1 Pułk Huzarów (austro-węgierski)

Ten artykuł dotyczy austro-węgierskiego Pułku Huzarów Nr 1. Zobacz też: inne pułki huzarów noszące numer „1”.

Pułk Huzarów Cesarza Nr 1

Husarenregiment Kaiser Nr. 1

Historia
Państwo	Austro-Węgry
Sformowanie	1756
Rozformowanie	1918
Tradycje
Święto	24 czerwca
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Tarnów, Szolnok, Braszów, Sybin, Mediaș, Oradea, Wiedeń
Rodzaj sił zbrojnych	c. i k. Armia
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	12 Brygada Kawalerii 17 Brygada Kawalerii

Pułk Huzarów Cesarza Nr 1 (HR. 1) – pułk kawalerii cesarskiej i królewskiej Armii.

Pułk został utworzony w 1756 roku^[1].

Swoje święto pułk obchodził 24 czerwca w rocznicę bitwy pod Custozą stoczonej w 1866 roku^[1].

W latach 1866–1871 stacjonował w Tarnowie i wchodził w skład tamtejszej 3. Brygady należącej do XII Dywizji w Krakowie. Kadra zapasowa pułku stacjonowała w Szolnoku, w okręgu uzupełnień Węgierskiego Pułku Piechoty Nr 68^[2][3].

W 1895 roku pułk razem z kadrą zapasową stacjonował w Braszowie (niem. Kronstadt, węg. Brassó) 12 Korpusu i wchodził w skład 12 Brygady Kawalerii. Pułk był uzupełniany przez 7 Korpus^[4]. W 1898 roku kadra zapasowa została przeniesiona na terytorium 7 Korpusu do Oradei (węg. Nagyvárad, niem. Großwardein)^[5].

W latach 1900–1908 pułk stacjonował na terytorium 12 Korpusu i nadal wchodził w skład 12 Brygady Kawalerii. Komenda pułku razem z 1. dywizjonem znajdowała się w Sybinie (niem. Hermannstadt), (węg. Nagyszeben), a 2. dywizjon w Mediaș (niem. Mediasch, węg. Medgesz). Kadra zapasowa pułku pozostawała w Oradei na terytorium 7 Korpusu^[6][7].

W 1908 roku pułk został przeniesiony na terytorium 2 Korpusu i włączony w skład 17 Brygady Kawalerii. Stacjonował w ówczesnej XIII dzielnicy Wiednia, w koszarach kawalerii Cesarza Franciszka Józefa przy Breitenseerstrasse 61. Kadra zapasowa pułku nadal pozostawała w Oradei^[8]. Dyslokacja i podporządkowanie pułku nie uległo zmianie do 1914 roku^[9]. Żołnierze nosili attylę ciemnoniebieską, a guzy do pętlic („oliwki”) były złote; czako – ciemnoniebieskie^[10].

• Komenda
• pluton pionierów
• patrol telegraficzny
• Kadra Zapasowa
• 1. dywizjon
• 2. dywizjon

W skład każdego dywizjonu wchodziły trzy szwadrony liczące 117 dragonów. Stan etatowy pułku liczył 37 oficerów oraz 874 podoficerów i żołnierzy.

Szefami pułku byli kolejni cesarzowie Austrii (do 1806 roku – święci cesarzowie rzymscy):

• Franciszek I Lotaryński (1756 – †18 VIII 1765),
• Józef II Habsburg (1765 – †20 II 1790),
• Leopold II Habsburg (1790 –†1 III 1792),
• Franciszek II Habsburg (1792 – †2 III 1835),
• Ferdynand I Habsburg (1835 – 2 XII 1848 abdykował),
• Franciszek Józef I (od 1848)^[1].

• płk Alexander Rigyitsky von Skrbestje (1866 – 1869)
• płk Alexander Erös von Bethlenfalva (1869 – 1874)
• płk Edmund Turkovits (– 1895)
• ppłk / płk August Littke (1895^[11] – 1901 → komendant 20 Brygady Kawalerii^[12])
• płk Ernst Unterrichter von Rechtenthal (1901^[12] – 1906 → urlopowany)
• ppłk / płk Artur Peteani von Steinberg (p.o. 1906–1907 i kmdt 1907 – 1911 → komendant 4 Brygada Kawalerii^[13])
• ppłk / płk Victor Ernst Gabriel Theodor von Mouillard (1911^[14] – 1914^[1])
• płk Arthur von Pongrácz (1915)

• JuliuszJ. Bator JuliuszJ., Wojna Galicyjska, Kraków: Wydawnictwo Egis Libron, 2008, ISBN 978-83-7396-747-2, OCLC 316449958 . Brak numerów stron w książce
• Peter Jung: Armia austro-węgierska w I wojnie światowej. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2020. ISBN 978-83-8178-241-8.
• Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes für 1867. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, kwiecień 1867.
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1871. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1871.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1901.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911.
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.