Sasao a Bahnariko

Ti sasao a Bahnariko ket ti grupo dagiti agarup a tallopulo a sasao nga Austroasiatiko nga insaao babaen dagiti agarup a 700,000 a tattao idiay Bietnam, Cambodia, ken Laos. Inbagbaga ni Paul Sidwell a ti Austroasiatiko/sasao a Mon–Khmer ket ad-aduda nga agpapada iti leksiko iti Bahnariko ken sasao a Katuiko no as-asidegda iti heograpia, a nawaya uray ania a sanga ti pamilia a mangtagikua kaniada, ngem ti Bahnariko ken ti Katuiko ket awananda iti ania man a pagbibingayan nga inobasion a mangisingasing nga isuda ket mangporma iti sanga ti pamilia ti Austroasiatiko.

Mangisingasing ti internal a dibersidad a ti pamilia ket nagsisinada iti agarup a 3000 ti napalabas.^{[masapul a dakamaten]} Nailasin ti Amianan a Bahnariko babaen ti pannakaigiddiat iti rehistro iti pagbaetan ti boses nga umanges ken modal.

Ti Lamam ket ti nagan ti sangkaputotan ti kaarruba a Tampuon ken Kaco’.

Tentatibo nga indasig ni Sidwell (2009) ti sasao a Bahnariko kadagiti uppat a sanga, a ti Cua (Kor) ket nawaya a naidasig a kas Daya a Bahnariko.^[1][2]

Dagiti saan a naidasig a sasao a Bahnariko ti Cambodia ket mairaman ti Mel, Khaonh, Ra’ong, ken Thmon.^[3]

Bahnariko

• Laud a Bahnariko
  • Jru' (Laven), Juk, Su'
  • Nyaheun
  • Oi, The, Sok, Sapuan, Cheng
  • Brao, Laveh, Krung, Kravet
• Tengnga a Bahnariko
  • Taliang (Kasseng)
  • Alak
  • Tengnga nga Abagatan
    • Tampuon
    • Bahnar
    • Abagatan a Bahnariko
      • Chrau
      • Sre
      • Stieng
      • Mnong
• Amianan a Bahnariko
  • Halang, Kayong
  • Jeh
  • Kotau
  • Tadrah, Modrah
  • Sedang
  • Hrê
  • Monom (Bonam)
  • Rengao
  • Kaco’, Ramam
• Daya a Bahnariko
  • Cua (Kor)

Buklen ti Amianan a Bahnariko ti lugar ti dialekto a naisasao iti amianan ti sasao a Chamiko.^[4] Addaan ti Sedang ken Hre kadagiti kaaduan nga agsasao, iti tunggal maysa ket addaan iti agarup a 100,000.

Dagiti sabali pay a sasao nga Akin-amianan a Bahnariko a saan unay a nasayaat a maidasig ket ti Duan ken Katua.

Ti Laud a Bahnariko ket ti lugar ti dialekto iti laud ti Amianna a Bahnariko,^[5] Saan met a kas dagiti sasao a Bahnariko iti daya, ti sasao a Laud a Bahnariko ket adda iti baba ti Khmer imbes nga iti impluensia ti Chamiko, ken babaen pay ti sasao a Katuiko a kas parte ti sprachbund a Katuiko-Laud a Bahnariko (Sidwell 2003).

• Laud a Bahnariko
  • Brao–Kavet: Lave (Brao), Kru'ng, Kravet
  • Laven, Sou [nagsina?]
  • Nyaheun
  • Oi–The: Jeng; Oy, Sok, Sapuan, The

Insingasing ni Sidwell (2003) ti sumaganad a pannakaigrupo ti Laud a Bahnariko, nga umuna nga agsanga iti Lavi, Jru'/Laven, Su', ken Juk a kas mangporma iti sanga a maikadua a nangsanga, ken ti nabati iti kaunegan ti grupo a bugas. Iti tunggal maysa ti Jru' ken Brao ket addaan kadagiti sangapulo a rinibo nga agsasao, bayat a dagiti sabali a pagsasao ket addaanda iti saan nga ad-adu ngem 1,000 nga agsasao iti tunggal maysa.

• Laud a Bahnariko
  • Lavi
  • (sanga)
    • Jru'/Laven, Su', Juk
    • (sanga)
      • Nyaheun
      • Sapuan
      • Oi/Sok/Cheng
      • Laveh/Brao

Ti Tengnga a Bahnariko ket ti pamilia ti pagsasao a biningbingay babaen ti sasao a Chamiko,^[5][6] Ti Bahnar, Mnong, ken Sre (Koho) ket addaanda kadagiti 100,000 nga agsasao iti tunggal maysa.

• Tengnga a Bahnariko
  • Alak
  • Cua
  • Taliang (Kassang)
  • Tengnga nga Abagatan: iti abagatan a laud ti Chamiko:
    • Tampuon
    • Bahnar
    • Abagatan a Bahnariko
      • Stieng–Chrau: Chrau,^[6] Stieng (Bulo, Budeh)
      • Sre–Mnong: Koho, Mnong

Ti Kassang ket pagsasao a Bahnariko(Sidwell 2003), ngem ti Ethnologue ket ilistana a kas Katuiko.

Inted ni Sidwell (2002, naibaga iti Sidwell 2003) ti sumaganad a pannakaidasig ti sasao a Tengnga a Bahnariko.^[7] Laglagipen a ni Sidwell (2009) ket kamaudianna nga indasig ti Cua a kas maysa a nawaya a sanga, a mainaganan a kas Daya a Bahnariko.

• Tengnga a Bahnariko
  • Amianan a Tengnga
    • Alak (Halak)
  • Laud a Tengnga
    • Kasseng/Taliang
    • Yaeh
  • Daya a Tengnga
    • Cua
  • Abagatan a Tengnga
    • Tampuon
    • Bahnar
      • Abagatan a Bahnariko
        • Chrau
        • Koho
        • Ma'
        • Stieng
        • Mnong

• Cheeseman, Nathaniel; Herington, Jennifer; Sidwell, Paul (2013). Bahnaric Bahnaric linguistic bibliography with selected annotations. Mon-Khmer Studies vol. 42 Mahidol University and SIL International.
• Sidwell, Paul (2003). A Handbook of comparative Bahnaric, Vol. 1 Naiyarkibo 2021-06-11 iti Wayback Machine: West Bahnaric. Pacific Linguistics, 551. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
• Jacq, P., & Sidewell, P. (2000). A comparative West Bahnaric dictionary. Languages of the world, 21. München: LINCOM Europa. ISBN 3-89586-558-3
• Sidwell, Paul. (2002). Genetic Classification of the Bahnaric Languages: a comprehensive review. Mon-Khmer Studies, Vol. 32. Mahidol University, Thailand.
• Sidwell, Paul (2000). Proto South Bahnaric: a reconstruction of a Mon–Khmer language of Indo-China. Pacific Linguistics, 501. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University. ISBN 0-85883-444-8
• Smith, K. D. (1972). A phonological reconstruction of Proto-North-Bahnaric. Language data: Asian-Pacific series, no. 2. Santa Ana, Calif: Summer Institute of Linguistics.

• SEALang SALA – probisional a pannakaidasig ti Mon–Khmer
• Sasao a Bahnariko (2003) Naiyarkibo 2011-03-05 iti Wayback Machine
• http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI
• http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-6711-8@view Sasao a Bahnariko ti Dihital nga Arkibo ti RWAAI