|
Czystka w Arabii Saudyjskiej
Czystka w Arabii Saudyjskiej – masowe aresztowania prominentnych saudyjskich książąt, ministrów i ludzi biznesu trwająca między 4 listopada 2017 roku a 30 stycznia 2019 roku. Pretekstem do jej rozpoczęcia było utworzenie komisji antykorupcyjnej pod przewodnictwem następcy tronu, księcia Muhammada bin Salmana[1].
Czystka przyczyniła się do centralizacji władzy politycznej w jego rękach i podważyła istniejącą wcześniej strukturę rządów opartych na konsensusie wśród elit saudyjskich[2][3]. Aresztowania doprowadziły do ostatecznego odsunięcia od władzy frakcji aktualnego króla Abdullaha, całkowitego skonsolidowania kontroli Muhammada bin Salmana nad wszystkimi trzema gałęziami sił bezpieczeństwa i masowego przejmowania aktywów zdominowanych elit biznesowych przez książęcy reżim[3].
Zatrzymanych internowano w ekskluzywnym hotelu Ritz-Carlton w Rijadzie, gdzie w celu uzyskania współpracy czy wymuszenia podpisania ugody m.in. stosowano tortury[4]. Uziemiono również prywatne odrzutowce, aby uniemożliwić pozostałym podejrzanym ucieczkę z kraju[5].
W trakcie obławy zatrzymano około 500 osób. W ramach akcji represyjnej banki w Arabii Saudyjskiej zamroziły ponad 2000 krajowych kont[6]. Według „The Wall Street Journal” rząd Arabii Saudyjskiej miał na celu przejęcie gotówki i aktywów o wartości 800 miliardów dolarów. Władze Arabii Saudyjskiej twierdzą, że ostatecznie kwota ta wynosiła 300 do 400 miliardów dolarów i były to dobra uzyskane przez właścicieli na drodze korupcji[7][8].
Komisja antykorupcyjna zakończyła swoją misję 30 stycznia 2019 r., stwierdzając, że zatrzymano 381 osób i odzyskano dla skarbu państwa 107 miliardów dolarów[9]. Postawione zarzuty obejmowały pranie pieniędzy, przekupstwo, wymuszanie haraczy od urzędników i wykorzystywanie stanowiska publicznego dla osobistych korzyści[1].
Równolegle do działań oficjalnych działał książęcy szwadron śmierci potajemnie zabijający dysydentów poprzez zaplanowane wypadki samochodowe i lotnicze, podpalanie domów, a także celowe zarażenia ofiar śmiercionośnymi wirusami podczas rutynowych badań lekarskich w szpitalu. Najsłynniejszym przypadkiem tego typu było morderstwo Dżamala Chaszukdżiego[10].
Lista osób zatrzymanych
Do osób zatrzymanych lub usuniętych ze stanowisk zaliczają się między innymi:
Rodzina królewska
Zatrzymani
- Książę Al-Waleed bin Talal, miliarder i biznesmen[11] (według Agence France-Presse, uwolniony 27 stycznia 2018 r.)[12]
- Książę Fahd bin Abdullah, były wiceminister obrony[13]
- Królowa Fahda bint Falah, żona króla Salmana i matka samego Muhammada bin Salmana. Umieszczona w areszcie domowym.
- Książę Khaled bin Talal, brat al-Waleeda i biznesmen[14]
- Książę Mohammed bin Nayef, były następca tronu Arabii Saudyjskiej i były minister spraw wewnętrznych. Umieszczony w areszcie domowym[15].
- Książę Mutaib bin Abdullah, były przywódca Gwardii Narodowej Arabii Saudyjskiej i syn króla Abdullaha[16]. Uważa się go za najbardziej wpływowego z aresztowanych[5].
- Księżniczka Reem bint al-Waleed bin Talal, córka al-Waleeda bin Talala i bizneswoman[17]
- Książę Turki bin Abdullah, kolejny syn króla Abdullaha i były gubernator prowincji Rijad[18]
- Książę Faisal bin Abdullah, były przywódca Saudyjskiego Czerwonego Półksiężyca i kolejny syn króla Abdullaha[19].
- Książę Mishaal bin Abdullah, były gubernator prowincji Mekka i Najran oraz kolejny syn króla Abdullaha[19]
- Książę Turki bin Naser, były szef prezydium meteorologii i środowiska[20]
- Książę Turki bin Mohammed bin Saud Al Kabeer, były doradca na dworze królewskim[21]
- Książę Bandar bin Sultan, były sekretarz generalny Rady Bezpieczeństwa Narodowego i były szef Prezydium Wywiadu Ogólnego[15]
Niepewny status
- Książę Abdul Aziz bin Fahd, najmłodszy syn króla Fahda. Pojawiły się pogłoski, że 44-letni Abdul Aziz został zabity podczas stawiania oporu przy aresztowaniu, jednak saudyjskie ministerstwo informacji wydało oświadczenie, w którym stwierdziło, że książę „żyje i ma się dobrze”[22].
- Książę Mansour bin Muqrin, zastępca gubernatora Asiru i syn byłego następcy tronu Muqrina bin Abdulaziza. Zginął w katastrofie helikoptera, choć pojawiły się niepotwierdzone doniesienia, że jego helikopter został zestrzelony, gdy próbował uciec z kraju[23].
