension. 12 (12 Pt 3): 205S–213S. doi:10.1016/S0895-7061(99)00103-X. PMID10619573.
Berry C, Touyz R, Dominiczak AF, Webb RC, Johns DG (December 2001). "Angiotensin receptors: signaling, vascular pathophysiology, and interactions with ceramide". American Journal of Physiology. Heart and Circulatory Physiology. 281 (6): H2337-65. doi:10.1152/ajpheart.2001.281.6.H2337. PMID11709400.
Sernia C (January 2001). "A critical appraisal of the intrinsic pancreatic angiotensin-generating system". Journal of the Pancreas. 2 (1): 50–5. PMID11862023.
Varagic J, Frohlich ED (November 2002). "Local cardiac renin-angiotensin system: hypertension and cardiac failure". Journal of Molecular and Cellular Cardiology. 34 (11): 1435–42. doi:10.1006/jmcc.2002.2075. PMID12431442.
Wolf G (2006). "Role of reactive oxygen species in angiotensin II-mediated renal growth, differentiation, and apoptosis". Antioxidants & Redox Signaling. 7 (9–10): 1337–45. doi:10.1089/ars.2005.7.1337. PMID16115039.
Ariza AC, Bobadilla NA, Halhali A (2007). "[Endothelin 1 and angiotensin II in preeeclampsia]". Revista de Investigacion Clinica; Organo del Hospital de Enfermedades de la Nutricion. 59 (1): 48–56. PMID17569300.