خارکوف

خارکوف (خارکیف)

Харків
خارکوف (خارکیف) Харків
شهر
	Ха́рьков
	پرچم مهر نشان
	جایگاه در نقشهٔ اوکراین
کشور	اوکراین
استان	خارکف
زیرمجموعه	۹ ناحیه
تأسیس	۱۶۵۵–۵۶
حکومت
• شهردار	Ihor Terekhov
مساحت
• شهر	۳۵۰ کیلومتر مربع (۱۴۰ مایل مربع)
ارتفاع	۱۵۲ متر (۴۹۹ فوت)
جمعیت (۲۰۱۲)
• شهر	۱۴۳۰۸۸۵ کاهش
• کلان‌شهری	۱۷۳۲۴۰۰
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی ۲+ (EET)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد پستی	۶۱۰۰۱—۶۱۴۹۹
پیش‌شماره تلفن	(۳۸۰)+
پلاک خودرو	ХА, ۲۱ (old)
وبگاه	www.city.kharkov.ua/en

خارکوف (خارکُف) (به روسی: Ха́рьков) یا خارکیف (خارکیو) (به اوکراینی: Харків) دومین شهر بزرگ اوکراین است. خارکوف در شرق اوکراین واقع شده‌است.

نام

این شهر در زبان روسی Ха́рьков و در زبان اوکراینی Харків نام برده می‌شود. در زبان فارسی برای اشاره به این شهر از نام‌های خارکوف، خارکُف، خارکیف و خارکیو استفاده می‌شود.

در منابع قدیمی فارسی عمدتاً از معادل روسی خارکوف^[۱]^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]^[۶]^[۷]^[۸]^[۹] و خارکُف^[۱۰]^[۱۱]^[۱۲]^[۱۳]^[۱۴]^[۱۵]^[۱۶]^[۱۷] برای اشاره به این شهر استفاده شده‌است.

پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱، معادل اوکراینی خارکیو در منابع جغرافیایی مکتوب فارسی از جمله کتاب‌ها و اطلس‌های مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی^[۱۸] و انتشارات ایرانشناسی^[۱۹] در کنار معادل روسی خارکوف و خارکُف رایج گردید.

اکثر خبرگزاری‌های فارسی‌زبان بخصوص در جریان حمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین از نام خارکیف استفاده می‌کنند.^[۲۰]^[۲۱] ^[۲۲]^[۲۳] ^[۲۴]^[۲۵] این در حالی است که بخش فارسی خبرگزاری روسی اسپوتنیک^[۲۶] از خارکف استفاده کرده‌است.

تاریخچه

خارکوف در دهه ۱۶۵۰ میلادی پایه‌گذاری شد و از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۴ پایتخت جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین بود.^{^{[نیازمند منبع]}} در جریان جنگ جهانی دوم، شهر خارکوف روز ۲۵ اکتبر سال ۱۹۴۱ به تصرف نیروهای آلمانی درآمد.^[۲۷]

جغرافیا

شهر خارکوف در شمال شرقی اوکراین قرار دارد و مرکز استان خارکف است.

اقتصاد

خارکف را باید مهمترین شهر صنعتی اوکراین از لحاظ ساخت ماشین‌های صنعتی، حمل و نقل و کشاورزی و دیگر ادوات دانست.

در اوایل قرن نوزدهم صنعت خارکف توسعه پیدا کرد و با احداث راه‌آهن در سال ۱۸۶۹، خارکف به‌سرعت محل تقاطع خط‌های راه‌آهن امپراطوری روسیه شد. در اواخر آن قرن خارکف به یکی از بزرگترین مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی روسیه تبدیل گردید.

جمعیت

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت
۱۶۶۰^[۲۸]	۱٬۰۰۰
۱۷۸۸^[۲۹]	۱۰٬۷۴۲
۱۸۵۰^[۳۰]	۴۱٬۸۶۱
۱۸۶۱^[۳۰]	۵۰٬۳۰۱
۱۹۰۱^[۳۰]	۱۹۸٬۲۷۳
۱۹۱۶^[۳۱]	۳۵۲٬۳۰۰
۱۹۱۷^[۳۲]	۳۸۲٬۰۰۰
۱۹۲۰^[۳۱]	۲۸۵٬۰۰۰
۱۹۲۶^[۳۱]	۴۱۷٬۰۰۰
۱۹۳۹^[۳۳]	۸۳۳٬۰۰۰
۱۹۴۱^[۳۱]	۹۰۲٬۳۱۲
۱۹۴۱^[۳۴]	۱٬۴۰۰٬۰۰۰
۱۹۴۱^[۳۱]^[۳۵]	۴۵۶٬۶۳۹
۱۹۴۳^[۳۶]	۱۷۰٬۰۰۰
۱۹۵۹^[۳۰]	۹۳۰٬۰۰۰
۱۹۶۲^[۳۰]	۱٬۰۰۰٬۰۰۰
۱۹۷۶^[۳۰]	۱٬۳۸۴٬۰۰۰
۱۹۸۲^[۲۹]	۱٬۵۰۰٬۰۰۰
۱۹۸۹	۱٬۵۹۳٬۹۷۰
۱۹۹۹	۱٬۵۱۰٬۲۰۰
۲۰۰۱^[۳۷]	۱٬۴۷۰٬۹۰۰

