Heimskautsbaugur

Heimskautsbaugur er landfræðilegt hugtak sem á við annað hvort norðurheimskautsbaug eða suðurheimskautsbaug. Heimskautsbaugarnir miðast við þá línu þar sem miðja sólar sést ekki á vetrarsólstöðum (heimskautsnótt) og þar sem hún fer ekki undir sjóndeildarhring á sumarsólstöðum (heimskautsdagur).^[1] Á jörðunni færist norðurheimskautsbaugur norðar á hraðanum 14,5 metrar á ári og var árið 2017 við 66°33'50,3" N. Suðurheimskautsbaugur færist líka sunnar á hraðanum 14,5 metrar á ári og var árið 2017 við 66°33'50,3" S.^[2] Heimskautasvæðin tvö, norðurheimskautssvæðið og suðurheimskautssvæðið, eru oft skilgreind miðað við þessar breiddargráður, þótt það sé ekki algilt.

Ef jörðin hefði ekkert andrúmsloft þá myndi vera minnst einn dagur á ári innan beggja heimskautsbauganna þar sem miðja sólar er stöðugt yfir sjóndeildarhringnum, og minnst einn dagur á ári þar sem hún er alltaf fyrir neðan sjóndeildarhringinn. Heimskautsdagur og heimskautsnótt yrðu þá lengri en nú er, innan baugsins. Í staðinn veldur endurkast í andrúmslofti og sú staðreynd að geislar sólar berast skáhallt til jarðar því að innan hvors baugs fyrir sig verður yfirborðið ekki fyrir algerri heimskautsnótt. Af sömu ástæðu sést heimskautsdagur (dagur þar sem sólin sest ekki) aðeins utan við hvorn heimskautsbaug.