مانوک خاچاتوروویچ آبقیان (ارمنی: Մանուկ Աբեղյան) منتقد ادبی و زبان‌شناس برجسته اهل ارمنستان بود. آبقیان محقق زبان و ادبیات ارمنی بود. وی عضو فرهنگستان ملی علوم ارمنستان بود. انستیتوی آکادمی علوم جمهوری ارمنستان شوروی به نام او نامگذاری شده‌است.
زندگی‌نامه
در ۱۷ مارس [سبک قدیمی: ۵ مارس] ۱۸۶۵ در روستای آستاپات، نخجوان به دنیا آمد از سال ۱۸۷۶ تا ۱۸۸۵ در اچمیادزین به تحصیل پرداخت و سپس از سال ۱۸۹۳ تا ۱۸۹۸ در دانشگاه‌های ینا، لایپزیگ، برلین و پاریس تحصیلاتش را ادامه داد. درجهٔ دکتری خود را از دانشگاه ینا دریافت کرد. وی در سال ۱۹۲۶ به اخذ درجه پروفسوری در رشتهٔ فلسفه نایل آمد و از سال ۱۹۳۵ فعالیت علمی خود را آغاز کرد.
تحقیقات وی دربارهٔ ادبیات و فولکور و زبان ارمنی و همچنین سبک‌های مختلف نگارش و زمینهٔ پیدایش و شکل‌گیری آن‌ها است. وی تجارب ارمنی شناسان پیش از خود، از جمله امین عالیشان و گلستر را بررسی و مباحث مختلف آن‌ها را در زمینه اعتقادات قدیم و جدید و روایات افسانه‌ای تطبیق و ارزش تاریخی و فرهنگی آن‌ها را بیان کرده‌است. او نوشته‌های مؤلفانی چون موسس خورناتسی، آگاتانگلوس، پاوستوس بوزاند و سبئوس را بررسی کرده‌است.
Hacikyan, A. J.; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times. Detroit: Wayne State University Press. ISBN978-0-8143-3221-4.
