Share to:

 

ქორჭილა

ევროპული ქორჭილა
Perca fluviatilis
Perca fluviatilis
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ცხოველები
ტიპი:  ქორდიანები
კლასი:  სხივფარფლიანები
რიგი:  ქორჭილასნაირნი
ოჯახი:  ქორჭილასებრნი
გვარი:  ქორჭილასებრნი
სახეობა:  ევროპული ქორჭილა
ლათინური სახელი
Perca fluviatilis
დაცვის სტატუსი
საჭიროებს ზრუნვას
ყველაზე ნაკლები საფრთხის ქვეშ
IUCN 3.1 Least Concern : 16580
გავრცელება


ქორჭილა (ლათ. Perca fluviatilis) — ჩვეულებრივი ქორჭილა, მდინარის ქორჭილა, ევროპული ან ცნობილი როგორც ინგლისური ქორჭილა, თევზი ქორჭილასნაირთა რიგისა. არის მტაცებელი მტკნარი წყლის თევზი, მისი მაღალი გვერდებიდან შებრტყელებული სხეულის სიგრძე 40-50 სმ, მასა საშუალოდ — 2 კგ აღწევს. ჩვეულებრივ უფრო პატარებიც არიან. ფართოდაა გავრცელებული ევროპის, აზიის, ამერიკის მტკნარ წყლებში. საქართველოში ფართოდ არის გავრცელებული შავი ზღვის აუზის მდინარეებში, სუფსაში, რიონში, ტეხურაში, აბაშაში, ხობში; პალიასტომის, ბებესირი, შაორის წყალსაცავი, ტყიბულის წყალსაცავი, წოდორეთის ტბა, საწირეს ტბა, და სხვა ტბებში. ბოლო ათწლეულში ის მასიურად აღმოჩნდა ხელოვნური სელექციის გზით აღმოსავლეთ საქართველოს ტბებსა და მდინარეებში, ალგეთის წყალსაცავი, წალკის წყალსაცავი, თბილისის წყალსაცავი, კუს ტბა. კუმისის ტბა, ლისის ტბა, ბაზალეთის ტბა, სიონის წყალსაცავი, ლაკბეს წყალსაცავი და სხვა. ქორჭილა დიდ ტბებსა და წყალსატევებში 2 ეკოლოგიურ ფორმას ქმნის: წვრილსა და მსხვილს. წვრილი იკვებება მწერების მატლებით და ზოოპლანქტონით, მსხვილი — თევზებით. ქორჭილა ფართოდ პოპულარული, სპორტული თევზჭერის ობიექტია.


ჩანაწერები

პირველი მეცნიერული აღწერა მდინარის ქორჭილას შესახებ გაკეთდა პიტერ არტედი-ის მიერ 1730 წელს. მან განსაზღვრა ამ სახეობის ძირითადი მორფოლოგიური ნიშნები შვედეთი-ს ტბებიდან. პიტერ არტედი აღწერს მის მახასიათებლებს, ითვლის ტიპიური ქორჭილას ფარფლის სხივების მასშტაბებს,

1758 წელს კარლ ლინე -მ მას უწოდა (ლათ. Perca fluviatilis) მისი აღწერა პიტერ არტედი-ს კვლევას ეყრდნობოდა.

ქორჭილასებრთა ოჯახის სხვა წარმომადგენლები, მათი მსგავსი გარეგნობისა და შეჯვარების უნარის გამო, მაგალითად, როგორიც არის ყვითელი ქორჭილა (Perca flavescens) ზოგჯერ კლასიფიცირებულია, როგორც ევროპული ქორჭილას ქვესახეობა, ამ შემთხვევაში მისი ტრინომიალური სახელი იქნება Perca fluviatilis flavescens.

აღწერილობა

ევროპული ქორჭილა მომწვანოა წითელი მენჯის, ანალური და კუდის ფარფლებით. მათ გვერდებზე აქვთ ხუთიდან რვა მუქი ვერტიკალური ზოლი. როდესაც ქორჭილა იზრდება, მის თავსა და ზურგის ფარფლს შორის კეხი იზრდება. ევროპული ქორჭილა შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს ზომით წყლის ობიექტებს შორის. მათ შეუძლიათ 22 წლამდე იცხოვრონ, ხოლო ხანდაზმული ქორჭილა ხშირად საშუალოზე ბევრად დიდია; მაქსიმალური ჩაწერილი სიგრძეა 60 სმ. ბრიტანეთის რეკორდი არის 2,8 კგ, მაგრამ ისინი უფრო დიდი იზრდებიან მატერიკზე ევროპაში, ვიდრე ბრიტანეთში. 2010 წლის 4 სექტემბერს დაჭერილი ფინური თევზისთვის, საერთაშორისო თამაშის თევზის ასოციაციის (IGFA) მიერ აღიარებული ოფიციალური მსოფლიო რეკორდი არის 2,9 კგ 2010 წლის იანვარში ქორჭილა 3,75 კგ წონით დაიჭირეს მდინარე მეუსი -ში, ნიდერლანდები. არაოფიციალური წყაროებით ყველაზე დიდი ქორჭილა დაჭერილი იქნა 1945 წელს, დიდი ბრიტანეთი-ს, ინგლისი-ს ტერიტორიაზე, კერძოდ [ჩიდინგსტონის სასახლე]-ს ტერიტორიაზე, ტბაში, რომლის წონაც შეადგენდა 5,910 კგ-ს.

