|
MaimónidesMoshé ben Maimón ou Musa ibn Maymun (en hebreo משה בן מימון, e en árabe, موسى بن ميمون), tamén chamado dende o Renacemento Maimónides ("fillo de Maimon") ou RaMBaM (o acrónimo das súas iniciais en hebreo, רמב"ם) coñecido entre os cristiáns casteláns como Rabí Moisés o Exipcio, nado en Córdoba o 30 de marzo de 1135[1] e finado no 1204 en Fustat (Exipto),[1] foi un médico, rabino e teólogo xudeu da Idade Media. Tivo importancia como filósofo no pensamento medieval. TraxectoriaNaceu no seo dunha distinguida familia, por vía paterna, de xuíces rabínicos, estudosos e dirixentes comunitarios, documentada dende o século X e que pretendía descender do Rabí Yehudá ten-Nasí (da segunda metade do século II), redactor da Mishná. A súa familia materna, pola contra, era de humilde condición; a súa nai, que morreu ao dalo a luz, era filla dun carniceiro; e o seu pai volveu casar. Era este un erudito formado en Lucena por Rabí Yosef ten-Leví ibn Migash. Iniciou xa de pequeno os seus estudos bíblicos ao talmúdicos na cidade de Córdoba, pero en 1148 unha onda de fanatismo almohade fixo que a súa familia tivese que aparentar a súa conversión ao islam e cambiar a miúdo de residencia pola España musulmá. Viviu na cidade de Almería, onde deu acubillo na súa casa ao seu mestre Averroes, ata trasladarse en 1160 cos seus fillos a Fez.[2] Alí residiu durante só cinco anos, debido á intolerancia almohade que lles obrigou a exiliarse, primeiro durante uns meses, en Palestina e finalmente en Exipto. Maimónides residiu alí o resto da súa vida xunto á súa familia, na cidade de Alexandría ao despois en Fustat (hoxe O Cairo, Exipto), onde se gañou a vida exercendo a medicina na corte do visir Saladino, e logo na do visir ao-Fadl, fillo máis vello de Saladino. Con este oficio obtivo unha gran fama e admiración popular. En 1177 foi nomeado dirixente da comunidade xudía de Exipto. Morreu en Al-Fustat o 13 de decembro de 1204. Posteriormente a súa tumba foi trasladada a Tiberíades, no actual Israel. A súa fama na cultura europea débese á súa obra filosófica. Aínda que esta fose moi discutida polo xudaísmo, entre outras razóns pola súa forte oposición ao misticismo dos cabalistas e a súa influencia aristotélica, considéraselle a maior figura postbíblica (segundo o proverbio "De Moisés a Moisés non houbo outro Moisés"). En certos ámbitos máis conservadores chegóuselle a considerar herexe da súa relixión, en especial, por ser o responsable de convencer aos caraístas de apartarse das súas prácticas orixinais, e achegándoos ao xudaísmo rabínico. Foi moi coñecido polos seus coetáneos como médico, deixando unha importante pegada na tradición popular que mostra a Maimónides, sobre todo, como un médico a quen se atribúen milagres que o elevan ao nivel de santo, un sabio xuíz e un rabino. Obra Na súa xuventude escribiu poesías relixiosas e unha epístola en árabe. Sobre os seus coñecementos en medicina escribiu un bo número de tratados, como o que dedicou ao sultán Saladino, o 'Tratado sobre os velenos e os seus antídotos o ano 1199, ao fillo do sultán, Al-Fadl, Guía da boa saúde (1198) e a Explicación das alteracións (1200). As súas obras maiores de tema rabínico (talmúdico) son dúas: un comentario en árabe da Mishná, O Luminar (1168), tamén titulado Libro da elucidación , e a Segunda lei ou Repetición da lei do ano 1180, que constitúe a súa obra magna e consiste nunha ampla e minuciosa recompilación por materias de todas as leis e normas relixiosas e xurídicas da vida xudía (é dicir, do Talmud). Estas obras tiveron moita fama e outorgáronlle numerosos discípulos. Tamén é autor de obras filosóficas de gran peso no pensamento medieval, escritas durante os últimos anos da súa vida, como o Tratado sobre a resurrección dos mortos (1191). A guía de perplexos (1190), mal alcumada Guía dos descarreirados, é a clave do seu pensamento filosófico e exerceu unha forte influencia en círculos tanto xudeus como cristiáns e sobre todo escolásticos. Nela establece unha conciliación entre a fe e a razón dirixida aos que vacilan entre as ensinanzas da relixión xudía e as doutrinas da filosofía aristotélica que entón imperaban, demostrando que non hai contradición nos puntos en que fe e razón parecen opoñerse.