|
Bohdan Smoleń
Bohdan Smoleń (ur. 9 czerwca 1947 w Bielsku, zm. 15 grudnia 2016 w Poznaniu[2]) – polski aktor, piosenkarz, satyryk, artysta kabaretowy i działacz społeczny. Członek poznańskiego kabaretu „Tey”. Pomysłodawca i założyciel Fundacji „Stworzenia Pana Smolenia”, zajmującej się hipoterapią. Przez 5 lat prowadził polonijny program Ludzie listy piszą na antenie TVP Polonia. Nagrał także Smoleniowe bajanie, czyli całkiem dorosłe bajki – zbiór przerobionych satyrycznie bajek, np. Bajka o pronitce z płytami, Szklana rura i tym podobne[3]. ŻyciorysJego rodzicami byli Bronisław Karol (1919–2001) i Elżbieta Smoleń (1926–1980). Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej. Absolwent Akademii Rolniczej (Wydział Zootechniki) w Krakowie z 1975[4]. W latach 1968–1977 występował w krakowskim kabarecie Pod Budą (był jego założycielem), z którym na Famie w 1972 otrzymał główną nagrodę. Za namową Zenona Laskowika przeniósł się do Poznania i występował przez 7 lat w poznańskim kabarecie „Tey”. Na festiwalu w Opolu w 1981 otrzymał tytuł Mister Obiektywu[5]. W połowie lat 80. XX w. w duecie z Krzysztofem Krawczykiem nagrał kilka humorystycznych piosenek („Mężczyzna po czterdziestce”, „Dziewczyny, które mam na myśli” do melodii przeboju Willie Nelsona i Julio Iglesiasa To all the girls I loved before z 1984). W 1987 wraz z Krzysztofem Jaślarem przygotował komedię antyczną „Wykopaliska”, w której zagrał obok Andrzeja Zaorskiego. Współpracował również z kabaretem „Długi”.  _monument,_2023_design._Karol_Badyna,_10_Jab%C5%82onowskich_Street,_Krak%C3%B3w,_Poland.JPG) Cenzura komunistycznaTwórczość satyryczna Bohdana Smolenia, jak również informacje na jego temat takie jak artykuły, recenzje, omówienia twórczości podlegały cenzurze komunistycznej[potrzebny przypis]. Tomasz Strzyżewski w swojej książce o cenzurze w PRL publikuje poufną informację na ten temat, zamieszczoną w biuletynie przeznaczonym dla cenzorów z grudnia 1974 roku Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Informował on o ingerencji cenzorskiej: „H. Cyganik – po kolejnym spektaklu „Kabaretu pod Budą” w Krakowie – spisał monolog Bohdana Smolenia – głównego i charakterystycznego aktora tego kabaretu, który opublikowano w „ITD” (nr 49) pt. „Monolog za kulisami”. (W kilku fragmentach dokonano skreśleń – uwaga wydawcy)”[6]. Okres po upadku PRLProwadził z żoną Teresą sklep zoologiczny w Poznaniu. W 1990 Piotr, jeden z jego trzech synów, powiesił się. W 1991 samobójstwo popełniła żona artysty[7][8]. Po tych wydarzeniach wpadł w depresję i wycofał się na kilka lat z życia publicznego. Wraz ze Sławomirem Sokołowskim oraz Aldoną Dąbrowską w latach 1995–1997 nagrał trzy humorystyczne płyty, utrzymane w stylu disco polo[9]. Piosenki te były emitowane wówczas w programie Disco Relax. Ostatni Kabaret Bohdana Smolenia ukształtował się w latach 1992–1995. W jego skład, oprócz założyciela, wchodzili: Grzegorz Rekliński, Józef Romek i Marcin Samolczyk. Z programem „Nowy Rząd – Stara Bida” odwiedzali różne miejsca w kraju i za granicą, dając występy dla każdego rodzaju publiczności[10]. W latach 1999–2015 występował w sitcomie Świat według Kiepskich, w którym wcielał się w postać Listonosza Edzia[4]. W 2004 przeprowadził się do Baranówka koło Mosiny. W roku 2007 założył fundację pod nazwą „Fundacja Stworzenia Pana Smolenia”, która zajmuje się hipoterapią dla dzieci[11].  Zawiesił działalność kabaretową ze względu na zły stan zdrowia. W dużej mierze przyczynił się do niego skrajny nikotynizm (artysta przyznał, że palił od młodości kilka paczek papierosów dziennie). Na początku 2008 przeszedł przewlekłe zapalenie płuc. Lekarze podejrzewali również gruźlicę[12]. W grudniu 2008 aktor przeszedł lewostronny wylew[13]. 26 stycznia 2010, tuż po zakończeniu zdjęć do kolejnego sezonu Świata według Kiepskich doznał zawału serca w pokoju hotelowym i trafił do jednego z wrocławskich szpitali, gdzie wykonano mu koronarografię. Aktorowi wszczepiono rozrusznik serca[14]. W październiku tego samego roku artysta przeszedł kolejny, nierozległy wylew. W lutym 2015 trafił do szpitala z powodu infekcji wirusowej i problemów z oddychaniem[15]. Miesiąc później został ponownie hospitalizowany po tym, jak doznał trzeciego wylewu, po którym został sparaliżowany i praktycznie stracił mowę[16]. Od tej pory poruszał się na wózku inwalidzkim. Zaprzestał wtedy występów gościnnych w serialu Świat według Kiepskich. 29 lutego 2016 w Teatrze Kamienica odbył się koncert charytatywny na rzecz Bohdana Smolenia. Zebrane pieniądze zostały przeznaczone na rehabilitację artysty[17]. Zaplanowano również podobne koncerty, m.in. we Wrocławiu i Krakowie. Od marca 2016 aktor przebywał w bydgoskim ośrodku rehabilitacyjnym dla osób po udarach[18]. W kwietniu 2016 w szpitalu w Bydgoszczy przeszedł kolejny udar, po którym ponownie stracił mowę i doznał paraliżu[19]. Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia, nie udało mu się zerwać z nałogiem nikotynowym. Zmarł 15 grudnia 2016 w poznańskim szpitalu[20], w którym przebywał na skutek poważnej infekcji. Artysta od wielu lat miał problemy z oddychaniem spowodowane chorobą płuc, które infekcja nasiliła, dodatkowo przebyte choroby doprowadziły do osłabienia jego organizmu[21]. Został pochowany 20 grudnia 2016 na cmentarzu w podpoznańskim Przeźmierowie[22]. Życie prywatneW 1970 ożenił się z Teresą (ur. 13 sierpnia 1950, zm. 1 marca 1991[23]). Mieli trzech synów: Macieja (ur. 1973), Piotra (ur. 1974, zm. 1990) i Bartosza (ur. 1979). Był ateistą[24]. Upamiętnienie 11 czerwca 2021 roku odsłonięto pomnik Bohdana Smolenia w Poznaniu[25]. 15 grudnia 2023 roku w centrum Krakowa przy fasadzie Domu Akademickiego „Bratniak” na rogu ulic Czapskich i Jabłonowskich stanęła wykonana z brązu rzeźba oraz ławeczka upamiętniająca Bohdana Smolenia[26]. Odznaczenia i nagrody
Filmografia
Polski dubbing
Dyskografia
Teledyski
UwagiPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba): Identyfikatory zewnętrzne:
|
||||||||||||||
