|
Garkuwa da mutane a Najeriya
 e Garkuwa da mutane babbar matsala ce a Najeriya a farkon karni na 21. Sace-sacen da 'yan fashi da masu tayar da kayar baya ke kitsawa na ɗaya daga cikin manyan laifukan da suka addabi al'ummar Najeriya kuma babban ƙalubale ne ga tsaro a kasar.[1] TarihiAna kallon satar mutane a matsayin kasuwanci mai ƙazamar riba kuma mafi karancin hanyoyin samun arziki daga masu hannu a cikin wannan laifi. Guguwar sace-sacen da ake yi a ƙasar a halin yanzu ya sa kowane mutum akan iya sacewa ba tare da la’akari da waye shi ba walau mai kuɗi ko talaka. Wannan ya sha bamban da irin garkuwa da mutane da ake yi a can baya. Satar SiyasaWannan yana nufin sace-sacen siyasa da aka fara a masana'antar man fetur a yankin Niger Delta mai arzikin man fetur a Najeriya a farkon shekarun 2000: A yankin Neja-Delta, masu tayar da kayar baya sun yi garkuwa da ’yan ƙasashen waje da ke aiki tare da manyan kamfanonin mai na kasa da kasa, don tilasta wa kamfanonin mai da ke aiki a wurin gudanar da ayyukan ci gaban al’umma don amfanin al’ummomin da ke karɓar bakuncin ko kuma tilasta wa gwamnati yin shawarwari don samun karin fa’idojin tattalin arziki da ke tattare da baitul malin tarayya. yankin.[2] Sace-sacen Boko HaramBoko Haram a arewa maso gabashin Najeriya ta fara satar mutane a shekarar 2009 a dai dai lokacin da ake fama da rikici yankin.[3][4] Sace-sacen da ƴan ta'addan masu kishin addini Islama wanda aka fi sani da Boko Haram ke yi,[5][6][7][8] suna wannan mummunar ta'ada ne don cimma manufofinta, ɗaukar mayaka, sanya tsoro, samun ƙarin farin jini a duniya tare da tilastawa gwamnati tattaunawa da ita don neman kuɗin fansa wanda yana ɗaya daga cikin hanyoyi na samar da kudade don gudanar da ayyukan ta'addanci.[9][10][11] Boko Haram sun yi garkuwa da dalibai da dama.[12] Kafofin yaɗa labarai na duniya sun yi ta yada labarin sace ‘yan mata 276 da aka yi a shekarar 2014 a makarantar Sakandare a garin Chibok na jihar Borno, lamarin da ya sa miliyoyin mutane suka fahimci wannan takamammen laifi da kuma ta’addanci. [12] Kungiyar Boko Haram ta kan bukaci iyalan wadanda abin ya shafa ko gwamnati ta biya su kuɗin fansa, ko kuma gwamnati ta sako fursunonin da ke cikin kungiyarsu a matsayin musaya.[12] Kungiyar Boko Haram dai ta na tilasta wa wasu daga cikin matasan da ta yi garkuwa da su shiga kungiyar tasu don cigaba da kai hare-hare da suka haɗa har da na kuna bakin wake. [12] 'Yan Boko Haram sun tilasta wa yawancin 'yan matan da aka kashe su aure su. [12] Satar mutane don ƙazaminSatar mutane don neman kuɗin fansa ya zama ruwan dare a Najeriya a shekarar 2011 ya yadu a dukkan jihohi 36 da Abuja babban birnin kasar.[13][14] A watan Fabrairun 2021, 'yar jaridar Najeriya Adaobi Tricia Nwaubani ta rubuta wa BBC News, "Da alama gwamnatin Najeriya ta ba da shawarar cewa ba za a iya dogaro da ita ba don kiyaye lafiyar 'yan kasa."[15] Satar MutaneArewaJihar ZamfaraJihar Zamfara, ɗaya daga cikin wuraren da ake fama da matsalar tsaro. Najeriya na fama da rikicin makiyaya da manoma da garkuwa da mutane da kuma fashi da makami a jihar da wasu jihohi a faɗin ƙasar.