Իվան Պավլով

Իվան Պավլով; Иван Павлов
Ծնվել է	սեպտեմբերի 26, 1849; Ռյազան, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 27, 1936[…] (86 տարեկան); Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Լիտերատորսկիե մոստկի
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Դավանանք	ուղղափառություն
Մասնագիտություն	քիմիկոս, բժիշկ, ֆիզիոլոգ, նյարդաբան և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան, Ս. Մ. Կիրովի անվան ռազմական բժշկական ակադեմիա և Փորձարարական բժշկության ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտ	կրթություն և ֆիզիոլոգիա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Ազգային բժշկական ակադեմիա և Քեմբրիջի համալսարան
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան և Ս. Մ. Կիրովի անվան ռազմական բժշկական ակադեմիա
Գիտական աստիճան	գիտությունների թեկնածու
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Գիտական ղեկավար	Elias von Cyon?, Սերգեյ Բոտկին և Carl Ludwig?
Եղել է գիտական ղեկավար	Konstantin Bykov?, Pyotr Anokhin?, Sergey Anichkov?, Q4090730?, Viktorin Deryabin?, Q4192021?, Ալեքսանդր Սամոյլով, Natalia Traugott?, L. V. Sobolev?, Nikolay Rozhansky? և Lev Pavlovich Rozanov?
Հայտնի աշակերտներ	Pyotr Anokhin?, Boris Babkin?, Konstantin Bykov?, Nikolay Voicehovsky?, Anatolij Georgijevič Ivanov-Smolenskij?, Nikolay Krasnogorskiy?, Petr Stepanovič Kupalov?, Լևոն Օրբելի, Viktorin Deryabin?, Davyd Hlinski?, Lev Pavlovich Rozanov?, Gleb Anrep? և Եվգենի Կրեպս
Ինչով է հայտնի	բարձրագույն նյարդային գործունեության և մարսողության շարժընթացների մասին գիտական տեսությունների հեղինակ
Ազդվել է	Carl Vogt?
Ազդել է	Լևոն Օրբելի
Պարգևներ	;
Ամուսին(ներ)	Sara Pavlov?
Երեխա(ներ)	Q131316718?, Vera I. Pavlova?, Q131316764? և Q131316820?
	Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
	Ivan Pavlov Վիքիպահեստում

Իվան Պետրովիչ Պավլով (ռուս.՝ Иван Петрович Павлов, սեպտեմբերի 26, 1849(1849-09-26)^[1]^[2], Ռյազան, Ռուսական կայսրություն^[3] - փետրվարի 27, 1936(1936-02-27)^[3]^[4]^[5]^[…], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[3]), ռուս ֆիզիոլոգ, հոգեբան, բարձրագույն նյարդային գործունեության և մարսողության շարժընթացների մասին գիտական տեսությունների հեղինակ, ռուսական խոշորագույն ֆիզիոլոգիական դպրոցի հիմնադիր։ Բժշկագիտության և ֆիզիոլոգիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1904 թ.) «ֆիզիոլոգիական մարսողության աշխատանքի համար»^[14]։

Կենսագրություն

Իվան Պետրովիչը ծնվել է 1849 թ. սեպտեմբերի 14-ին Ռյազան քաղաքում։ Պավլովի նախահայրերը հորական և մորական կողմից եղել են քահանաներ ռուսաստանի ուղղափառ եկեղեցում։ Հայրը՝ Պյոտր Դմիտրի Պավլովը (1823-1899 թթ.), մայրը՝ Վարվարա Իվանովնա (1826-1890 թթ.)։

1864 թ. ավարտել է Ռյազանի հոգևոր դպրոցը, 1870 թ. ընդունվել է իրավաբանական ֆակուլտետը, բայց ընդունվելուց 17 օր անց փոխվում է Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետ։ 1875 թ. ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանը, 1879 թ.՝ Բժշկավիրաբուժական ակադեմիան։ Նույն թվականից եղել է Ս. Բոտկինի անվան կլինիկայի ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիայի վարիչ։

1884-1886 թթ. կատարելագործվել է Բրեսլաուում և Լայպցիգում, 1890 թ. ընտրվել Բժշկավիրաբուժական ակադեմիայի պրոֆեսոր, միաժամանակ ղեկավարել մի շարք ինստիտուտների ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիաները, 1925 թվականից՝ ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտը։

Ազդանշանային համակարգի մասին ուսմունքում Պավլովը ցույց է տվել մարդուն բնորոշ առանձնահատկությունը՝ առաջին ազդանշանային համակարգի հետ երկրորդ ազդանշանային համակարգի՝ խոսելու գործառույթի առկայությունը։ 1935 թ. ֆիզիոլոգների 15-րդ միջազգային գիտաժողովում Պավլովը ճանաչվել է աշխարհի ֆիզիոլոգների ավագ՝ ոչ միայն տարիքի, այլև բարձր հեղինակության համար։