ბალტიის ზღვა-ს დაბალი მარილიანობის გამო, განსაკუთრებით ფინეთის არქიპელაგი-სა და ბოტნიის ზღვას გარშემო, ბევრი მტკნარი წყლის თევზი ცხოვრობს და ხარობს იქ, რის გამოც ქორჭილა განსაკუთრებით უხვად არის და საკმაოდ დიდ ზომამდეც იზრდება უხვი საკვების გამო.

გავრცელება და ჰაბიტატი

ევროპული ქორჭილა მოიცავს მტკნარი წყლის აუზებს მთელ ევროპა-ში, იბერიის ნახევარკუნძული-ს გამოკლებით. ცნობილია, რომ მათი დიაპაზონი აღმოსავლეთით ციმბირში მდინარე კოლუმა-მდე აღწევს. ის ასევე გავრცელებულია ბალტიის ზღვა-ს ზოგიერთ მლაშე წყლებში. ევროპული ქორჭილა ცხოვრობს ნელ მდინარეებში, ღრმა ტბებსა და აუზებში. ის ერიდება ცივ ან სწრაფ წყლებს, მაგრამ ზოგიერთი ნიმუში აღწევს ამ ტიპის წყლებში, თუმცა ისინი არ მრავლდებიან ამ ჰაბიტატში. ისინი ყველაზე მეტად გვხვდება შედარებით არაღრმა ტბებსა და ტბებში, რომლებსაც აქვთ სინათლის ღრმა შეღწევა და ნაკლებად უხვად ღრმა ტბებში და დაბალი სინათლის შეღწევადობის მქონე ტბებში.

ინტროდუქციული გამრავლება ევრაზიის გარეთ

გასული საუკუნის 50-იანი წლებიდან მოხდა მისი ინტროდუქციული გამრავლება ევრაზიის კონტინენტის მიღმა, ავსტრალია, ახალი ზელანდია, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა, ქორჭილას მასიურმა შესახლებამ და ასევე მათმა მზარდმა პოპულაციამ დიდი ზიანი მიაყენა ავსტრალიის ენდემური თევზის სახეობების პოპულაციას, რამაც გამოიწვია ეკოლოგიური კატასტროფა რამდენიმე შტატი-ს ტბებსა და მდინარეებში, ევროპული ქორჭილა მონაწილეობს გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფი ადგილობრივი თევზის, Macquarie perch -ის შემცირებაში, რის გამოც გამოაცხადეს მავნე სახეობად ახალი სამხრეთ უელსი -ში, მთავრობას მოუწია მკაცრი ზომების მიღება, რადგან მომხდარიყო ამ სახეობის მდინარეებიდან თუ ტბებიდან მაქსიმალურად შემცირება, ან სრულად მისი გაქრობა.

ქცევა და რეპროდუქცია

ევროპული ქორჭილა განეკუთვნება მტაცებელი თევზის რიგს, ის ხორცის მჭამელია, მოზარდები იკვებებიან ზოოპლანქტონი-თ, ქვედა უხერხემლოების ფაუნით და სხვა წვრილი მწერებით, ხოლო მოზრდილები იკვებებიან როგორც უხერხემლოებით, ასევე თევზებით, ქორჭილა იწყებს სხვა თევზის ჭამას, როდესაც ისინი ხდებიან თითის ზომა, დაახლოებით 120 მმ. მამრი ქორჭილა სქესობრივად მომწიფდება ერთიდან ორ წლამდე, მდედრი ორიდან ოთხ წლამდე. ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში ისინი ქვირითობენ თებერვლიდან ივლისამდე. გამრავლების დროს მდედრი დებს კვერცხების თეთრ ლენტს ერთ მეტრამდე სიგრძის, რომელიც დეპონირდება წყლის მცენარეებზე ან წყალში ჩაძირულ ხეების ან ბუჩქების ტოტებზე. ქვირითიდან ლარვები იჩეკება 8-დან 16 დღემდე პერიოდის შემდეგ. გამოჩეკვისას ლარვის სიგრძე 5 მილიმეტრია (0,20 ინჩი) და ცხოვრობენ ღია წყალში, სადაც იკვებებიან პლანქტონებით. არასრულწლოვანები მიგრირებენ ნაპირთან და ფსკერთან ახლოს მდებარე ადგილებში პირველი ზაფხულის განმავლობაში.

მტაცებლები

ევროპული ქორჭილა არის მტაცებელი თევზი და მის რაციონს შეადგენს როგორც საკუთარი, ასევე სხვა თევზის ლიფსიტები, მათ შორის მტაცებელი სახეობის თევზის ლიფსიტებიც, თავადაც არის სხვა მტაცებელი თევზების საკვები, ისეთების როგორიცაა დასავლური ოსპრეი (Pandion haliaetus), ჩრდილოეთის ქარიყლაპია (Esox lucius) და დიდი კორმორანი (Phalacrocorax carbo) და ჩვეულებრივი მეფისნარევი (Alcedo atthis) და ის მნიშვნელოვანი კვების ელემენტია გლობალურად საფრთხის ქვეშ მყოფი დალმაციური პელიკანი-სათვის (Pelecanus crispus). ევროპული ქორჭილათი ასევე იკვებებიან სხვა მტაცებლებიც, როგორიცაა ევრაზიული წავი (Lutra lutra).

ლიტერატურა

  • დემეტრაშვილი მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 552.სტატიის ავტორი: არჩილ ნანობაშვილი
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya