|
 Ten artykuł dotyczy hiszpańskiej miejscowości. Zobacz też: prowincję A Coruña w Hiszpanii.A Coruña (oficjalna nazwa w języku galisyjskim[1]; hiszp. La Coruña) – miasto w północno-zachodniej Hiszpanii, w regionie autonomicznym Galicja, nad Oceanem Atlantyckim, ośrodek administracyjny prowincji A Coruña.
Gospodarka
Duży handlowy i rybacki port morski oraz port lotniczy. Dobrze rozwinięte hutnictwo żelaza i aluminium, przemysł stoczniowy, petrochemiczny i spożywczy.
Historia
Pierwsze ślady osadnictwa w tym rejonie pochodzą z czasów przedrzymskich. Wojska Juliusza Cezara dotarły tu około 62 p.n.e. i nazwały osadę Brigantium. Jej rozkwit nastąpił w II wieku, kiedy została zbudowana latarnia morska, zwana Wieżą Herkulesa.
Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego miasto dostało się pod wpływy Wizygotów. Inwazja arabska z roku 711 nie pozostawiła śladów w mieście. Około roku 911 król Bermudo II wybudował na przylądku fortecę, odbudowując jednocześnie Wieżę Herkulesa, w celu ochrony przed atakami wikingów. Miało to zapobiec wyludnianiu się miasta, którego mieszkańcy masowo przenosili się do lepiej strzeżonego Betanzos.
W 1589 świeżo ufortyfikowane miasto odparło atak angielskiej floty, która po klęsce niezwyciężonej armady chciała dokonać desantu na Półwysep Iberyjski. Od XVI wieku do roku 1982 była to stolica Galicji.
W 1989 roku w mieście powstała uczelnia wyższa Universidade da Coruña[2].
Atrakcje turystyczne
- Wieża Herkulesa, najstarsza na świecie działająca latarnia morska, zbudowana w II wieku przez Rzymian w czasie panowania cesarza Trajana (chociaż legenda głosi, że wybudował ją Herkules)[3]. Przebudowana w XVIII wieku[3]. 26 czerwca 2009 została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO[4].
- promenada i plaża.
- plac Marii Pity z ratuszem.
- Plaza de Pontevedra, gmach Instytutu Eusebio da Guarda, w którym uczył się Pablo Picasso, figura gołębia, inspirowana twórczością Picassa, symbolizująca pokój[5][6][7].
- Kolegiata de Santa Maria del Campo, XIII-wieczny kościół katolicki. Dekoracja głównego ołtarza wzorowana jest na Portyku Chwały z katedry w Santiago de Compostela.
- Iglesia de Santiago, romańsko-gotycki kościół halowy wybudowany pomiędzy XII a XV wiekiem, z budulca pozyskanego z Wieży Herkulesa. Kościół ten posiada jedną nawę i trzy apsydy. W średniowieczu było to miejsce zebrań rady miejskiej.
- Muzeum Człowieka (Museo Domus lub Casa del Hombre) pierwsze na świecie muzeum interaktywne poświęcone w całości ludzkiemu organizmowi zaprojektowane przez Aratę Isozakiego.
- Muzeum Sztuk Pięknych (hiszp Museo de Bellas Artes), nowoczesny budynek mieszczący kolekcje malarstwa obejmujące dzieła hiszpańskich i europejskich twórców od XVI wieku, jak również galisyjskie z XIX wieku i XX wieku.
- Muzeum Archeologiczne i Historyczne (hiszp Museo Arqueológico e Histórico), prezentujące eksponaty opisujące historię Galicji od neolit, poprzez czasy Cesarstwa Rzymskiego po średniowiecze.
- Narodowe Muzeum Nauki i Technologii.
Geografia
Miasto leży na Costa Verde. Stare miasto położone jest na półwyspie między Atlantykiem a zatoką Ría da Coruña.
