Портрет на Владимир Соловјов од Иван Крамској, 1885 година
Владимир Сергеевич Соловјов (руски: Влади́мир Серге́евич Соловьёв); (28 јануари 1853 - 13 август 1900) — рускифилозоф, теолог, поет, памфлетист и книжевен критичар, одиграл значајна улога во развојот на руската филозофија и поезија на крајот на 19 век и во духовната ренесанса на почетокот на 20 век[1].
Живот и творештво
Владимир Сергеевич Соловјов, син на истакнатиот историчар Сергеј Михајлович Соловјов, е роден во Москва на 28 јануари 1853 година. Неговата мајка, Поликсена Владимировна, имала полско потекло.
Во младоста бил нихилист но подоцна се преобразил во позитивист во согласност со ставовите на Православната црква.
Во своето дело „Кризата на западната филозофија: против позитивизмот“, Соловјов го критикувал позитивистичкото отфрлање на есенцијализмот на Аристотел, односно филозофскиот реализам. Позитивизмот, според Соловјов, само го потврдува изгледот на објектот, негирајќи ја интуитивната реалност што луѓето ја доживуваат како дел од нивната свест.
Владимир Соловјов стана пријател и повереник на Фјодор Достоевски. Спротивно на ставовите на Достоевски, Соловјов бил за Римокатоличка црква. Тој се залагаше за укинување на расколот (екуменизам, соборност) помеѓу православната и католичката црква - веројатно, „од етичка и социјална гледна точка“.
Соловјов никогаш не се оженил и немал деца, но имал идеализирани врски, кои ги овековечил во неговата духовна љубовна поезија, вклучувајќи две жени по име Софија. Тој ги отфрлил тврдењата на мистичната Ана Шмит, која тврдела дека е негова божествена партнерка.
Соловјов умрел како сиромашен бездомник во 1900 година, оставајќи го неговиот брат Михаил Сергеевич и неколку колеги да го бранат неговото интелектуално наследство[2].
В. Соловјов, С. Трубецкој, Н. Гроот, Л. Лопатин, 1893
Филозофијата на Владимир Соловјов
Основната идеја на неговата религиозна филозофија е Софија - Светата душа, сфатена како мистично космичко суштество, кое го соединува Бог а со земниот свет.
Софија во својата суштина ја претставува вечната женственост во Бог, а во исто време и Божјата промисла на светот. Оваа слика е во Библијата. Соловјов, пак, ова го открил во мистична визија, за што сведочи неговата песна „Три посети“.
Идејата за Софија се реализира на три начини: во теозофијата се формира идејата за неа, во теологијата постои, а во теократијата се отелотворува.
Теозофијата е буквално Божествена мудрост. Тоа е во суштина синтеза на научни откритија и откритија на христијанската религија во рамките на целокупното знаење. Верата не е во спротивност со разумот, туку го надополнува. Соловјов ја признава идејата за еволуција, но верува дека тоа е обид да се надмине падот на гревот преку пробив кон Бога. еволуцијата поминува низ пет фази или „царства“: минерални, растителни, животински, човечки и божествени.
Теургијата е буквално богопоклонување. Соловјов решително се спротивстави на моралната неутралност на науката. Теургијата е процес на очистување, без кој спознанието на вистината е невозможно. Во неговото јадро лежи негувањето на христијанската љубов како одрекување од самопотврдување заради единство со другите.
Теократијата е буквално моќта на Бога, она што Чадаев го нарекол совршен систем. Соловјов ѝ ја доверил „теократската мисија“ на Русија.
Теократијата се состои во „вистинската солидарност на сите народи и класи“, како и во „христијанството, реализирано во општествениот живот“.
Филозофијата на Соловјов била под големо влијание од идеите на рускиот религиозен мислител Николај Фјодоров. Соловјов го сметал Фјодоров за свој „учител и духовен татко“, нарекувајќи го генијален мислител[3].
Моралот секогаш се стреми да изгради идеал; пропишува соодветно однесување, фокусирано само на внатрешната страна на волјата на поединецот.
Законот е условен и претпоставува ограничувања, бидејќи во правната област работата и нејзиниот резултат се важни; го разгледува надворешното пројавување на волјата - сопственост, дејство, резултат на дејствување.Задачата на законот не е да го создаде Божјото царство на Земјата, туку да не ги претвори животите на луѓето во пекол.
Целта на правото е да балансира два морални интереси: личната слобода и општото добро. „Заедничкото добро“ треба да ги ограничи приватните интереси на луѓето, но не може да ги замени. Затоа Соловјов се спротивстави на смртната казна и доживотниот затвор, кои според него се спротивни на суштината на законот. Закон е „ограничување на личната слобода на барањата на општото добро“.
Одлики на правото:
Јавност;
специфичност;
реална применливост.
Одлики на владата:
донесување закони;
правично судење;
спроведување на законот.