Պավլովը 1907 թվականից Սանկտ Պետերբուրգի, այնուհետև՝ ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիաների ակադեմիկոս էր, ընտրվել է նաև արտասահմանյան բազմաթիվ գիտական ընկերությունների, ակադեմիաների անդամ և պատվավոր անդամ։

Պավլովի անունով են կոչվել ՌԴ գիտությունների ակադեմիայի ֆիզիոլոգիայի, Սանկտ Պետերբուրգի 1-ին և Ռյազանի բժշկական ինստիտուտները։ 1934 թվականին. ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիան սահմանել է Պավլովի անվան մրցանակ, 1949 թվականին՝ ոսկե մեդալ^[փա՞ստ]:

Հիմնական հետազոտություններ

Պավլովի հիմնական հետազոտությունները վերաբերում են արյան շրջանառությանը, մարսողությանը և բարձրագույն նյարդային գործունեությանը։ Նրա գիտական գործունեությունը հեղաշրջող ազդեցություն է ունեցել արյան շրջանառության ու մարսողության վերաբերյալ եղած պատկերացումների վրա, իսկ պայմանական ռեֆլեքսների տեսությունը դարձել է մարդու և կենդանիների գլխուղեղի բարձրագույն գործառույթների ուսումնասիրության մատերիալիստական հիմքը։ Նա առաջինն է (1883) ցույց տվել սրտի աշխատանքն ուժեղացնող ու թուլացնող նյարդաթելերի գոյությունը, ինչը դարձավ նյարդային համակարգի սնուցողական գործառույթի վերաբերյալ ուսմունքի մշակման հիմքը։

1897 թ. ապացուցել է, որ մարսողության համակարգը գտնվում է գլխուղեղի կեղևի կարգավորող ազդեցության ներքո, ինչի համար 1904 թ. արժանացել է Նոբելյան մրցանակի։ Մեկուսացված (պավլովյան) ստամոքսի վրա կատարած փորձերով Պավլովը պարզել է ստամոքսի հյութազատության 2 փուլերը։ Լեղապարկի քրոնիկական խուղակի միջոցով ուսումնասիրել է լյարդի ֆիզիոլոգիան։ Պավլովն զբաղվել է նաև բարձրագույն նյարդային գործունեության տիպերի, նյարդային հիմնական շարժընթացների՝ դրդման և արգելակման, քնի, հիպնոսի, նևրոզների ու գլխուղեղի կեղևում գործառույթների տեղակայման և այլ հարցերի ուսումնասիրմամբ։

Մրցանակներ

Բժշկագիտության և ֆիզիոլոգիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1904 թ.)։ 1934 թվականի ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիան սահմանել է Պավլովի անվան մրցանակ, 1949 թվականին՝ ոսկե մեդալ։

Հուշարձաններ

Հուշարձանը Կոլտուշախում

Հուշարձանը Կոլտուշախում
Հուշարձան Սուխումի քաղաքում

Հուշարձան Սուխումի քաղաքում

Հուշադրամ և Փոստային նամականիշ
Փոստային նամականիշ ՀԽՍՀ, նվիրվում է Իվան Պետրովիչ Պավլով հիշատակին, 1991
Փոստային նամականիշ ՀԽՍՀ, 1949

Ասույթներ

«Ըստ էության կյանքում մեզ հետաքրքրում է միայն մի բան՝ մեր հոգեկան բովանդակությունը»^[15]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.
↑ ^2,0 ^2,1 Olomouc City Library regional database (չեխերեն)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Павлов Иван Петрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Gantt W. H. Encyclopædia Britannica
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Тодес Д. «Что есть самое трудное, самое страшное в человеческой жизни?»: Правильность и Случайность в жизни и работе И.П. Павлова, What is the Most Difficult, the Most Terrible in Human Life?”: Lawfulness and Chance in I.P. Pavlov’s Life and Work (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 1. — С. 23—41. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
↑ Notable Names Database — 2002.
↑ Будко А. А. История физиологии в персональных фондах Военно-медицинского музея, The History of Physiology in the Personal Collections at the Military Medical Museum (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 149—169. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2023-3-149-169
↑ Кораблина Ю. А., Поляков Е. Л. Мемориальный музей-квартира академика И.П. Павлова в Санкт-Петербурге. История и современность, Academician I.P. Pavlov’s Memorial Museum-Apartment in St. Petersburg. History and modernity (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 135—148. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2023-3-135-148
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Марков А. Г. Направления научных исследований И.М. Сеченова: количественный анализ частоты встречаемости терминов в заглавии статей, Areas of I.M. Sechenov’s research: a quantitative analysis of term frequency in the titles of articles (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2020. — Т. 12, вып. 1. — С. 85—94. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2020-11003
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ CONOR.Sl
↑ Наточин Ю. В. История организации и становления Института эволюционной физиологии и биохимии им. И.М. Сеченова РАН, The History of the Organisation and Development of the Sechenov Institute of Evolutionary Physiology and Biochemistry of the Russian Academy of Sciences (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 77—100. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
↑ «Новиков Ю. Ю. Первый российский Нобелевский лауреат Иван Петрович Павлов (посвящается 100-летию присуждения И. П. Павлову Нобелевской премии). — Москва: Компания Спутник+, 2005. — 92 с.». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 27-ին.
↑ Գրիգորյան Վ.Հ.: Հոգեֆիզիոլոգիա.-Եր.: Երևանի համալսարանի հրատ., 2007 թ.-էջ 9։