بنا بر سرشماری سال ۱۹۸۹ در شوروی، جمعیت شهر ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ نفر بود.^[۳۸] در سال ۱۹۹۱، جمعیت آن به ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ نفر کاهش یافت که ۱٬۴۹۴٬۲۰۰ نفر به صورت دائمی در آن ساکن بودند. خارکوف پس از کی‌یف، بزرگترین شهر اوکراین است.^[۳۹]

ساختار قومی خارکوف در سرشماری سال ۱۹۸۹ شامل ۵۰٫۳۸٪ اوکراینی ،۴۳٫۶۳٪ روس ،۳٪ یهودی ،۰٫۷۵٪ بلاروسی و بقیه ۲٫۲۴٪ (افزون بر ۲۵ اقلیت) بودند. در سرشماری ۱۹۵۹ شوروی اوکراینی‌ها ۴۸٫۴٪، روس‌ها ۴۰٫۴٪، یهودی‌ها ۸٫۷٪ و دیگر ملیت‌ها ۲٫۵٪ بودند.^[۴۰]

اماکن

خارکوف دارای ۶ سالن تئاتر، ۵ موزه، ۸۰ کتابخانه و حدود ۶۰ مؤسسه علمی و پژوهشی و ۳۰ دانشگاه می‌باشد.

دانشگاه خارکف یکی از اولین دانشگاه‌های امپراتوری روسیه است که در سال ۱۸۰۵ تأسیس شد.

سه کلیسای پکروسکی، بلاگووشنسکی و اوسپنسکی که در مرکز شهر خارکف واقع هستند از قدیمی‌ترین کلیساهای این شهر به‌شمار می‌روند.

میدان مرکزی شهر خارکف، بزرگترین میدان در کل اوکراین بوده و یکی از عظیم‌ترین میدان‌های اروپا به‌شمار می‌رود.

مترو

متروی خارکوف در سال ۱۹۷۵ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۳ خط و ۳۰ ایستگاه می‌باشد.