Државата ги штити интересите на граѓаните. Христијанската држава ги штити интересите на граѓаните и се стреми да ги подобри условите на човековото постоење во општеството; се грижи за материјално сиромашните.
Напредокот на државата се состои во „обезбедување, што е можно помалку, ограничувања на внатрешниот морален свет на личноста, што е можно поверни и пошироки надворешни услови за достоинствено постоење и напредок на луѓето“.
„Правната принуда не принудува никого да биде добронамерен. Неговата задача е да спречи злобниот човек да стане криминалец (опасен за општеството). „Општеството не може да живее само според моралниот закон.[4]
Дела
„Кризата на западната филозофија (против позитивизмот)“, 1875 („Кризис западной философии (против позитивистов)“)
„Софија. Почеток во универзалното учење“, 1876 („Софùя. Начала вселенского учения“)
„Филозофски принципи на холистичко знаење“, 1877 („Философские начала цельного знания“)
„Критика на отргнатите принципи“, 1880 („Критика отвлеченных начал“)
„Лекции за Богочовечеството“, 1881 („Чтения о Богочеловечестве“)
„За духовната власт во Русија“, 1881 („О духовной власти в России“)
„Три говори во спомен на Достоевски“, 1883 („Три речи в память Достоевского“)
„Духовните основи на животот“, 1884 („Духовнье основье жизни“)
„Јудаизмот и христијанското прашање“, 1884 („Еврейство и християнский вопрос“)
„Големиот спор и христијанската политика“, 1887 („Великий спор и християнская политика“)
„Националният въпрос в Русия“, 1888 („Национальный вопрос в России“)
„Руската идеја“, 1888 („Русская идея“)
„Русија и Вселенската црква“, 1889 („Россия и вселенская церковь“)
„Општото значење на уметноста“, 1890 („Общий смысл искусства“)
„За падот на средновековниот светоглед“, 1891 („Об упадке средневекового миросозерцания“)
„Смисълът на любовта“, 1892 – 1894 („Смысл любви“)
„Спор за правдата“, 1894 („Спор о справедливости“)
„Мухамед, неговиот живот и религиозните учења“, 1896 („Магомет, его жизнь и религиозное учение“)
„Византија и Русија“, 1896 („Византизм и Россия“)
„Оправдание на доброто“, 1897 („Оправдание добра“)
„Животната драма на Платон“, 1898 („Жизненная драма Платона“)
„Идејата за натчовекот“, 1899 („Идея сверхчеловека“)
„Три разговори. Расказ за антихристот“, 1900 („Три разговора. Краткая повесть об антихристе“)
Влијание
Се верува дека Соловјов бил главната инспирација на Достоевски за ликовите на Аљоша и Иван Карамазов во Браќата Карамазови. Влијанието на Соловјов може да се види и во делата на симболистите и неоидеалистите од подоцнежната руска советска ера. Неговата книга Значењето на љубовта може да се гледа како еден од филозофските извори на Толстој „Кројцерова соната“ (1889). Ова е исто така дело во кое тој го вовел терминот „сизиги“ што значи „близок сојуз“.[5]
Магомет, его жизнь и религиозное учение. — СПб.: тип. т-ва «Обществ. польза», 1896. — 80 с. — (Жизнь замечательных людей. Биографическая библиотека Флорентия Павленкова)
Буллер А. В. С. Соловьёв и современность: О некоторых аспектах философии В. С. Соловьёва. — М.: Наука, 2018. — 135 с. — ISBN 978-5-02-040071-9.
Бурмистров К. Ю. Владимир Соловьёв и Каббала. К постановке проблемы // Исследования по истории русской мысли. Ежегодник за 1998 год / под ред. М. А. Колерова. — М.: ОГИ, 1998. — С. 7—104.
Челышев Е. П., Коробко М. Ю. Усадьба Узкое и Владимир Соловьёв / Под ред. Е. П. Челышева; Науч. совет РАН по изуч. и охране культ. и природ. наследия. М.: Наука, 2012.
Helmut Dahm, Vladimir Solovyev and Max Scheler: Attempt at a Comparative Interpretation. — Dordrecht, Holland: D. Reidel Publishing Company, 1975.
Zdenek V. David, The Influence of Jacob Boehme on Russian Religious Thought // Slavic Review. — 21 (1962), 1. — pp. 43–64.
Ludolf Mueller, Solovjev und der Protestantismus. — Freiburg: Verlag Herder, 1951.
Joseph L. Navickas, "Hegel and the Doctrine of Historicity of Vladimir Solovyov, " in The Quest for the Absolute, ed. Frederick J. Adelmann. — The Hague: M. Nijhoff, 1966. — pp. 135–154.
Louis J. Shein, «V.S. Solov’ev’s Epistemology: A Re-examination» // Canadian Slavic Studies. — Spring 1970, vol. 4. — № 1. — pp. 1–16.