Klimat
Średnia temperatura i opady dla A Coruña
| Miesiąc
|
Sty
|
Lut
|
Mar
|
Kwi
|
Maj
|
Cze
|
Lip
|
Sie
|
Wrz
|
Paź
|
Lis
|
Gru
|
Roczna
|
| Średnie temperatury w dzień [°C]
|
13.5
|
14.1
|
15.5
|
16.2
|
18.1
|
20.6
|
22.1
|
22.8
|
22.0
|
19.1
|
16.0
|
14.1
|
17,8
|
| Średnie dobowe temperatury [°C]
|
10.8
|
11.1
|
12.4
|
13.0
|
15.0
|
17.4
|
19.0
|
19.6
|
18.6
|
16.1
|
13.3
|
11.5
|
14,8
|
| Średnie temperatury w nocy [°C]
|
8.1
|
8.0
|
9.2
|
9.9
|
12.0
|
14.3
|
15.9
|
16.4
|
15.2
|
13.0
|
10.5
|
8.9
|
11,8
|
| Opady [mm]
|
112
|
88
|
75
|
88
|
74
|
44
|
34
|
35
|
64
|
130
|
138
|
131
|
1014
|
| Średnia liczba dni z opadami
|
14.0
|
12.0
|
11.5
|
13.3
|
11.1
|
6.7
|
5.5
|
5.7
|
7.9
|
12.9
|
14.3
|
14.6
|
129,6
|
| Wilgotność [%]
|
75
|
73
|
72
|
73
|
75
|
76
|
77
|
77
|
76
|
77
|
77
|
75
|
75
|
| Średnie usłonecznienie [h]
|
102
|
121
|
160
|
175
|
201
|
225
|
239
|
244
|
192
|
149
|
108
|
94
|
2010
|
| Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[8] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 58 m n.p.m., 1 km od morza, 1981–2010)
|
Średnia dobowa temperatura morza (°C)[9]
| Sty
|
Lut
|
Mar
|
Kwi
|
Maj
|
Cze
|
Lip
|
Sie
|
Wrz
|
Paź
|
Lis
|
Gru
|
Rok
|
| 13,6
|
13,1
|
12,9
|
13,7
|
14,8
|
16,4
|
17,7
|
19,0
|
18,7
|
17,4
|
15,8
|
14,4
|
15,7
|
Znani mieszkańcy
Miasta partnerskie
Przypisy
- ↑ W hiszpańskiej Galicji urzędowe nazwy ustalane są wyłącznie po galisyjsku, patrz: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa. Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010. ISBN 978-83-254-0825-1. Brak numerów stron w książce
- ↑ Sobre la UDC [online], web.archive.org, 30 maja 2013 [dostęp 2022-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-30] .
- ↑ a b Reinhard Scheiblich, Hans Helge Staack: Leuchttürme Lexikon. Wyd. 4. Edition Ellert & Richter, 2010, s. 174-176. ISBN 978-3-8319-0038-1. (niem.).
- ↑ UNESCO/CLT/WHC and Advisory Body Evaluation: Tower of Hercules. World Heritage List. [dostęp 2015-04-19]. (ang. • fr. • ros. • hiszp. • jap.).
- ↑ O instituto da Coruña [online], www.edu.xunta.gal [dostęp 2024-11-23] .
- ↑ IvánI. Aguiar IvánI., Así ha cambiado la plaza de Pontevedra, en A Coruña, durante los últimos 100 años [online], La Opinión de A Coruña, 12 kwietnia 2023 [dostęp 2024-11-23] (hiszp.).
- ↑ Pintan la paloma dedicada a Picasso de la Plaza de Pontevedra de A Coruña con "Palestina libre" [online], El Español, 11 maja 2024 [dostęp 2024-11-23] (hiszp.).
- ↑ Standard climate values. A Coruña – Agencia Estatal de Meteorología.
- ↑ A Coruña Water Temperature - seatemperature.org
Bibliografia
- Przewodniki Wiedzy i Życia - Hiszpania Północna. Wydawnictwo Hachette Livre Polska, 2008, s. 54-55. ISBN 83-7448-647-3.
- Nowa encyklopedia powszechna. PWN, 1995-1996. ISBN 83-01-11097-X. Brak numerów stron w książce
Zobacz też
|