شهرهای خواهرخوانده

نگارخانه

سراسرنمایی از منطقهٔ مرکزی خارکوف

معماری بناها در مرکز شهر خارکوف

پانویس

↑ بختیاری، اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵، ۱۴، ۲۴، ۴۴، ۵۱، ۵۴، ۶۳، ۸۲.
↑ بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۱۳.
↑ بختیاری، نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها.
↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۷، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۴، ۲۱۵، ۲۱۷، ۲۱۸.
↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۲.
↑ گروهی از نویسندگان، سفرنامه‌های خطی فارسی‏، ۴:‎ ۱۶۵، ۱۶۶، ۵۷۹.
↑ فراهانی و بهبودی، روزشمار تاریخ معاصر ایران، ۴:‎ ۱۵۴.
↑ سپهر، ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴، ۴۵۹.
↑ مصاحب، دایرةالمعارف فارسی، ۸۷۵.
↑ بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۳۲، ۳۴، ۴۱، ۴۵، ۴۸، ۵۰.
↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۸.
↑ ظهیرالدوله، سفرنامه ظهیرالدوله‏، ۱۳۱، ۱۳۲، ۳۹۵.
↑ مستوفی، شرح زندگانی من‏، ۲:‎ ۹۱.
↑ آل احمد، جزیره خارک در یتیم خلیج فارس‏، ۳۴.
↑ مینورسکی، تاریخ شروان و دربند‏، ۲۴۲.
↑ آل احمد، سفر فرنگ‏، ۲۱۴.
↑ مظفرالدین‌شاه، سفرنامه مبارک شاهنشاهی، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.
↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۷.
↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.
↑ «هفتمین روز حمله روسیه به اوکراین/ کنترل کامل خرسون در دست روسیه و فرود چتربازان روس در خارکیف». ایسنا. ۱۱ اسفند ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «سه مجسمه دوران شوروی سابق در خارکیف اوکراین پایین آورده شدند». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ فروردین ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «اوکرایین: نیروهای روسیه وارد شهر خارکیف شدند». بخش فارسی دویچه وله. ۲ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «ساکنان خارکیف اوکراین در مرز با روسیه برای بدترین سناریو آماده می‌شوند». یورونیوز فارسی. ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «گاز صدها خانه مسکونی در خارکیف در اوکراین قطع شد». صدا و سیما. ۸ اسفند ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «مجسمه لنین در خارکیف اوکراین پائین کشیده شد». بخش فارسی صدای آمریکا. ۷ مهر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ «حمله سامانه‌های موشکی پرتاب چندگانه به حومه شهر خارکف اوکراین + ویدئو». اسپوتنیک. ۲۴ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
↑ Glantz 2001, p. 157.
↑ Л. И. Мачулин. Mysteries of the underground Kharkov. — Х. : 2005. ISBN 966-8768-00-0 (روسی)
↑ ^۲۹٫۰ ^۲۹٫۱ Kharkov: Architecture, monuments, renovations: Travel guide. Ed. А. Лейбфрейд, В. Реусов, А. Тиц. — Х. : Прапор, 1987(روسی)
↑ ^۳۰٫۰ ^۳۰٫۱ ^۳۰٫۲ ^۳۰٫۳ ^۳۰٫۴ ^۳۰٫۵ Н. Т. Дьяченко. Streets and squares of Kharkov. – X. : Прапор, 1977(روسی)
↑ ^۳۱٫۰ ^۳۱٫۱ ^۳۱٫۲ ^۳۱٫۳ ^۳۱٫۴ А. В. Скоробогатов. Kharkov in times of German occupation (1941–1943). – X. : Прапор, 2006. شابک ‎۹۶۶−۷۸۸۰−۷۹−۶(اوکراینی)
↑ Oleksandr Leibfreid, Yu. Poliakova. Kharkov. From fortress to capital. – Х. : Фолио, 2004(روسی)
↑ State archives of Kharkov Oblast. Ф. Р-2982, оп. 2, file 16, pp 53–54
↑ Colonel Н. И. Рудницкий. Военкоматы Харькова в предвоенные и военные годы.(روسی)
↑ In reference to the German census of December 1941; without children and teenagers no older 16 years of age; numerous city-dwellers evaded the registration(روسی)
↑ Mykyta Khruschev. Report to ЦК ВКП(б) of August 30, 1943. History: without "white spots". Kharkiv izvestia, No. 100–101, August 23, 2008, page 6(روسی)
↑ Ukrainian Census (2001)
↑ "Kharkiv today". Our Kharkіv (به روسی). Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved May 4, 2007.
↑ "Results / General results of the census / Number of cities". 2001 Ukrainian Census. Archived from the original on 9 January 2006. Retrieved August 28, 2006.
↑ Історія міста Харкова ХХ століття, Харків 2004, р. 456

منابع

آل احمد، جلال (۱۳۷۶). سفر فرنگ‏. تهران: سیامک‏.
آل احمد، جلال (۱۳۸۶). جزیره خارک در یتیم خلیج فارس. تهران: مجید.
بختیاری، سعید (۱۳۸۵). اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۳۴۲۲۰۰۳.
بختیاری، سعید (۱۳۷۸). اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۷۱.
بختیاری، سعید (۱۳۹۱). نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۱. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۴۲۲۷۹۰.
بختیاری، امیرحسین (۱۳۹۸). اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان. تهران: انتشارات ایرانشناسی. ص. ۱۲۸. شابک ۹۷۸۶۰۰۸۳۵۱۱۷۷.
سپهر، احمدعلی (۱۳۳۶). ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴. تهران: بی‌نا.
ظهیرالدوله، علی بن محمد ناصر (۱۳۷۱). سفرنامه ظهیرالدوله‏. تهران: مستوفی‏.
گروهی از نویسندگان‏ (۱۳۸۸). سفرنامه‌های خطی فارسی‏. تهران: نشر اختران‏.
مستوفی، عبدالله (۱۳۸۴). شرح زندگانی من‏. تهران: زوار.
مصاحب، غلامحسین (۱۳۸۰). دایرةالمعارف فارسی. تهران: امیرکبیر. شابک ۹۶۴۳۰۳۰۴۴X.
مظفرالدین‌شاه (۲۰۰۹). سفرنامه مبارک شاهنشاهی. Princeton: Princeton University. ص. ۶۶، ۶۷.
مینورسکی، فئودوروویچ‏ (۱۳۷۵). تاریخ شروان و دربند. ترجمهٔ محسن خادم. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی‏.
واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی (۱۳۷۸). راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوریهای بالتیک. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۳۵۲. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۳۹.
فراهانی، حسن؛ بهبودی، هدایت‌الله (۱۳۸۵). روزشمار تاریخ معاصر ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kharkiv». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.

پیوند به بیرون

[1] بختیاری، اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵، ۱۴، ۲۴، ۴۴، ۵۱، ۵۴، ۶۳، ۸۲.

[2] بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۱۳.

[3] بختیاری، نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها.

