|
Łosza (obwód grodzieński)
Łosza (biał. Ло́ша; ros. Лоша) – wieś na Białorusi, w rejonie ostrowieckim obwodu grodzieńskiego, około 10 km na zachód od Ostrowca, nad rzeczką Łoszą. HistoriaŁosza w 1743 roku była dziedzictwem Józefata Naramowskiego[1]. Dobra te przeszły na rodzinę Chodźków przed 1789 rokiem, w połowie XIX wieku należały do rodziny Lokucijewskich, do niejakiej Antoniewiczowej, a początkach XX wieku – do Dobrzyńskich[2]. W XVIII wieku tereny te wchodziły w skład województwa wileńskiego Rzeczypospolitej. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku znalazły się na terenie powiatu oszmiańskiego (ujezdu) guberni wileńskiej. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Łosza wróciła do Polski i znalazła się w gminie Polany. 13 kwietnia 1922 roku gmina weszła w skład objętej władzą polską Ziemi Wileńskiej[3], przekształconej 20 stycznia 1926 roku w województwo wileńskie[4], od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[1][2][5][6]. W XIX wieku miejscowość miała status miasteczka[1]. W 1931 roku we wsi mieszkało 216 osób, a w majątku – 27 osób[6]. W 2009 roku w Łoszy mieszkało 213 osób[7]. W XIX wieku stała tu kaplica katolicka parafii cudzieńskiej (Cudzeniszek)[1]. Na początku XX wieku wybudowano tu nową kaplicę katolicką pw. Miłosierdzia Bożego, do której w 1989 roku dobudowano dzwonnicę[8], i które istnieją do dziś[9]. Na początku XX wieku w okolicach wsi była grupa kurhanów[2]. DwórChodźkowie i późniejsi właściciele Łoszy mieszkali w niewielkim, prawdopodobnie modrzewiowym, parterowym dworze na planie prostokąta, o siedmiu osiach. Środkową część frontowej elewacji zdobił trzyosiowy portyk, którego cztery szeroko rozstawione kolumny dźwigały trójkątny szczyt. Dom był przykryty wysokim, gładkim, czterospadowym dachem z niewielkimi lukarnami, nad którym wznosiły się dwa symetrycznie rozmieszczone kominy[10]. Obecnie dwór nie istnieje, na jego miejscu leży kamień upamiętniający jego istnieje[9]. Dom był otoczony ogrodem, w którym rosły stare drzewa liściaste i iglaste[10]. Leży tu kamień na grobie Lwa Dobrzyńskiego (1907–1937), utalentowanego artysty-malarza[8]. W skład zespołu dworskiego wchodził m.in. świronek otoczony galeryjką o również czterospadowym dachu, wybudowany w 1780 roku[10]. Majątek Łosza został opisany w 11. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[10]. Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||
