św. Wilibrord – pierwszy biskup utrechcki
kard. Willem Jacobus Eijk – obecny arcybiskup metropolia utrechcki
Rezydencja arcybiskupów w Utrechcie z ok. 1640 r.
Pałac arcybiskupi w Utrechcie przy Maliebaan 40 (stan z 2008 r.)
Biskupi utrechccy – lista biskupów ordynariuszy i sufraganów katolickiej diecezji (archidiecezji ) utrechckiej na przestrzeni stuleci.
Historia
Pierwsi biskupi utrechccy są na wpół legendarni. Pierwszym znanym z imienia biskupem był św. Wilibrord (arcybiskup), jednak zorganizowania diecezji dokonał bp Alberyk I ok. 776 r. W 795 r. biskupstwo stało się sufraganią archidiecezji kolońskiej .
Od VIII w. biskupi utrechccy uzyskiwali coraz większą władzę na swoim terytorium, w tym prerogatywy zarezerwowane dla cesarza . Biskup Adalbold II otrzymał w 1024 r. Drenthe , przez co został jednym z książąt Rzeszy Niemieckiej – książę biskup Utrechtu . Później jego świecka władza została rozciągnięta na terytorium prowincji: Utrecht i Overijssel .
W latach 1423 –1448 w diecezji panowała schizma , której przejawem było sprawowanie urzędu ordynariusza przez dwóch biskupów równocześnie. W 1528 r. książę-biskup Henryk Wittelsbach dokonał sekularyzacji swoich dóbr, zrzekając się praw świeckiego władcy do nich na rzecz cesarza Karola V Habsburga .
W 1559 r. biskupstwo zostało podniesione do rangi archidiecezji , zostając siedzibą metropolii kościelnej , której jako sufraganię przydzielono biskupstwa w: Deventer , Haarlem , Leeuwarden , Groningen i Middelburg . Po śmierci abpa Fryderyka Schencka z Toutenburga w 1580 r. i zakazie wyznawania wiary katolickiej na terenie Republiki Zjednoczonych Prowincji archidiecezja została zlikwidowana, chociaż Hiszpanie dokonali wyboru dwóch nowych arcybiskupów, ale przebywali oni poza arcybiskupstwem.
Od 1602 r. opiekę duszpasterską nad katolikami w Holandii sprawowali wikariusze apostolscy , noszący tytuły arcybiskupów tytularnych .
W 1853 r. po przywróceniu katolickiej hierarchii biskupiej w Holandii reaktywowano urząd arcybiskupa utrechckiego, który otrzymał honorowy tytuł prymasa Holandii. od 1936 r. arcybiskupi utrechccy pełni również funkcję metropolitów .
Nie wiemy dokładnie, który z kościołów w Utrechcie pełnił funkcję pierwszej katedry . Od X w. do czasów reformacji była nią katedra św. Marcina z Tours.
Obecna siedziba arcybiskupa katolickiego od 1853 mieści się w katedrze św. Katarzyny w Utrechcie. Jego oficjalna rezydencja, której jest własnością archidiecezji od 1898 r. znajduje się przy Maliebaan 40.
Uwagi
Pełna lista wszystkich biskupów utrechckich jest niemożliwa do ustalenia, ponieważ istnieje wiele niejasności i nieporozumień co do okoliczności, ludzi i danych, pełniących tę funkcję zwłaszcza we wczesnym średniowieczu . Poniższe zestawienie próbuje dać kompletny obraz wszystkich znanych ordynariuszy utrechckich, sprawujących tę funkcję, bądź będąc uważanych za takowych. Obejmuje ona również okres, kiedy formalnie archidiecezja nie istniała, a była zastąpiona przez wikariat apostolski i misję sui iuris .
Oficjalna lista jest uzupełniona przez duchownych, którzy zostali wybrani biskupami, ale nigdy nie objęli władzy w diecezji na skutek braku prekonizacji papieskiej .
Biskupi utrechccy (695-1595)
L.p.
Imię i nazwisko
Lata rządów
Informacje dodatkowe
1
Wilibrord
695 -739
święty , arcybiskup Fryzów ze stolicą biskupią w Utrechcie.
2
Bonifacy
739-754
święty, arcybiskup wschodnich Franków ze stolicą w Utrechcie; bronił praw niezależności diecezji przed arcybiskupem kolońskim ; zamordowany.
*
Wera
739?-752
Postać legendarna, utożsamiany ze św. Wiro ; być może był biskupem pomocniczym Utrechtu.
*
Eoban
753 -754
Postać legendarna; być może biskup pomocniczy Utrechtu.
3
Gregorius
754-775
Święty, kierował diecezją mimo braku święceń biskupich; mimo to wliczany do oficjalnej listy biskupów.
