Hasebroek op een prent van A.J. Ehnle /P. Blommers, ca. 1850.
Hasebroek (portret door Louis Chantal)
Buste van Hasebroek door Johan Keller , collectie Rijksmuseum Amsterdam
Johannes Petrus Hasebroek (Leiden , 6 november 1812 – Amsterdam , 29 maart 1896 ) was een Nederlandse schrijver , dichter en predikant . Hij was ook bekend onder het pseudoniem Jonathan .
Biografie
Hasebroek was een typische 19de-eeuwse schrijver, die zowel boeken publiceerde als preekte , net als zijn twee vrienden Nicolaas Beets en Jan Jakob Lodewijk ten Kate . Met enkele anderen werden zij de dominee-dichters genoemd, tegen wier moralistische gedichten de Tachtigers protesteerden.
Hij werd geboren in Leiden als een van de negen kinderen van apotheker Johannes Hasebroek (1778 - 1857) en Maria Theresia Kleyn (1788? - 1865). De schrijfster Elisabeth Hasebroek was zijn oudste zuster. Hij bezocht in Leiden het Stedelijk Gymnasium en studeerde er theologie aan de Rijksuniversiteit . Zijn studie werd onderbroken door deelneming aan de Tiendaagse veldtocht in 1831 met de Vrijwillige Jagers der Leijdsche Hoogeschool . In oktober 1836 werd hij predikant in het 'witte kerkje' in Heiloo , in 1843 te Breda , in 1852 te Middelburg en uiteindelijk op 12 november 1851 te Amsterdam . In 1883 werd hij emeritus .
Werk
Eigen werk
Bilderdijks graf , 1832
Poezij . Haarlem, 1836
Waarheid en droomen , door Jonathan. Haarlem, 1840. (12e druk 1905, "Verbeterde druk" 1950)
De Zeeuwsche arbeider , Den Haag : Kruseman, 1841. Uit: De Nederlanden. Karakterschetsen, kleederdragten, houding en voorkomen van verschillende standen
De navolging van Christus van Thomas à Kempis (naar het Latijn). Amsterdam: Müller, 1844. Voorafgegaan van het leven des schrijvers, door Ullmann
Leerredenen , Breda, 1846
De aartsbisschop van Parijs (herinnering aan een bezoek in de Nôtre-Dame-kerk op Allerzielendag in 1847) . Breda: Broese, 1847
De God des hemels en de bergen der aarde . Breda: Broese, 1847-1848
Afscheidsrede. Gehouden te Middelburg, 26 October 1851 . Middelburg: Van Benthem en Jutting en E. Hendrikse, 1851
Nieuwe leerredenen . Breda: Broese, 1853
Een bezoek van Wichern (een bladzijde uit mijn reisboek) . 1856
"Leer ons bidden". Gebeden voor het huisgezin oorspr. en vert. . Amsterdam, 1857
Windekelken. Gedichten . Amsterdam: Höveker, 1859
De blijde boodschap. 12 leerredenen . Amsterdam'1860
Ter gedachtenis aan Mr. Isaac da Costa . Amsterdam: H. de Hoogh, 1860. Bevat, naast ziekteberichten, ook een verslag o.d.t.: Bij het graf van J.P. Hasebroek, en Een bidstond van C. Schwarz
Studiën en schetsen . Amsterdam: H. Höveker, 1860
Gods stem in den watervloed. Leerrede, gehouden op den 13den Januarij 1861 te Amsterdam . Amsterdam: Höveker, 1861
Alle dingen vernieuwd. Leerrede bij het jaarlijksch bezoek des Konings in de hoofdstad, in tegenwoordigheid van het Vorstelijk Huis uitgesproken in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, op den veertienden April 1861 . Amsterdam: Höveker, 1861
Jozua's keuze herinnerd op den gedenkdag van Nederlands verlossing, den 17den November 1861 . Amsterdam: Höveker, 1861
Op de bergen. Herinneringen en indrukken van eenen reiziger door noordelijk Italië en Zwitserland . Amsterdam: H. Höveker, 1861
Des Evangeliedienaars hoogste roem. Feestrede op den gedenkdag der kerkhervorming en dien eener vervulde vijfentwintigjarige Evangeliebediening . Amsterdam: H. Höveker, 1861
