23 Pułk Piechoty (PSZ)

Ten artykuł dotyczy 23 Pułku Piechoty PSZ w ZSRR. Zobacz też: inne pułki piechoty noszące numer 23.

23 Pułk Piechoty (23 pp) – oddział piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR.

Na podstawie rozkazu Dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 5 stycznia 1942 roku w dniach 13–22 stycznia do miejscowości Kermine wyruszyły zawiązki organizacyjne z Buzułuku, Tatiszczewa i Tockoje. W dniu 27 stycznia 1942 roku rozpoczęto formowanie 23 pułku piechoty, dyslokowanego z dniem 28 tycznia do rejonu miejscowości Kenimech^[2] na terytorium Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W składzie 7 Dywizji Piechoty, oddział był organizowany według etatów brytyjskich. Organizację pułku rozpoczęto w oparciu o licznie przybywających do rejonu formowania ochotników i poborowych. Żołnierze kwaterowani byli do budowanych przez nich namiotów i lepianek umiejscowionych na stepie, a potem na pustyni w pobliżu doliny rzeki Zarawszan. Na skutek bardzo złych warunków sanitarno-epidemiologicznych, wśród żołnierzy pułku niemal wszyscy chorowali na dur brzuszny, czerwonkę, tyfus plamisty i malarię. Choroba pochłonęła wiele ofiar wśród żołnierzy i otaczających pułk skupisk ludności cywilnej^[3]. Po 8 lutego 1942 roku pułk został całkowicie umundurowany w sorty brytyjskie^[4]. Okresowo nie było prowadzone żadne szkolenie. Grupa 4 oficerów i ok. 600 szeregowych pułku została ewakuowana podczas I ewakuacji na początku kwietnia 1942 roku na Bliski Wschód. W okresie od kwietnia do końca lipca prowadzono dalszy pobór i wcielano ochotników oraz prowadzono działania wspomagające egzystencję polskiej ludności cywilnej. W ostatniej dekadzie lipca 1942 roku rozpoczęto likwidację garnizonu w Kenimech, przemieszczono pieszo do stacji kolejowej w Kermine. Skąd transportem kolejowym do Bazy Ewakuacyjnej w Krasnowodzku. Następnie rozpoczęto podróż morska do Pehlevi w Iranie, przybywając tam 12 sierpnia. Na plażach w Pehlewi przeprowadzono kwarantannę przybyłych żołnierzy i wymianę sortów mundurowych na tropikalne. Po odesłaniu chorych do szpitali w Pahlevi i Teheranie, 23 pułk piechoty pomiędzy 16 sierpnia, a 8 września 1942 został przewieziony transportem samochodowym do obozu wojskowego w Khanaquin w Iraku i zakwaterowany w namiotach na pustyni^[3]. W nowym miejscu postoju żołnierze byli poddani opiece sanitarnej i doprowadzeni do lepszej kondycji zdrowotnej. Sukcesywnie pułk otrzymał uzbrojenie i rozpoczął szkolenie. W okresie od 8 do 13 grudnia 1942, 23 pułk piechoty został przeformowany w 7 Brygadę Strzelców 7 Dywizji Piechoty^[5].

Dowódca pułku:

• ppłk Józef Kramczyński (15 I – 12 XII 1942)^[6]

Dowódcy batalionów:

• Dowódca I batalionu – kpt. Witold Przybylski^[4]
• Dowódca II batalionu – mjr Sylwester Krassowski^[4]
• Dowódca III batalionu – kpt. Józef Przybylski^[7]
• Dowódca batalionu ckm – por. Kazimierz Rudolf Loster^[7]

• Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie: formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
• GrzegorzG. Gera GrzegorzG., Militaria Specjalne nr 63 5/2018."Ze znakiem Czerwonego Gryfa. Skrót dziejów 7. Dywizji Piechoty, Lublin: Kagero Publishing, 2019, ISSN 2450-7334 .
• Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. Zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 – marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Frod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menadżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.
• Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981.