|
بهمن فرمان‌آرا
بهمن فرمان‌آرا (زاده ۳ بهمن ۱۳۲۰) تهیه‌کننده، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، نویسنده و هنرپیشه ایرانی است. او سازنده چند فیلم برجسته و تهیه‌کننده فیلم‌هایی از بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، خسرو هریتاش، عبّاس کیارستمی و محمّدرضا اصلانی بوده و جایزه‌های گوناگونی در سینما گرفته‌است. سرگذشتفرمانآرا در تهران به دنیا آمد.[۱] وی در سال ۱۳۳۷ برای ادامه تحصیل به لندن رفته و در هنرکده هنرهای دراماتیک مشغول به تحصیل شد. سپس به دلیل علاقه به فیلمسازی و کارگردانی به آمریکا رفت و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی USC که از معتبرترین دانشگاه‌های سینمایی است، ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۵ به ایران بازگشت. وی در دوران سربازی در مجله انگلیسی زبان تهران ژورنال نقد فیلم می‌نوشت و سپس در سال ۱۳۴۷ به استخدام تلویزیون ملی ایران درآمد و در این مدت به عنوان کارشناس در برنامه‌های سینمایی نظیر «فانوس خیال» و «جهان سینما» شرکت می‌کرد. پس از دو فیلم کوتاه «نوروز و خاویار» و «تهران کهنه و نو» در سال ۱۳۵۱ نخستین فیلم بلند خود به نام خانه قمرخانم براساس سریالی به همین نام را ساخت که هیچ گونه سنخیتی با او نداشت. سپس در سال ۱۳۵۳ دومین فیلم بلند خود به نام شازده احتجاب را براساس داستانی از هوشنگ گلشیری ساخت که با استقبال منتقدین روبرو شد و جایزه بهترین فیلم را در جشنواره جهانی فیلم تهران از آن خود کرد. در همان سال با حکم مهدی بوشهری (همسر اشرف پهلوی خواهر محمد رضا شاه پهلوی) به ریاست تولید «شرکت گسترش صنایع سینمای ایران» منصوب شد و تا سال ۱۳۵۷ در این شرکت از اصلی‌ترین حامیان موج نوی سینمای ایران بود و بسیاری از فیلم‌های این طیف فکری را تهیه کرد. در سال ۱۳۵۶ سومین فیلم بلند خود با نام سایه‌های بلند باد را براساس داستان «معصوم اول» نوشتهٔ هوشنگ گلشیری ساخت. این فیلم در دوران پهلوی و جمهوری اسلامی توقیف شد. وی در سال ۱۳۵۹ به کانادا مهاجرت کرده و مدیر عامل شرکت سیرکل ونکوور شد. وی در این سال‌ها فیلم‌های مهمی را پخش نمود و سپس به لس آنجلس آمریکا رفته و در تولید فیلم‌های فیلمسازان بزرگی همچون: باغ وحش شیشه‌ای (پل نیومن)، مادام سوزاتسکا (جان شلزینجر)، رادیو حرف (الیور استون)، سقوط امپراتوری آمریکا (دنیس آرکند)، آخرین وسوسه مسیح (مارتین اسکورسیزی)، خانم و آقای بریج (جیمز آیوری)، تردستان (استیون فریرز)، لیولو (ژان کلودلوزان) همکاری کرد. وی در دوران تهیه‌کنندگی و مدیرعاملی شرکت گسترش از فیلمسازان بنامی چون ارسن ولز در آخرین ساخته اش یعنی «آن سوی وزش باد» و استیون اسپیلبرگ در فیلم برخورد نزدیک از نوع سوم از طرف کمپانی سازنده فیلم‌ها پیشنهاد سرمایه‌گذاری داشته‌است. فرمان‌آرا سر انجام در پایان دهه ۱۳۶۰ به ایران بازگشت و پس از دورهٔ طولانی فیلم نامه‌نویسی که هیچ فیلمی از آن فیلم‌نامه‌ها ساخته نشد (از جمله:"از عباس کیارستمی متنفرم")، در سال ۱۳۷۸ فیلمسازی را دوباره شروع کرد و فیلم‌هایی نظیر بوی کافور عطر یاس، خانه‌ای روی آب، یک بوس کوچولو را که به سه‌گانهٔ مرگ معروف شدند، ساخت و سپس در سال ۱۳۸۸ فیلم خاک‌آشنا را که دو سال توقیف بود، اکران کرد.[۲] وی با ساخت بوی کافور، عطر یاس و خانه‌ای روی آب نظر بسیاری از مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کرد. در بهمن ماه سال ۱۳۸۹ در شبکه بی‌بی‌سی فارسی مستندی از وی دربارهٔ موسیقی‌دان بزرگ ایرانی، پرویز یاحقی پخش شد با نام «کنسرتی که اجرا نشد». او در دولت دوم احمدی‌نژاد هیچ درخواستی مبنی بر ساخت فیلم، به معاونت سینمایی وقت نداد و پس از آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی، در دی‌ماه سال ۱۳۹۲ موفق به دریافت پروانه ساخت «دلم می‌خواد» به تهیه‌کنندگی علی تقی‌پور شد که در خرداد ۹۷ در سینماهای ایران اکران شد.[۳] «حکایت دریا» محصول سال ۱۳۹۵ فرمان آرا در دورهٔ شیوع ویروس کرونا و بسته شدن سینماها از ۲۱ خرداد ۱۳۹۹ به صورت آنلاین اکران شد. تازه‌ترین اثر او اقتباسی است از رمان «چشم‌هایش» بزرگ علوی که هم‌اکنون مراحل پیش تولید را طی می‌کند.[۴] همچنین نمایش «مردی برای تمام فصول» که فرمان‌آرا سال‌ها قصد ساختن آن را داشت، سرانجام در تاریخ ۱۷ آبان ۱۳۹۳ به مدت ۹۰ شب در تالار وحدت بر روی صحنه رفت. وی پیش از این در یک مصاحبه بیان کرده بود: «تا "مردی برای تمام فصول" را به نمایش درنیاورم، قصد مردن ندارم.»[۵][۶] حاشیه‌ها
آثارکارگردانی
تهیه‌کننده
مستند
بازیگر
کتابترجمه
گفتگو
جایزه‌ها و افتخارات
پانویس
منابع
پیوند به بیرون در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بهمن فرمان‌آرا موجود است.  مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به بهمن فرمان‌آرا در ویکی‌گفتاورد موجود است.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
