|
Còlle de Cadebonn-a
O Còlle de Cadebónn-a (ciamòu a Bochetta d'Artâ ascì) o l'è 'n pàsso scitoòu a 459 mêtri in sciô livéllo do mâ, inta provìnsa de Sànn-a, e ch'o spartìsce pe convençión i Apenìn da-e Àrpi. Giögrafîa O còlle de Cadebónn-a o divìdde o Mónte Burot (746 m), l'ùrtimo riliêvo de Àrpi Lìguri, da 'n'artûa sénsa nómme de 470 m, a prìmma de l'Apenìn Lìgure. Fêua chò-u còlle de Sànta Lìbera (441 m), no goæi lontàn, o l'é in asolûto o pónto ciù bàsso da crénn-a de tùtta a cadénn-a apenìnica[1]. O pàsso o l'é atravèrsòu da-a vêgia diramaçión da stràdda do còlle de Cadebónn-a, clasificâ cómme SS 29, méntre o percórso d'ancheu o pàssa pe cóntra inte 'na galerîa. StöiaO còlle o l'é stæto de lóngo 'n'inportànte vîa de comunicaçión, za dêuviâ da-i Lìguri antîghi e, inta segónda goæra pùnica[2], o saiâ atraversòu da-o Magón Bàrca e i sò 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de Mediolanum do 203 prìmma de Crìsto[3] L'é de l'ànno 109 prìmma de Crìsto a prìmma stràdda pavimentâ ch'a pasàsse in sciô còlle, sàiva a dî a Via Aemilia Scauri, ch'a l'andâva pi-â Valàdda do Bórmia, conligàndo Vada Sabatia, d'ancheu Voæ, e Derthona, a modèrna Tortónn-a. A-o perîodo da canpàgna d'Itàlia (1796-1797) do Napolión remónta a construçión de prìmme fortificaçioìn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a 'n'altéssa 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da "Tagiâ" són stæte realizæ inti ànni 80 do sécolo XIX, inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do Melògno e i fòrti da Còlla de Nâva) pe difénde o Piemónte into câxo de 'n'invaxón da-o mâ. A-a giornâ d’ancheu o Còlle de Cadebónn-a o l'à pèrso a ciù pàrte da sò inportànsa stratégica zaché, con l'avertûa do nêuvo percórso da SS 29 ciù a nòrd do pàize d'Artâ, l'é stæto realizòu 'n ligàmme dirètto in galerîa con l'outostràdda A6 Sànn-a-Torìn, tiâ sciù into 1960. Nòtte
Bibliografîa
Âtri progètti
|
||||||||||||||||||||||||||||
-Stemma.svg){kind=small}
