Sasao a Tanap Dandanaw

Ti sasao a Tanap Dandanaw ket ti bassit a pamilia ti sasao a Papuano. Tentatiboda idi nga ingrupo babaen ni Stephen Wurm iti sasao a Tor iti bukodna a singasing ti Trans–New Guinea. Saan a nakabiruk ni Clouse (1997) ti ebidensia iti pannakaikapet ti sasao a Tor ken ingrupona ida iti sasao a Luek Geelvink. Indasig ni Malcolm Ross dagiti pagsasao a kas nawaya a pamilia.

Dagiti nodo ti agpang ti pamilia ni Wurm ket naikabil iti napuskol iti kladograma dita baba:

Dagiti pangsandi a kinonstrukto manen ni Ross para iti proto-Tariku ket,

I	*a/*i	we	*a/*ai
thou	*de	you	*da
s/he	*au	they	?

Ti maitunos a pangsandi nga "I" ken "thou" ket dagiti proto–Daya a Tanap Danaw ti *a, *do, ti Awera ti yai, nai (ti naududiket manipud iti *dai; iyasping pay ti e "we"), ken ti Rasawa ti e-, de-. Saan a makibinningay ti Saponi kadagiti pangsandi iti pamilia a Tanap Dandanaw; pudno a dagiti pangsandina iti mamire "I, we" ken ba "thou" ket palagip iti proto–Daya nga Ulo ti Billit ti *meme "we" ken *ba "thou". Nupay kasta, makibinningay iti kagudua dagiti batayan a leksiko ken bokabulario ti Saponi iti Rasawa, ken inbati ni Ross iti pamilia ti Tanap Dandanaw aginggana intono malpas ti adu a panagsukisok. Ti pagsasao a Tause ket dati pay idi a naigrupo kadagiti grupo ti Tariku ti sasao a Tantanap Dandanaw. Inyakar ni Ross daytoy iti Sasao a Daya nga Ulo ti Billit – Sentani gapu iti batayan dagiti panagpapada ti pangsandi; ninamnamana a daytoy ket mangital-o iti ad-adu pay a panagsukisok.

Inbagbaga da Clouse ken Clouse (1993) nga adu kadagiti sasao a Tantanap ket makibinningayda kadagiti nadumaduma a saan a kadawyan a langa ti ponolohia. Bayat a ti sasao a Papuano ket kadawyan nga addaan kadagiti saan a basbassit a dua nga agpaagong a ponema, daytoy ket saan a kastoy a kaso para iti sasao a Tantanap Dandanaw. Ngem adda met dagiti agpaagong a ponetiko kadagiti kaaduan a sasao a Tantanap Dandanaw, saanda nga aggiddiat kadagiti maitunos a nabosesan a maipasardeng a panagsardeng. Ti Doutai, Sikaritai ken Obokuitai awananda pay kadagiti agpaagong a ponetiko. Iti pay maipatinayon, awan kadagiti pagsasao a Tantanap Dandanaw iti addaan iti likido a ponema. Kinonstrukto manen ni Clouse (1997) ti tinaudan ti Tantanap Dandanaw ti tipolohiko ti naisangayan nga imbentorio ti konsonante, nga intero a mangbukel kadagiti panagpasardeng, /p, t, k, b, d/.

Adu kadagiti pagsasao ket addaanda kadagiti nangato a nakonstrikto a (naprikatibo) paaweng; iti Doutai ken Kirikiri dagitoy ket mangbukel kadagiti naisina a ponema manipud iti /i/ ken /u/. Dagiti naiprikatibo a paaweng ket mabalin a kasla napadur-as manipud iti pannakaikkat ti sumagruno a konsonante.