[4] واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۷، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۴، ۲۱۵، ۲۱۷، ۲۱۸.

[5] بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۲.

[6] گروهی از نویسندگان، سفرنامه‌های خطی فارسی‏، ۴:‎ ۱۶۵، ۱۶۶، ۵۷۹.

[7] فراهانی و بهبودی، روزشمار تاریخ معاصر ایران، ۴:‎ ۱۵۴.

[8] سپهر، ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴، ۴۵۹.

[9] مصاحب، دایرةالمعارف فارسی، ۸۷۵.

[10] بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۳۲، ۳۴، ۴۱، ۴۵، ۴۸، ۵۰.

[11] بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۸.

[12] ظهیرالدوله، سفرنامه ظهیرالدوله‏، ۱۳۱، ۱۳۲، ۳۹۵.

[13] مستوفی، شرح زندگانی من‏، ۲:‎ ۹۱.

[14] آل احمد، جزیره خارک در یتیم خلیج فارس‏، ۳۴.

[15] مینورسکی، تاریخ شروان و دربند‏، ۲۴۲.

[16] آل احمد، سفر فرنگ‏، ۲۱۴.

[17] مظفرالدین‌شاه، سفرنامه مبارک شاهنشاهی، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.

[18] واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۷.

[19] بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.

[20] «هفتمین روز حمله روسیه به اوکراین/ کنترل کامل خرسون در دست روسیه و فرود چتربازان روس در خارکیف». ایسنا. ۱۱ اسفند ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[21] «سه مجسمه دوران شوروی سابق در خارکیف اوکراین پایین آورده شدند». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ فروردین ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[22] «اوکرایین: نیروهای روسیه وارد شهر خارکیف شدند». بخش فارسی دویچه وله. ۲ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[23] «ساکنان خارکیف اوکراین در مرز با روسیه برای بدترین سناریو آماده می‌شوند». یورونیوز فارسی. ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[24] «گاز صدها خانه مسکونی در خارکیف در اوکراین قطع شد». صدا و سیما. ۸ اسفند ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[25] «مجسمه لنین در خارکیف اوکراین پائین کشیده شد». بخش فارسی صدای آمریکا. ۷ مهر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[26] «حمله سامانه‌های موشکی پرتاب چندگانه به حومه شهر خارکف اوکراین + ویدئو». اسپوتنیک. ۲۴ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۲۲.

[FOOTNOTEGlantz2001157-27] Glantz 2001, p. 157.

[Тайны_подземного_Харькова-28] Л. И. Мачулин. Mysteries of the underground Kharkov. — Х. : 2005. ISBN 966-8768-00-0 (روسی)

[Харьков:_Архитектура-29] ۲۹٫۰ ^۲۹٫۱ Kharkov: Architecture, monuments, renovations: Travel guide. Ed. А. Лейбфрейд, В. Реусов, А. Тиц. — Х. : Прапор, 1987(روسی)

[Дяченко-30] ۳۰٫۰ ^۳۰٫۱ ^۳۰٫۲ ^۳۰٫۳ ^۳۰٫۴ ^۳۰٫۵ Н. Т. Дьяченко. Streets and squares of Kharkov. – X. : Прапор, 1977(روسی)

[Скоробогатов-31] ۳۱٫۰ ^۳۱٫۱ ^۳۱٫۲ ^۳۱٫۳ ^۳۱٫۴ А. В. Скоробогатов. Kharkov in times of German occupation (1941–1943). – X. : Прапор, 2006. شابک ‎۹۶۶−۷۸۸۰−۷۹−۶(اوکراینی)

[От_крепости_до_столицы-32] Oleksandr Leibfreid, Yu. Poliakova. Kharkov. From fortress to capital. – Х. : Фолио, 2004(روسی)

[perepis-1939-33] State archives of Kharkov Oblast. Ф. Р-2982, оп. 2, file 16, pp 53–54

[34] Colonel Н. И. Рудницкий. Военкоматы Харькова в предвоенные и военные годы.(روسی)

[35] In reference to the German census of December 1941; without children and teenagers no older 16 years of age; numerous city-dwellers evaded the registration(روسی)

[История:_без_белых_пятен-36] Mykyta Khruschev. Report to ЦК ВКП(б) of August 30, 1943. History: without "white spots". Kharkiv izvestia, No. 100–101, August 23, 2008, page 6(روسی)

[Перепись_2001-37] Ukrainian Census (2001)

[Our_Kharkiv-38] "Kharkiv today". Our Kharkіv (به روسی). Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved May 4, 2007.

[ukrcensus1-39] "Results / General results of the census / Number of cities". 2001 Ukrainian Census. Archived from the original on 9 January 2006. Retrieved August 28, 2006.

[40] Історія міста Харкова ХХ століття, Харків 2004, р. 456

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]