3,7 cm armata przeciwlotnicza SK C/30

Armata przeciwlotnicza 3,7 cm (37 mm) SK C/30 – niemiecka morska półautomatyczna armata przeciwlotnicza z lat 30. XX wieku, standardowe lekkie działo przeciwlotnicze niemieckich okrętów okresu II wojny światowej, używana głównie w postaci sprzężonej po 2 lufy, a także w pojedynczej.

Armata kalibru 3,7 cm SK C/30 została zaprojektowana w 1930 roku, do masowej produkcji i do służby weszła od 1934^[1]. Wywodziła się z armaty lądowej Flak 18^[2]. Skrót SK (lub S.K.) oznaczał Schiffskanone (armata okrętowa), a C – rok konstrukcji^[3]. Przede wszystkim używano jej na podwójnie sprzężonej podstawie Dopp.L. C/30 (Doppellafette – podwójna laweta) na prawie wszystkich większych i średnich niemieckich okrętach tego okresu, do II wojny światowej włącznie. Podstawa miała obsadę 6-osobową. Maksymalna liczba podstaw to 8 na pancernikach typu Bismarck, na krążownikach ciężkich stosowano 6, na lekkich 4, a na niszczycielach 2 (często w toku wojny ich liczbę zwiększano)^[1]. Podwójna podstawa była wyposażona w stabilizację żyroskopową, co dawało teoretycznie wysoką celność mimo ruchu okrętu, lecz w praktyce rozwiązanie to nie spełniało oczekiwań i stwarzało problemy w eksploatacji^[1]. Stabilizacja okazała się mało skuteczna, zwłaszcza przy bardziej gwałtownych ruchach małych okrętów, a nadto mechanizmy i obwody elektryczne były wrażliwe na wilgoć i zimno, co powodowało korodowanie napędów i zwarcia^[4].

Drugim wariantem była pojedyncza podstawa L. C/30, głównie dla małych jednostek, w tym kutrów torpedowych oraz jednostek pomocniczych, która od 1934 roku występowała w wariancie L. C/34 z tarczą ochronną grubości 8 mm^[2]. Ostatnim wariantem była zmodyfikowana armata SK C/30U na pojedynczej podstawie Ubts.L. C/39 dla okrętów podwodnych, która mogła być zanurzana^[5].

Pomimo wysokich osiągów balistycznych zapewnianych przez długą lufę (długości 83 kalibrów), była ona średnio skuteczną bronią do celów obrony przeciwlotniczej, gdyż była armatą półautomatyczną – każdy nabój musiał być ładowany ręcznie po wystrzale, co powodowało niską szybkostrzelność praktyczną. Z tej przyczyny w toku wojny zaczęto ją zastępować automatycznymi armatami 3,7 cm KM42 i KM43^[1].

Działa używano nie tylko na niemieckich okrętach, pewną ich partię wyeksportowano przed wojną do Hiszpanii^[1]. Używano ich m.in. na hiszpańskich krążownikach typu Principe Alfonso, Canarias i Méndez Núñez^[6]. Sześć pojedynczych armat zamontowano przed wojną na greckim krążowniku „Averof”^[7].

• pionowy zamek klinowy.
• kaliber: 3,7 cm
• długość armaty: ?
• długość lufy: 3074 mm (L/83 – 83 kalibry)
• szybkostrzelność praktyczna: 80 strzałów/min na lufę^[8]
• masa armaty (bez podstawy): 243 kg

• amunicja zespolona, z pociskami wybuchowymi ze smugaczem (HE-T)
• masa naboju: 2,1 kg^[8]
• masa pocisku: 0,745 kg^[8]
• masa materiału wybuchowego: 0,365 kg
• masa ładunku miotającego: 0,365 kg
• długość naboju: 51,16 cm
• prędkość wylotowa: 1000 m/s^[8]

• donośność:
  • pozioma (podniesienie 45°): 8500 m^[8]
  • pionowa (podniesienie 85°): 6800 m (praktyczna do 2000 m)^[9]

• kąt podniesienia:
  • dwulufowa L.C/30: -10 +85°
  • pojedyncza L.C/34: -10 +80°
  • pojedyncza L.C/39: -10 +90°
• masy podstaw:
  • dwulufowa L.C/30: 3,67 t^[8]
  • pojedyncza L.C/30: 1,86 t^[8]
  • pojedyncza L.C/34: 2,02 t^[8]
  • pojedyncza L.C/39: 1,45 t^[8]

• Tony DiGiulian: Germany: 3.7 cm/83 SK C/30. NavWeaps, 10-03-2019. [dostęp 2021-09-20]. (ang.).
• Werner Stehr, Siegfried Breyer: Leichte und mittlere Artillerie auf deutschen Kriegsschiffen. Wölfersheim-Berstadt: Podzun-Pallas-Verlag, 1999, seria: Marine-Arsenal. Sonderheft band 18. ISBN 3-7909-0664-6. (niem.).
• S. Patianin, A. Daszjan, K. Bałakin, M. Barabanow, K. Jegorow: Kriejsiera Wtoroj mirowoj. Ochotniki i zaszczitniki (Крейсера Второй мировой. Охотники и защитники). Moskwa: Jauza – Kollekcyja – EKSMO, 2007, seria: Arsenał Kollekcyja. ISBN 5-699-19130-5. (ros.).