|
خاندان محمودیخاندان محمودی بزرگ از خاندان‌های معروف ایرانی دوران قاجار است. اصل این خانواده از مازندران نشات گرفته است و اعضای آن در دربار قاجار دارای مشاغل دیوانی بوده‌اند. تاریخچهنخستین نیای شناخته شده خاندان محمودی، میرزا محمدباقر از اعیان و فضلای بابل بود. او در حدود سال ۱۲۲۲ قمری درگذشت و از خود فرزندانی چند باقی گذاشت، از جمله دختری که یک سال پس از وفات وی به ازدواج ذوالفقارخان سردار سمنانی درآمد و پسری موسوم به میرزا احمد (۱۲۱۲–۱۲۶۱ هجری قمری) که پس از اتمام تحصیل در قم، در حدود سال ۱۲۳۰ قمری به عنوان منشی داخل دستگاه ذوالفقارخان شد.[۱] پس از درگذشت ذوالفقارخان، میرزا احمدخان به تهران رفت و در شمار منشیان دربار درآمد. او رفته رفته نزد فتحعلی‌شاه اعتبار بسیار یافت و مورد اعتماد شاه قرار گرفت تا جایی که در ۱۲۴۸ قمری از جانب وی به حکومت نطنز گماشته شد. او در دوران محمدشاه، چند سال (تا ۱۲۵۴ قمری) به سمت استیفا و تحریرات در خدمت بهمن میرزا حاکم کاشان بود. او سال‌های بعد را به دور از مشاغل دولتی، گاه در تهران و گاه در قم زیست و ۱۲۶۱ قمری در چهل و نه سالگی در قم درگذشت. از هشت فرزند او، چهار تن به سنین بزرگسالی رسیدند که عبارت بودند از: میرزا یوسف، که در ۱۸ سالگی به هندوستان رفت و بازنگشت، میرزا خانلرخان اعتصام‌الملک (۱۲۴۳–۱۳۱۵ قمری) خیرالنساء خانم و میرزا محمودخان مشاورالملک (۱۲۵۰–۱۳۳۸ قمری)[۲] میرزا خانلرخان اعتصامالملکمیرزا خانلر خان در ۱۷ محرم ۱۲۴۳ قمری متولد شد. از سن پانزدسالگی به اصفهان رفت و تا مرحله اجتهاد تحصیل کرد. او با فوت پدرش به قم بازگشت و کفالت مادر و برادر و خواهرش را برعهده گرفت. وی مدتی در قم به منشی‌گری مشغول بود و پس از آن به مشاغلی از جمله متصدی انشای فرامین خراسان (در حکومت فریدون میرزا) منشی فرامین احکام وزارت امور تجارت و صنایع، مأمور انشای وقایع روزنامه دولتی ایران در لندن رسید. وی به موجب شغل اخیر به مدت چهارده ماه در لندن اقامت کرد و پس از بازگشت، در ۱۲۸۸ قمری به فرمان میرزا حسین‌خان سپهسالار به ریاست اداره انگلیس در وزارت امور خارجه منصوب شد. او در خطاطی از شاگردان عبدالحسین اصفهانی و میرزا محمدمهدی ملک‌الکتاب بود و با تخلص «صفی» شعر می‌سرود.[۳] خانلرخان سه همسر اختیار کرد که دومین آن‌ها «بی‌بی‌جهان» (درگذشته ۱۳۰۲ قمری) از شاهزادگان قاجار و دختر جهانگیر میرزا پسر محمدعلی میرزا دولتشاه بود. اعتصام‌الملک مجموعا از سه ازدواج صاحب هفت فرزند بود.[۴] از همسر اولش بالا خانم که در هنگام اقامت در تبریز با او ازدواج کرده بود، یک فرزند داشت:
از بی‌بی‌جهان دختر جهانگیر میرزا چهار فرزند داشت:
خانلرخان چندسال پس از درگذشت بی‌بی‌جهان، با دختری به نام سکینه خانم که از اهالی تهران بود ازدواج می‌کند و از او دختری به نام طوبی (متولد ۱۳۱۵ قمری، درگذشته ؟) داشت که از دارالمعلمات عالی فارغ‌التحصیل شده و نزد برادر بزرگش میرزا حسین‌خان به بیرجند رفت و در مدرسه شوکتیه تدریس می‌کرد.[۹] میرزا محمودخان مشاورالملکمیرزا محمودخان مشاورالملک، آخرین فرزند میرزا احمدخان، در سال ۱۲۵۰ قمری در کاشان متولد شد و در هنگام فوت پدر یازده‌ساله بود. او تحت نظارت اعتصام‌الملک در قم و مشهد تحصیل کرد. سپس در ۱۲۷۲ قمری وارد دارالفنون شد و سه سال بعد جزو چهل و دو نفر محصلینی که بنا به فرمان ناصرالدین شاه به اروپا گسیل داشتند، به پاریس رفت. وی مدت هفت سال در آنجا به تحصیل نجوم اشتغال داشت. در آخرین سال، برای نگارش پایان‌نامه تحصیلی به بلژیک سفر کرد و موفق به کشف و رصد سیاره‌ای شد که در کتب نجوم به نام «سیاره محمودی» ثبت گردیده است. او در زمان صدارت میرزا حسین‌خان سپهسالار به کارپردازی سفارت ایران در طرابوزان مأمور شد و سپس به عنوان کارپرداز به سفارت ایران در بغداد رفت. وی در ۱۳۲۴ قمری در دوره اول مجلس شورای ملی از طرف مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد و در ۱۳۳۸ قمری در تهران درگذشت.[۱۰] او مدتی ریاست محکمهٔ تمیز (دیوان عالی کشور) را عهده‌دار بود. محمودخان از دو ازدواج صاحب نه پسر و یک دختر بود[۱۱] از جمله:
جستارهای وابستهپانویس
منابع
پیوند به بیرون |