Գրականություն

Boakes, Robert (1984). From Darwin to behaviourism. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-23512-9.
Firkin, Barry G.; J.A. Whitworth (1987). Dictionary of Medical Eponyms. Parthenon Publishing. ISBN 978-1-85070-333-4.
Todes, D. P. (1997). «Pavlov's Physiological Factory». Isis. The History of Science Society. 88 (2): 205–246. doi:10.1086/383690. JSTOR 236572.

Արտաքին հղումներ

Իվան Պավլով - դասարան․ամ
«Ակադեմիկոս Իվան Պավլով». Ֆիլմեր. Ռուսական ֆիլմերի հանրագիտարան. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
«Ակադեմիկոս Իվան Պավլով». Հոդված. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
Ֆիլմ «Ակադեմիկոս Իվան Պավլով» Staroe.tv կայքում (վիդեո)

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Պավլով» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Պավլով» հոդվածին։

[_119c99bdf87afcd2-1] 1,0 ^1,1 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.

[_08ed3681c0c94b67-2] 2,0 ^2,1 Olomouc City Library regional database (չեխերեն)

[_4b073913257f0088-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Павлов Иван Петрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_abf6fdc0925aeba0-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_78d41095f337e89c-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Gantt W. H. Encyclopædia Britannica

[_af4fb8d630c18b99-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Тодес Д. «Что есть самое трудное, самое страшное в человеческой жизни?»: Правильность и Случайность в жизни и работе И.П. Павлова, What is the Most Difficult, the Most Terrible in Human Life?”: Lawfulness and Chance in I.P. Pavlov’s Life and Work (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 1. — С. 23—41. — ISSN 2076-8176; 2500-1221

[_7ed2941e18f8c96a-7] Notable Names Database — 2002.

[_eabc857d542531d7-8] Будко А. А. История физиологии в персональных фондах Военно-медицинского музея, The History of Physiology in the Personal Collections at the Military Medical Museum (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 149—169. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2023-3-149-169

[_31075da5bf0a4635-9] Кораблина Ю. А., Поляков Е. Л. Мемориальный музей-квартира академика И.П. Павлова в Санкт-Петербурге. История и современность, Academician I.P. Pavlov’s Memorial Museum-Apartment in St. Petersburg. History and modernity (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 135—148. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2023-3-135-148

[_14a7fb01aa4f49b5-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Марков А. Г. Направления научных исследований И.М. Сеченова: количественный анализ частоты встречаемости терминов в заглавии статей, Areas of I.M. Sechenov’s research: a quantitative analysis of term frequency in the titles of articles (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2020. — Т. 12, вып. 1. — С. 85—94. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2020-11003

[_d528bb8e3c8d856c-11] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_bd32c1513087faf8-12] CONOR.Sl

[_ac88978e3acf0a6f-13] Наточин Ю. В. История организации и становления Института эволюционной физиологии и биохимии им. И.М. Сеченова РАН, The History of the Organisation and Development of the Sechenov Institute of Evolutionary Physiology and Biochemistry of the Russian Academy of Sciences (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 3. — С. 77—100. — ISSN 2076-8176; 2500-1221

[autogenerated1-14] «Новиков Ю. Ю. Первый российский Нобелевский лауреат Иван Петрович Павлов (посвящается 100-летию присуждения И. П. Павлову Нобелевской премии). — Москва: Компания Спутник+, 2005. — 92 с.». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 27-ին.

[15] Գրիգորյան Վ.Հ.: Հոգեֆիզիոլոգիա.-Եր.: Երևանի համալսարանի հրատ., 2007 թ.-էջ 9։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]