Overzigt van het leven en de werken van Mr. Is. da Costa . Haarlem, 1861
Na het feest. Leerrede ten besluite der November-feesten ter herinnering van Neêrlands verlossing in 1813, op den twee en twintigsten November 1863, in de Nieuwezijdse-Kapel te Amsterdam . Amsterdam: H. Höveker, 1863
De Chinees tot Christus gebragt. Toespraak bij den doop aan eenen Chineschen jongeling bediend, den 20sten Maart 1864, in de Amstelkerk te Amsterdam . Amsterdam, 1864
Nieuwe windekelken. Gedichten . Amsterdam, 1864
De laatste kerkklokstoon. Eene stem uit Nederland bij het graf van Friedrich Strauss . Amsterdam: Brinkman, 1864
Het jubelfeest van de overwinning van Waterloo dankbaar gevierd. Feestrede op den achttienden junij 1865, des voormiddags in de Oudezijds-Kapel te Amsterdam . Amsterdam: D.B. Centen, 1865
Zestal leerredenen . Zeist, 1866
Feestrede, ter gelegenheid van het gedachtenisfeest der compagnie vrijwillige jagers der Leidsche Hoogeschool ... . Amsterdam, 1867
De gedachtenis van eene landverhuizing uit Tirol vernieuwd . Utrecht: Van Peursem, 1868
Uit den vreemde . Amsterdam: W.H. Kirberger, 1868
Gave der liefde, ten voordeele van het fonds voor weduwen van protestant- sche godsdienstonderwijzers in Nederland . Amsterdam, 1868
Proza en poëzie (Dicht en ondicht) . Rotterdam : Bolle, 1874
Mijne herinnering aan Willem de Clercq . Amsterdam, 1874
Levensschets van Hendrik Jacob Koenen , Leiden: Brill, 1875
Feest-cantate bij gelegenheid van het vijf-en-zeventigjarig bestaan der Hollandsche Maatschappij van fraaie kunsten en wetenschappen . 1875
Toespraak bij gelegenheid van het vijf-en-zeventigjarig bestaan der Hollandsche Maatschappij van fraaie kunsten en wetenschappen. Gevierd te Amsterdam, 13 September 1875 . Amsterdam: Van Bonga, 1875
Het eeuwig evangelie. Gedachteniswoord . Amsterdam: Höveker, 1876
Bijeenkomst in de Parkzaal ter gelegenheid van de opening der Universiteit van Amsterdam op Maandag 15 October 1877. Feestcantate . Amsterdam: Stoomdrukkerij der Gemeente Amsterdam, 1877
Sneeuwklokjes. Poëzy . Amst. 1878
Winterbloemen. Poëzy . Amsterdam: Kirberger, 1879
Na vijftig jaren. Een dichterlijk klaverblad, ter herinnering aan 1830 en 1831 . Amsterdam: W.H. Kirberger, 1881
Thomas-kalender. Spreuken voor elken dag des jaars uit Thomas a Kempis Imitatio Christi . Amsterdam, 1881
Een nieuwe kerk in een nieuwe buurt. Een schets met de pen . Amsterdam: Höveker, 1882
Aan Nicolaas Beets 13 September 1884 door M. de Vries en J.P. Hasebroek. Haarlem: Bohn, 1884
Gedachtenis. Laatste leerredenen . Amsterdam: Höveker, 1884
Een weenende Rachel door den Heer vertroost. Het dagboek eener moeder in dagen des lijdens , het Engelsch van Catharine Tait, 1884
Een evangelist zonder kanselkleed . Amsterdam: D.B. Centen, 1885
De Alpenhorens. Een wekstem uit Davos . Amsterdam, 1885
Vesper. Poëzie in den avond des levens . Amsterdam: Höveker & Zoon, 1887
Hesperiden. Nieuwe poëzie in den avond des levens . Amsterdam: Höveker, 1888
Vertaald
Uitgegeven
Kerkklokstoonen van Fr. Strauss ; op nieuw uitg. en aanbevolen door Jonathan. 3 delen. Haarlem, 1842. (Diverse herdr., o.a. 6e dr., Haarlem, 1896)
De kompleete dichtwerken van Da Costa , Arnh. 1869-'72
Verder: leerredenen in bundels, theol. geschriften, vert., brochures en bijdragen in tijdschriften en jaarboekjes
Literatuur
Wetenswaardigheid
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
Lees dit artikel online of download het als ePub uit de collectie van de Atlas Van Stolk.