[16][17] A watan Yunin 2019 ne wasu ‘yan bindiga suka kai wa wani gida hari inda suka kama mutumin tare da matansa uku da ɗansa dan shekara 13.[18] A watan Agusta ne aka yi garkuwa da Daraktan Ƙasafin Kuɗi na jihar yayin da aka kashe mataimakinsa da su ke tafiya tare a harin.[19][20][21] A shekarar 2019 ne gwamnan jihar Zamfara, Bello Matawalle ya ƙaddamar da shirin zaman lafiya da sulhu domin dawo da ‘yan fashin da ke kai hari tare da yin garkuwa da mutanen kauyukan zuwa gida inda za a ba su aikin yi a madaɗin garkuwa da mutane da fashi da makami da su ke yi. A watan Agustan 2019 sama da mutane 300 da aka yi garkuwa da su, wadanda aka kama suna jiran a biya su kuɗin fansa da 'yan uwa suka yi.[22][23] Kwanaki kaɗan kuma an sako wasu rukunin mutane su 40 da aka yi garkuwa da su.[24] Satar mutane a MakurɗiA ranar 24 ga Afrilu, 2021, wasu ‘yan bindiga sun yi garkuwa da dalibai daga Jami’ar Gwamnatin Tarayya da ke Makurdi a Jihar Benue.[25][26][27][28] A cewar shaidun gani da ido, an yi garkuwa da dalibai uku,[29][30][31] amma an tabbatar da sace dalibai biyu daga baya. Wannan shi ne karo na biyar da aka yi garkuwa da mutane a Najeriya daga wata cibiyar ilimi a shekarar 2021. Hakan ya zo ne kwanaki huɗu bayan Garkuwa da wasu ɗalibai a jami'ar Greenfield, dake Jihar Kaduna.[32] A ranar 28 ga Afrilu, 2021, jami'ar ta fitar da wata sanarwa da ke tabbatar da dawowar ɗaliban da aka sace.[33] A cewar kakakin jami’ar, ɗaliban biyu sun dawo ne a ranar 27 ga watan Afrilun 2021 ba tare da jin rauni ba.[34] Kudu-maso-GabasAn yi garkuwa da shugaban Cocin Methodist a NajeriyaAn yi garkuwa da shugaban cocin Methodist a Najeriya, Samuel Kanu a ranar Lahadi 26 ga Mayu, 2022.[35] An yi garkuwa da mutanen ne a kan wata babbar hanya a jihar Abia da ke kudu maso gabashin kasar. Shi da wasu limaman coci da ke tafiya filin jirgin sama na Owerri bayan wani taron coci, an yi garkuwa da su ne bayan tayoyin maharan da muka harba musu. Wata kungiyar masu garkuwa da mutane ta kasuwanci ce ta yi garkuwa da su, wadanda suka yi ikirarin sa ido kan garkuwa da mutane a yankin. Kungiyar ta kunshi galibin ‘yan ciranin Fulani ne daga kasashe da dama a yankin Sahel kamar Nijar da Mali da kuma Sudan. Duk da haka waɗannan baƙin sun yi rayuwa mai yawa a Najeriya kuma suna jin Igbo - yaren asali na yankin, sosai. Karkashin barazanar kisa ta hanyar yanke gashin kai (kamar yadda abin ya faru na wadanda aka kashe ba tare da hadin kai ba), an tilasta wa firistoci biyan kudin fansa na Naira miliyan dari. Anyi hakan ta wayar tarho zuwa ga shuwagabanni da membobin cocin.[36] An yi nufin raba kuɗaɗen ne a tsakanin ‘ya’yan kungiyar masu garkuwa da mutane da ke wurin, amma akasari ana aika su ne ga wasu manyan jami’an ƙungiyar masu garkuwa da mutane, da kuma waɗanda suka ɗauki nauyinsu. Duba kumaManyan manyan garkuwa da mutane da suka afku a tarihin Najeriya. Sune kamar haka;
Manazarta
|
||||||||||||||||
