Archidiakonat pszczewski

Archidiakonat pszczewski (łac. archidiaconatus pscevensis) – jeden z czterech archidiakonatów diecezji poznańskiej Kościoła katolickiego w Polsce w okresie przedrozbiorowym.

W 1298 roku biskup poznański Andrzej Zaremba dokonuje podziału diecezji na cztery archidiakonaty: poznański (większy), śremski (pośredni), pszczewski (mniejszy) oraz czerski, przemianowany później na warszawski. Archidiakonat z siedzibą w Pszczewie obejmował zachodnie rubieże biskupstwa, granicząc z diecezją lubuską i wrocławską. Wraz z ukształtowaniem się struktury dekanalnej objął trzy dekanaty: zbąski (pszczewski), lwówecki i grodziski. Formalnie przestał obowiązywać na początku XIX wieku^[1].

Pszczew jako stolica archidiakonatu był miejscowością biskupią, w której znajdował się dwór hierarchy. Wśród biskupów na stałe rezydował w nim Andrzej Szołdrski^[2]. Parafia należała do archidiecezji poznańskiej do roku 1920. Obecnie przynależy do diecezji zielonogórsko-gorzowskiej^[3].

Początkowo zgodnie z prawem kościelnym archidiakoni byli pełnoprawnymi administratorami podległego sobie terytorium, których bezpośrednim zwierzchnikiem był biskup. Od czasów soboru trydenckiego rola archidiakonów została ograniczona, niemniej jednak w imieniu biskupa przeprowadzali oni wizytacje parafii. Urząd archidiakona pełnili z reguły proboszczowie przy kościele św. Marii Magdaleny w Pszczewie. Archidiakon pszczewski zasiadał w gremium kanoników kapituły poznańskiej w randze prałata.

• Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1772)