4
Alberyk I
ok. 776 -784
Święty, znany również jako Alfric
5
Theodard
ok. 784-ok. 790
6
Hamacar
ok. 790-806
7
Ricfried
806-815 /816
8
Frederik I
815/816-835 /837
Święty, zamordowany
9
Alberyk II
838 -844
*
Eginhard
ok. 845
10
Ludger
ok. 848 -ok. 854
*
Craft
ok. 854
Zrzekł się godności
11
Hunger
ok. 854-866
Święty, uciekł przed Normanami z Utrechtu
*
Alfried
ok. 866-867 /879
Sprawował rządy w diecezji na wygnaniu, nie jest wliczany w oficjalną listę biskupów.
12
Adelbold I
867/879-898
Tak jak poprzednik sprawował rządy na wygnaniu.
13
Egilbert
899
Sprawował rządy spoza jej granic.
14
Radboud
899-917
Święty, spędził cały czas poza diecezją.
15
Balderik
918 -975
Powrócił do Utrechtu jako pierwszy biskup po czterdziestu latach.
16
Folcmar
976 -990
Zwany też jako Poppo.
17
Boudewijn I
990-995
18
Ansfried
995-1010 (?)
Święty
19
Adelbold II
1010-1026
Uzyskał status odrębnego księstwa w Rzeszy oraz tytuł książęcy dla siebie i następców.
20
Bernold
1027-1054
Święty
21
Willem I van Gelre
1054-1076
22
Koenraad
1076-1099
Zamordowany
23
Burchard
1100 –1112
24
Godebald
1114 –1127
25
Andries van Cuijk
1128 –1139
26
Hartbert van Bierum
1139-1150
*
Fryderyk z Bergu
1150-1151
Nigdy nie objął rządów w diecezji, zostając przenoszony na archidiecezję kolońską .
27
Herman z Horn
1150-1156
28
Godfried van Rhenen
1156-1178
29
Boudewijn II (van Holland)
1178-1196
30
Arnold I
1196-1197
31
Dirk I
1196-1197
32
Dirk II van Are
1197-1212
33
Otto I z Geldrii
1212-1215
34
Otto II z Lippe
1216 –1227
35
Wilbrand van Oldenburg
1227-1233
Przeniesiony do Paderborn .
36
Otto III z Holandii
1233-1249
37
Gozewijn van Randerath
1249-1250
38
Henryk I van Viande
1249-1267
39
Jan I z Nassau
1268 –1290
Wybrany przez kapitułę , zaakceptowany przez papieża Mikołaja IV .
40
Jan II van Sierck
1291 –1296
Przeniesiony do Toul
41
Willem II Berthout
1296-1301
*
Adolf II Waldeck
1301
Kandydował na biskupstwo, ostatecznie został ordynariuszem Liège
42
Gwidon z Avesnes
1301-1317
43
Frederik II van Sierck
1317-1322
44
Jacob van Oudshoorn
1322
*
Jan van Bronkhorst
1322
Ubiegał się o urząd biskupa
45
Jan III van Diest
1322-1340
*
Jan van Bronkhorst
1341
Kandydował na urząd biskupa.
46
Nicolaas Capocci
1341
Zrezygnował z urzędu, później został biskupem Urgell i Frascati
47
Jan IV van Arkel
1342-1364
Przeniesiony do Liège
48
Jan V van Virneburg
1364-1371
Przeniesiony do Münster
*
Zweder Uterlo
1371
Kandydat na urząd biskupa.
49
Arnold II van Horne
1371-1378
Przeniesiony do Liège.
*
Reinoud van Vianen
1378-1380
50
Floris van Wevelinkhoven
1378-1393
Przeniesiony do Münster.
51
Frederik III van Blankenheim
1393-1423
Przeniesiony do Strasburgu .
*
Rhabanus van Helmstatt
1424 –1425
Wycofał się z ubiegania o diecezję, przeniesiony do Spiry , a następnie na urząd arcybiskupa Trewiru .
52
Zweder van Culemborg
1423-1432
53
Rudolf z Diepholz
1423-1455
Do 1432 r. współrządził diecezją, również biskup Osnabrücku .
*
Walram z Moers
1434 –1448
Był również biskupem Münster
54
Gijsbrecht van Brederode
1455-1456
Elekt, obalony.
55
David van Bourgondië
1456-1496
Przeniesiony na biskupstwo Thérouanne
*
Engelbert z Kleve
1482 –1483
Administrator, usunięty
56
Fryderyk IV z Badenii
1496-1516
Usunięty
57
Filips van Bourgondië
1517-1524
58
Henryk II z Bawarii
1524-1529
Wybrany przez kapitułę; ostatni książę-biskup oddał władzę świecką Karolowi V , przeniesiony na biskupstwo wormackie i fryzyjskie.
59
Willem van Enckevoirt
1529 –1534
Kardynał od 1523 r. Również biskup Tortosy .
60
George van Egmond
1534-1559
Arcybiskupi utrechccy (1559-1600)
Wikariusze Apostolscy Batawii (1601-1727)
Zarządcy Misji Sui iuris w Holandii z siedzibą w Brukseli (1727-1828)
Zarządcy Misji Sui iuris w Holandii z siedzibą w 's-Gravenhage (1829-1853)
Arcybiskupi utrechccy (od 1853 r.)
Zobacz też