Share to:

 

Alfabet rumuński

Alfabet rumuński – alfabet służący do zapisu języka rumuńskiego. Oparty jest na alfabecie łacińskim, uzupełnionym o dodatkowe 5 liter. Składa się z następujących znaków:

A a Ă ă Â â B B C c D d E e
F f G g H h I i Î î J j K k
L l M m N n O o P p R r S s
Ș ș T t Ț ț U u V v W w X x
Y y Z z

Litery K, Q, W i Y służą głównie do zapisu wyrazów zapożyczonych.

Historia

 Główny artykuł: Rumuńska cyrylica.

Do lat 1860-ych język rumuński zapisywał się cyrylicą.

Wcześniejsze wersje rumuńskiego alfabetu łacińskiego zawierały aż 12 dodatkowych znaków, m.in. ê, ô, û – w wyniku reformy z 1904 r. zastąpione przez â, î. W 1953 r. posunięto się jeszcze dalej, eliminując literę "Â" na rzecz "Î", służących do zapisu tej samej wartości fonetycznej [ɨ] (polskie "Y"). Z powodu tej reformy pisownia nazwy państwa uległa zmianie z România na Romînia. W 1965 r. przywrócono tradycyjną pisownię słowa România, jak i słów pochodnych, jak np. român, românesc, româncă[1].

Reforma z 1993 r.

Nazwa ulicy w Bukareszcie przed i po reformie

W roku 1993 Akademia Rumuńska wydała dekret anulujący zmiany z 1953 roku i ponownie wprowadziła literę "Â" na następujących zasadach[2]:

  1. "Î" używa się:
    • na początku i na końcu wyrazów
    • w wyrazach złożonych zawierających powyższe wyrazy
  2. "Â" używa się wewnątrz wyrazów

Reforma z 1993 roku nie była natychmiast zaimplementowana w Mołdawii. W 2010 r. Akademia Nauk Mołdawii rozpoczęła proces przejścia na nowe zasady ortograficzne w swoich publikacjach, zgodne z reformami rumuńskimi, który zakończono w 2011 r.[3]. W 2016 r. Minister Edukacji Corina Fusu(inne języki) podpisała rozporządzenie, które nakazało stosowanie nowych zasad pisowni w instytucjach podległych Ministerstwu Edukacji[4].

Przecinek i cedylla

Stary rumuński układ klawiatury QWERTZ, na którym widać litery Ş i Ţ z cedyllą.

Język rumuński używa liter Ș i Ț z przecinkiem na dole. Mimo to, ze względu na fakt, że dopiero wersja Unicode 3.0 wprowadziła rozróżnienie między przecinkiem a cedyllą[5], wiele tekstów i czcionek błędnie stosuje litery Ş i Ţ[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. Alf Lombard, Despre folosirea literelor î și â, „Limba română” (10), dexonline, 1992, s. 531 [dostęp 2024-12-28] (rum.).
  2. Hotărârea Adunării generale a Academiei Române din 17 februarie a 1993, privind revenirea la "â" şi "sunt" în grafia limbii române [online] [dostęp 2011-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-03] (rum.).
  3. Gheorghe Duca - Trebuie schimbată atitudinea de sorginte proletară faţă de savanţi şi în genere faţă de intelectuali - Interviu [online], Allmoldova, 22 lipca 2011 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-22] (rum.).
  4. Ministerul Educației și Cercetării | Guvernul Republicii Moldova [online], Ministerstwo Edukacji, Kultury i Badań Mołdawii, 8 listopada 2021 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-08] (rum.).
  5. Eric Muller, Adobe, Cedillas and commas bellow [online], Unicode, 29 stycznia 2013 [dostęp 2024-12-28] (ang.).
  6. Localized Forms – Romanian Comma Accent [online], High-Logic [dostęp 2024-12-28] (ang.).
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya