Բևեռացվելիություն

Բևեռացվելիություն, արտաքին էլեկտրամագնիսական դաշտում նյութի էլեկտրական կամ մագնիսական դիպոլային մոմենտ ձեռք բերելու ֆիզիկական հատկություն։

Բևեռացվելիություն տերմինը բնութագրում է նաև ատոմի, մոլեկուլի ինդուցված դիպոլային մոմենտի գծային կախման գործակիցը բևեռայնություն ստեղծած արտաքին դաշտից, իսկ միջավայրի համար այն հանդիսանում է նրա մասնիկների միջին բևեռացվելիություն կամ դիէլեկտրական ընկալունակության հարաբերությունը միավոր ծավալում գտնվող մասնիկների թվին^[1].։

Միջավայրի էլեկտրական բևեռացվելիությունը բնութագրվում է դիէլեկտրական ընկալունակության ${\displaystyle \chi _{e}}$ մեծությամբ, որը դիէլեկտրիկի P բևեռացման և փոքր արտաքին E էլեկտրական դաշտի գծային կապն արտահայտող մեծությունն է։

${\displaystyle {\vec {P}}=\chi _{e}{\vec {E}}}$

Ընկալունակությունը կախված է դիէլեկտրիկական թափանցելիությունից (ε) հետևյալ բանաձևով ^[2]

${\displaystyle \varepsilon =1+4\pi \chi _{e}}$

Մագնիսական բևեռացվելիությունը բնութագրվում է մագնիսական ընկալունակության ${\displaystyle \chi _{m}}$ մեծությամբ, որը J մագնիսականության և փոքր արտաքին H մագնիսական դաշտի գծային կապն արտահայտող մեծությունն է։

${\displaystyle {\vec {J}}=\chi _{m}{\vec {H}}}$

Անիզոտրոպ բյուրեղներում էլեկտրական (մագնիսական) բևեռացվելիությունը բնութագրվում է դիէլեկտրիկ (մագնիսական) ընկալունակության ${\displaystyle \chi _{e}^{ij}\left(\chi _{m}^{ij}\right)}$ թենզորով, հետևաբար մագնիսականության վեկտորը և էլեկտրական (մագնիսական) դաշտի լարվածության վեկտորը ընդունում են հետևյալ արժեքները

${\displaystyle P_{i}=\chi _{e}^{ij}E_{j}}$

${\displaystyle J_{i}=\chi _{m}^{ij}H_{j}}$

Էներգիայի պահպանման օրենքից կարելի է դուրս բերել, որ ${\displaystyle \chi _{e}^{ij}}$ և ${\displaystyle \chi _{m}^{ij}}$ թենզորները սիմետրիկ են։

${\displaystyle \chi _{e}^{ij}=\chi _{e}^{ji}}$

${\displaystyle \chi _{m}^{ij}=\chi _{m}^{ji}}$

Իզոտրոպ բյուրեղներում թենզորի ոչանկյունագծային բաղադրիչները հավասար են զրոյի, իսկ բոլոր անկյունագծայինները իրար հավասար են։

• Сивухин Д.В., Электричество, 1977

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 410)։