|
Armatohaubica samobieżna wz. 1977 Dana
Samobieżna armatohaubica wz. 1977 Dana (czes. 152 mm samohybná kanónová houfnice vz. 77 "Dana") – samobieżna armatohaubica na podwoziu kołowym. Opracowana w byłej Czechosłowacji, w końcu lat siedemdziesiątych. Znajduje się w uzbrojeniu m.in. Czech, Słowacji, Libii, a od 1983 roku również Wojska Polskiego. Jest przeznaczona do niszczenia środków i punktów ogniowych, stanowisk dowodzenia, umocnień polowych itp. głównie ogniem pośrednim, ale też i bezpośrednim. HistoriaW latach siedemdziesiątych XX wieku w czechosłowackich zakładach Konštrukcie Trenčin w Trenczynie opracowano projekt samobieżnej armatohaubicy kalibru 152 mm na podwoziu kołowym Tatra o układzie jezdnym 8x8[1]. Projekt ten otrzymał kryptonim Dana. Była to pierwsza seryjnie produkowana haubicoarmata samobieżna na opancerzonym podwoziu kołowym na świecie, wyprzedzając południowoafrykańską Denel G6[1]. Stała się także drugą haubicoarmatą ze zautomatyzowanym układem ładowania[1]. Pierwsze prototypy powstały w 1972 i 1973 roku[1]. Po próbach zakładowych i wojskowych została w maju 1977 roku przyjęta na uzbrojenie armii Czechosłowacji[1]. W 1979 roku przystąpiono do produkcji seryjnej w słowackich zakładach ZTS w Dubnicy nad Wagiem, we współpracy z innymi kooperantami[1]. Podwozia powstawały w filii Tatry w Bánovcach nad Bebravou[1]. Do zakończenia produkcji seryjnej w 1989 roku wyprodukowano 672 działa tego typu[1]. Opis konstrukcjiDziało samobieżne Dana jest zbudowane na podwoziu ciągnika kołowego Tatra T-815 VT Kolos o napędzie na wszystkie koła w układzie 8x8. Opancerzone nadwozie mieści w przedniej części przedział dowódcy i kierowcy, a nad środkową częścią znajduje się obrotowa wieża. Wieża podzielona jest na dwie części oddzielone armatą – w lewej części wieży mieści się stanowisko celowniczego i pierwszego amunicyjnego, w prawej – stanowisko drugiego amunicyjnego[2]. Z tyłu znajduje się 12-cylindrowy silnik wysokoprężny chłodzony powietrzem Tatra T2-930-34 o mocy 253,7 kW (345 KM)[2]. W położeniu bojowym działo stabilizowane jest na trzech podporach hydraulicznych – jednej tylnej i dwóch bocznych[2]. W przedziale bojowym – wieży umieszczono armatohaubicę kalibru 152 mm z lufą zakończoną hamulcem wylotowym. Zamek jest klinowy, poziomy, otwierany na lewą stronę[2]. Długość lufy wynosi 5580 mm (36,6 kalibrów)[2]. Kąt podniesienia lufy wynosi od -4° do + 70°, a kąt ostrzału w płaszczyźnie poziomej 220°[2]. Działo wyposażone jest w zmechanizowany, samoczynny układ zasilania amunicją odłamkowo-burzącą[2]. Charakterystyczny dosyłacz układu zasilania umieszczony jest nad lufą. Zmechanizowany magazyn amunicji mieści 36 pocisków i 30 łusek z ładunkami, a dalsze 24 pociski i 30 łusek przewożone są w pojemnikach[2]. Do strzelania z działa są używane naboje rozdzielnego ładowania m.in. z pociskami odłamkowo-burzącymi, przeciwpancernymi kumulacyjnymi, przeciwbetonowymi, oświetlającymi i dymnymi. Masa pocisku odłamkowo-burzącego wynosi 43,5 kg[2]. Na wieży jest umieszczony przeciwlotniczy karabin maszynowy kalibru 12,7 mm DSzKM wz. 38/46[2]. Szybkostrzelność wynosi do 4 strz./min., a przy ładowaniu ręcznym 2 strz.min[2]. Działo jest wyposażone w środki łączności, obserwacji i kierowania ogniem oraz w urządzenia ochrony załogi przed promieniowaniem radioaktywnym i pożarem. Maksymalna donośność przy strzelaniu typowymi granatami wzoru radzieckiego OF-540 wynosi 18,7 km[3]. W latach 80. czeskie firmy opracowały własne granaty odłamkowo-burzące OFd o donośności 20 km, a na początku XXI wieku dalekonośną amunicję OFd Nh/DV o donośności 25 km[3]. UżytkownicyPo uruchomieniu produkcji seryjnej samobieżna armatohaubica Dana została wprowadzona do uzbrojenia wojsk czechosłowackich (410 sztuk), a w 1983 roku 111 egzemplarzy trafiło także do SZ PRL[4][1]. 126 sztuk wyeksportowano do ZSRR, a około 25-27 do Libii[1]. Obecnie sprzęt ten w Wojsku Polskim znajduje się m.in. na wyposażeniu 11 Mazurskiego Pułku Artylerii, a 5 sztuk było wykorzystywanych w ramach ISAF w PKW Afganistan. Działa zakupiła również Libia[2]. W 2016 roku polskie armatohaubice miały być wyposażone w wojskowy moduł systemu GPS: HGPST-T z modułem SAASM[5]. W listopadzie 2021 roku Ukraina zamówiła 26 nowych armatohaubic Dana M2 kalibru 152 mm[6]. Podczas inwazji Rosji na Ukrainę pewna liczba haubic Dana została przekazana przez Czechy Ukrainie, ujawniona w maju 2022[7]. Lista państw posiadających armatohaubice Dana: Aktualni użytkownicy
Dawni użytkownicy
Warianty
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
