|
Burmistrzowie i prezydenci Tarnowa
Burmistrzowie i prezydenci Tarnowa – osoby zarządzające miastem Tarnowem na przestrzeni lat. HistoriaW okresie Królestwa Polskiego urząd włodarza Tarnowa pełnili rotacyjnie członkowie Rady Miejskiej. Oficjalna nazwa urzędu brzmiała: Urząd Prezydencki Radziecki Tarnowski[1]. Stanowisko burmistrza miasta Tarnowa powstało dopiero w okresie zaborów, kiedy władze austriackie wprowadziły mianowanych przez siebie urzędników, pełniących funkcję burmistrza, także wójta lub prezydenta. Jako pierwszy objął ją, w latach 1772–1774, Mateusz Morozowicz[2]. Najbardziej znaną postacią tego okresu był Józef Kalasanty Pędracki, trzykrotny burmistrz i ostatni urzędnik na tym stanowisku przed autonomią Galicji. Na mocy ustawy z 12 sierpnia 1866 roku, w roku następnym przeprowadzone zostały wybory samorządowe, burmistrz był wybierany w głosowaniu spośród radnych. Pierwszym burmistrzem Tarnowa okresu autonomii galicyjskiej był Wojciech Bandrowski. Ciągłość samorządu została zachowana nawet podczas I wojny światowej (z wyjątkiem okresu, gdy miasto zajęte było przez wojska rosyjskie). Ostatnim burmistrzem czasu zaborów i jednocześnie pierwszym w niepodległej Rzeczypospolitej był Tadeusz Tertil, pełniący urząd w latach 1907–1923. W okresie dwudziestolecia międzywojennego rząd dwukrotnie wprowadzał w Tarnowie zarząd komisaryczny. Po raz pierwszy w 1924 roku, gdy komisarzem został dotychczasowy burmistrz Janusz Rypuszyński, drugi raz w 1930 roku, gdy na to stanowisko powołano Adama Marszałkowicza.Na mocy ustawy z 1933 roku zmienił się ustrój samorządu miasta Tarnowa. Po wyborach, przeprowadzonych 10 grudnia 1933 roku, ukonstytuowała się nowa Rada Miasta, która 12 maja 1934 roku wybrała pierwszego i jedynego w okresie II Rzeczypospolitej prezydenta Tarnowa. Został nim Mieczysław Brodziński. Pełnił swój urząd do 6 września 1939 roku, kiedy wraz z częścią pracowników Zarządu Miasta został ewakuowany do Lwowa. Przez kilka kolejnych dni, do czasu ustanowienia administracji okupacyjnej, funkcjonował w Tarnowie zarząd tymczasowy, pod przewodnictwem byłego burmistrza, Juliana Kryplewskiego. Pierwszym okupacyjnym komisarzem miasta został Ernst Kundt[3]. Wkrótce po zakończeniu okupacji niemieckiej prezydentem Tarnowa został Ludwik Mysak, młody działacz Polskiej Partii Robotniczej, który przybył do miasta wraz z Armią Czerwoną. Po kilku miesiącach, 1 czerwca 1945 roku, zmienił go Eugeniusz Sit, przedwojenny działacz Polskiej Partii Socjalistycznej[4]. W 1950 na podstawie ustawy o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, urząd prezydenta miasta został zniesiony, a organem wykonawczym i zarządzającym stało się Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, na którego czele stał przewodniczący wybierany przez Miejską Radę Narodową. Pierwszym przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej został dotychczasowy prezydent Jan Pałka. Urząd prezydenta przywróciła ustawa z dnia 29 listopada 1972. Z dniem 1 stycznia 1973 zniesiono dotychczas istniejące Prezydium Miejskiej Rady Narodowej wprowadzając w jej miejsce Urząd Miejski, którym kierował prezydent powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Urząd prezydenta miasta jako samorządowego organu wykonawczego reaktywowano po przemianach ustrojowych w 1990 roku. Pierwszą osobą na tym urzędzie został Mieczysław Bień. On również został wybrany w pierwszych bezpośrednich wyborach w 2002 roku. Od 2024 roku funkcję tę pełni Jakub Kwaśny. Lista burmistrzów i prezydentów TarnowaGalicjaBurmistrzowie miasta Tarnowa w latach 1772–1967[2]:
Burmistrzowie Tarnowa w okresie autonomii galicyjskiej[2]:
II RzeczypospolitaBurmistrzowie i prezydenci Tarnowa w okresie II Rzeczypospolitej[2]:
Polska LudowaPrezydenci miasta[a] Tarnowa w okresie Polski Ludowej[2]:
III RzeczypospolitaPrezydenci Tarnowa w okresie III RP[2]:
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(cropped).jpg)
.jpg)
.JPG)
