გრაუბიუნდენის კანტონი

კანტონი
გრაუბიუნდენი Graubünden
დროშა გერბი
ქვეყანა	შვეიცარია
ადმ. ცენტრი	კური
შიდა დაყოფა	Albula Region, Bernina Region, Engiadina Bassa/Val Müstair Region, Imboden Region, Landquart Region, Maloja Region, Moesa Region, Plessur Region, Prättigau/Davos Region, Surselva Region და Viamala Region
კოორდინატები	46°45′00″ ჩ. გ. 9°30′00″ ა. გ. / 46.75000° ჩ. გ. 9.50000° ა. გ. / 46.75000; 9.50000
დაარსდა	1496
ფართობი	7 105,44 კმ²
ოფიციალური ენა	Swiss High German, რეტორომანული ენა და იტალიური ენა
სალაპარაკო ენები	გერმანული, იტალიური, რეტორომანული
მოსახლეობა	192 621 კაცი (2010)
სიმჭიდროვე	27 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+1 და UTC+2
საავტომობილო კოდი	GR
ოფიციალური საიტი	gr.ch
გრაუბიუნდენის კანტონი ვიკისაწყობში

გრაუბიუნდენი (გერმ. Graubünden; იტალ. Grisons; რეტორ. Grischun) — შვეიცარიის უდიდესი კანტონი. მდებარეობს ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილში. ესაზღვრება ტიჩინოს, ურის, გლარუსისა და სანქტ-გალენის კანტონები, ასევე იტალია, ავსტრია და ლიხტენშტაინი. გრაუბიუნდენში სახლობს შვეიცარიის სამი განსხვავებული ეთნიკური ჯგუფი და შესაბამისად გავრცელებულია სამი ენა — შვეიცარიული გერმანული, იტალიური და რეტორომანული. ასევე, ის ერთადერთი კანტონია, სადაც უძველესი რეტორომანული ენის დიალექტებზე დღემდე საუბრობენ. ადმინისტრაციულად კანტონი 11 რაიონადაა დაყოფილი.

2010 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 192 621 ადამიანს შეადგენს, საიდანაც 28 008 (14,84%) უცხოელია.^[1] 47% კათოლიკეა, 41% პროტესტანტი.^[2]

გრაუბიუნდენის ფართობი 7 105,2 კმ²-ია და ამ მხრივ უდიდესია შვეიცარიის კანტონებს შორის. პროდუქტიულად ტერიტორიის მხოლოდ 1/3 მიიჩნევა, მეხუთედი კი ტყითაა დაფარული. კანტონი მთლიანად მთიანია, მოიცავს მდინარე რაინისა და ინის ხეობებს. მის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს შვეიცარიის ერთადერთი ეროვნული პარკი. მისი ჩრდილოეთ ნაწილის მთები იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შესული სახელწოდებით გლარნის შეცოცება.

კანტონის ტერიტორიის უდიდესი ნაწილი ერთ დროს ძველი რომის რეტიის პროვინციას მიეკუთვნებოდა, რომელიც ძვ. წ. XV საუკუნეში შეიქმნა. თანამედროვე დედაქალაქი კური რომაელების დროს კურიას სახელით იყო ცნობილი.

შვეიცარიის კონფედერაციაში კანტონი 1803 წელს შევიდა.

სოფლის მეურნეობა დღემდე რჩება იმ დარგად, რომელიც კანტონის დაშორებულ ხეობებს კვლავ დასახლებულად ტოვებს, ამიტომ, მის სუბსიდირებას აქტიურად ახდენს როგორც რეგიონული, ისე ცენტრალური ხელისუფლება.

• ოფიციალური საიტი დაარქივებული 2009-06-01 საიტზე Wayback Machine.
• ტურიზმი
• ოფიციალური სტატსიტიკა

ხ • გ • რ შვეიცარიის კანტონები აარგაუ · აპენცელ-აუსეროდენი · აპენცელ-ინეროდენი  · ბაზელ-შტადტი · ბაზელ-ლანდი  · ბერნი  · გლარუსი · გრაუბიუნდენი · ვალე · ვო  · ზოლოთურნი · იურა · ლუცერნი · ნევშატელი · ნიდვალდენი · ობვალდენი · ჟენევა · სანქტ-გალენი · ტიჩინო · თურგაუ · ური · ფრიბური · შაფჰაუზენი · შვიცი · ცუგი · ციურიხი