[2] É dicir, unha conciliación entre o sentido literal das escrituras e as verdades racionais, acudindo á interpretación alegórica en casos de conflito. Foi así que xurdiron polémicas por parte de "antimaimonistas" -basicamente, por parte dun grupo de musulmáns que pretendían unha lectura literal do Corán, os mutallajim- que o riscaron de racionalista. A pesar diso foi unha obra moi comentada e de grande influencia no mundo musulmán e a escolástica cristiá, por exemplo en Tomé de Aquino. Como xudeu en territorio islámico tivo unha vasta formación en ambas as dúas culturas: o tradicional feixón e a árabe profana (coas súas incorporacións da grega), a partir das ensinanzas do seu erudito pai Maimum, polo que escribiu obras tanto en hebreo como en árabe, nunha prosa que se caracteriza sobre todo pola sistematización e a claridade expositiva. De Maimónides xorde o movemento intelectual xudaico dos séculos XIII e XIV que se estendeu por España e o sur de Francia. Partidario do realismo teolóxico chegou a ser considerado precursor das ideas de Spinoza, pero filosoficamente non se lle considera moi orixinal por seguir basicamente a Aristóteles, apartándose del en puntos que parecen contraditorios ás crenzas e tradicións xudías. Polo tanto, o seu carácter é conciliador. Versións de Mishné Torá (O código de Maimónides)
No texto de Mishné Torá agregáronse co correr dos anos numerosos erros no texto de cada precepto, nas súas divisións ou en comentarios. As razóns dos erros son de transcrición, que quedaron fixos no texto. Edicións nas cales algúns dos transcritores "corrixiron" o texto segundo o seu entendemento e a censura da Igrexa en certas nacións europeas (Hashkenaz) que alterou todas as referencias a ela e aos seus puntos de vista (por exemplo nas relacións matrimoniais) do texto orixinal. Se agregamos a isto o feito de que o propio Maimónides corrixiu o texto en varias oportunidades, encontrarémonos con que o texto actual non representa o orixinal escrito por Maimónides. Co propósito de dilucidar o texto correcto e exacto, é necesario basearse en manuscritos e edicións exactas, que non foron influenciadas polos transcritores nin pola censura. En numerosas oportunidades as versións incorrectas foron a causa de interrogantes sobre as palabras de Maimónides na súa obra O Código de Maimónides, e en canto se dilucidou o erro no texto as interrogantes pasaron a ser irrelevantes. Dende mediados do século XX imprimíronse catro edicións científicas da obra:
A edición que presenta as versións baseadas en manuscritos sen ningún comentario, con numerosos índices e nun único tomo (1000 páxinas), foi editada por "Yeshivat Or VeYeshua" Mishne Tora nun só tomo con 8 índices. A edición presenta a versión exacta e revisada do texto baseada na edición do Rabino Iosef Kapaj e inclúe as diferenzas de versións máis importantes respecto das edicións máis renomeadas. No marco do "Proxecto Mishne Tora (O Código de Maimónides)" da Yeshivat Or VeYeshua, está planeada a edición dunha versión de peto, comentada segundo distintas obras de Maimónides. Ata o momento foi editado o Libro do Coñecemento. Guía de perplexos
 En Guía de perplexos encóntrase todo o seu pensamento filosófico. As ideas que moi probablemente influenciaron a Alfonso de la Torre na Visión deleitable son:
Notas
Véxase tamén
Bibliografía
Ligazóns externas
|
