|
Adolf Sternschuss
Adolf Sternschuss[a] 15 czerwca 1873 w Ditkowcach, zm. 25 października 1915 pod Kukłami) – polski prawnik, c. k. urzędnik skarbowy, kolekcjoner dzieł sztuki, żołnierz piechoty Legionów Polskich. ŻyciorysUrodził się 15 czerwca 1873 w Ditkowcach[1][2]. Był narodowości żydowskiej[3]. Pochodził ze znanej rodziny, był synem lekarza Adolfa (1835-1913), właściciela Ditkowiec, oraz Róży z domu Goldhaber[2][4]. Miał braci: Jana Salomona (ur. 1870) i Michała (ur. 1871, lekarz oficer) – noszących nazwisko Sternschuss-Staniewski, oraz siostrę Elżbietę (ur. 1880)[4][2]. Uczył się w gimnazjum w Tarnopolu, a potem w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie[2]. W 1895 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1896 uzyskał stopień doktora praw[2][1]. Od tego roku w charakterze koncepisty był zatrudniony C. K. Prokuratorii Skarbu we Lwowie[5][2], skąd od około 1897 był przydzielony do Krakowa[6][7], od około 1899 w tamtejszej Ekspozyturze[8], gdzie od 1899[2] pracował w randze adiunkta[9], od 1907[2] w randze sekretarza[10][11]. Następnie, od około 1909 do 1914 w charakterze radcy prokuratorii skarbu pracował w C. K. Prokuratorii Skarbu we Lwowie[12][13][14]. Do końca życia był nadradcą skarbu[15]. Do C. K. Armii został powołany w 1890[2]. Został mianowany porucznikiem w rezerwie piechoty 1 stycznia 1892[16]. Był przydzielony do 13 pułku piechoty w Krakowie[17][18][19]. Był aktywny w życiu społecznym i artystycznym Lwowa[20]. Działał w Stałych Drużynach Sokoła[1]. Kolekcjonował pamiątki narodowe i dzieła sztuki[20]. Uchodził za znawcę sztuki[15]. Od 1904 r. współpracował z Zenonem Przesmyckim przy edycji dzieł Cypriana Kamila Norwida, których druk rozpoczęto w 1911 r. Zajmował się stroną typograficzną wydawnictwa, sprawami prawnymi i gromadzeniem materiałów (niektóre utwory Norwida znane są jedynie z kopii udostępnionych przez Sternschussa, ponadto dzięki jego zabiegom Marian Sokołowski przekazał wydawcom swoją korespondencję z Norwidem)[21]. Był też współwłaścicielem Swoszowic[15]. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austriackiej[1]. Posiadał w niej stopień nadporucznika[20][15]. Po tym jak zawnioskował o przeniesienie do Legionów Polskich 19 października 1914 został skierowany do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Piotrkowie[20][1]. Od czerwca 1915 służył w polu i był żołnierzem 3 kompanii III batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady[1]. Po tym jak podjął decyzję o rezygnacji ze stopnia oficerskiego[1] służył w stopniu szeregowca[20]. W bitwie pod Jastkowem na przełomie lipca i sierpnia 1915 odniósł kontuzję i przebywał na leczeniu w Krakowie[1]. Po rekonwalescencji, aczkolwiek nie wyleczony, powrócił do służby i otrzymał awans na sierżanta[15][1][22]. W szeregach III batalionu brał udział w walkach na Polesiu, pod Kostiuchnówką, Wólką Hałuzińską, Haluziem, Maniewiczami, Jabłonką[15]. 25 października 1915 poległ trafiony przy okopach w bitwie pod Kukłami nad Styrem na Wołyniu[20][15][4][1][23]. Został pochowany nieopodal stacji kolejowej w Maniewiczach[15][4][1]. W zapisie testamentowym rozporządził, aby jego zbiory dzieł malarskich i sztuki (M. Gierymskiego, J. Matejki, A. Kotsisa, C.K. Norwida, J. Kossaka, M. Gottlieba) przekazać do Muzeum Narodowego w Krakowie[1][15]. Pośmiertnie został awansowany na stopień porucznika piechoty[1]. W 1918 powstał poświęcony mu medal autorstwa Antoniego Procajłowicza[2]. Publikacje
Odznaczenia
austro-węgierskie
Uwagi
Przypisy
BibliografiaMarek Gałęzowski, Sternschuss Adolf [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 600-604.
|
||||||||||||||||||||||
.png){kind=small}