Politycy
Zatrzymani
- Adel Fakeih, były minister gospodarki i planowania[16]
- Admirał Abdullah bin Sultan bin Mohammed Al-Sultan, dowódca Królewskiej Marynarki Wojennej Arabii Saudyjskiej[20]
- Ibrahim Abdulaziz Al-Assaf, były minister finansów[24]
- Khaled al-Tuwaijri, były przywódca dworu królewskiego[18]
- Mohammad al-Tobaishi, były szef protokołu na dworze królewskim[25]
Wojskowi
Zatrzymani
Elity biznesowe
Zatrzymani
- Abdulrahman Fakieh, biznesmen[7]
- Amr Al-Dabbagh, biznesmen, dyrektor generalny Al-Dabbagh Group (ADG)[24]
- Bakr bin Laden, przewodniczący Saudi Binladin Group[28] i przyrodni brat Osamy bin Ladena
- Khalid Abdullah Almolhem, były szef Saudi Arabian Airlines[24]
- Loai Nazer, znany biznesmen[8][7]
- Mansour al-Balawi, znany biznesmen[8][7]
- Nasser Al Tayyar, biznesmen, członek zarządu Al Tayyar Travel Group[29]
- Saleh Abdullah Kamel, miliarder i biznesmen, właściciel Arab Radio and Television Network oraz założyciel Dallah al Baraka Group[30]
- Saoud al-Daweesh, były dyrektor generalny Saudi Telecom Company[25]
- Waleed bin Ibrahim Al Ibrahim, miliarder i biznesmen, szwagier króla Fahda, przewodniczący Middle East Broadcasting Company (MBC)[24]
- Zuhair Fayez, znany biznesmen[8][7]
Uczeni islamscy
Zatrzymani
- Awad al-Qarni, uczony islamski, autor i były profesor[31]
- Ali al-Omari, duchowny telewizyjny i przewodniczący Uniwersytetu Otwartego w Mekce[32]
- Salman al-Ouda, uczony islamski i członek zarządu Międzynarodowej Unii Uczonych Muzułmańskich[31]
- Ahmed al-Amari, uczony islamski i dziekan Kolegium Koranicznego na Islamskim Uniwersytecie w Medynie. Zmarł w areszcie[33].
Przypisy
- ↑ a b Saudi crown prince Mohammed bin Salman widens purge. Al Jazeera, 6 listopada 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (1 February 2021)].
- ↑ Alhussein, Saudi Arabias centralized political structure: prospects and challenges, „Handbook of Middle East Politics”, Edward Elgar Publishing, 2023, s. 144–157, ISBN 978-1-80220-563-3 .???
- ↑ a b Davidson, Mohammed bin Salman Al Saud (a.k.a. "MBS"): King in all but name (born 1985), „Dictators and Autocrats”, Routledge, 2021, DOI: 10.4324/9781003100508-23, ISBN 978-1-003-10050-8 [zarchiwizowane z adresu] .???, zarchiwizowano? Alt URL
- ↑ Night of the beating': details emerge of Riyadh Ritz-Carlton purge. The guardian, 19 listopada 2020.
- ↑ a b Saudi Arabia's unprecedented shake-up [online], The Economist, 5 listopada 2017 .
- ↑ Exclusive: Saudi prince detention holds up loan to investment firm – sources Reuters
- ↑ a b c d e Pavel Golovkin: Saudi Crackdown Escalates With Arrests of Top Military Officials. MSN, 17 listopada 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (1 December 2017)].
- ↑ a b c d SaidS. Summer SaidS., Saudi Arabia Pursues Cash Settlements as Crackdown Expands [online], Wall Street Journal, 17 listopada 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-11-17] .
- ↑ Statement by the Royal Court: Anti Corruption Committee Concludes its Tasks the official Saudi Press Agency. spa.gov.sa.
- ↑ REVEALED: The Saudi death squad MBS uses to silence dissent | Middle East Eye [online], web.archive.org, 22 października 2018 [dostęp 2024-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-22] .
- ↑ Michelle Mark: Saudi Arabia arrests 11 princes, including billionaire investor Prince al-Waleed bin Talal. Business Insider, 4 listopada 2017.
- ↑ Saudi billionaire Prince Al-Waleed freed after 'settlement'. Agence France-Press, 27 January 2018.
- ↑ AssociatedA. Press AssociatedA., Saudis arrest 11 princes, dozens of ex-ministers in shake-up, „Ynetnews”, 5 listopada 2017 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Middle EastM.E. Monitor Middle EastM.E., Bin Salman re-arrests Prince Khaled Bin Talal days after his father's death [online] .
- ↑ a b EXCLUSIVE: Senior Saudi figures tortured and beaten in purge [online], Middle East Eye [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ a b Donna Abu-Nasr, Glen Carey: Saudi Purge Sees Senior Princes, Top Billionaire Detained. Bloomberg, 4 listopada 2017.
- ↑ Abisoye Olusegun: Saudi Arabia Arrests Princess Reem As Bin Salman's Anti-Corruption War Continues. Independent Nigeria, 2017-11-09.
- ↑ a b Patrick Wintour: Saudi arrests show crown prince is a risk-taker with a zeal for reform. The Guardian, 5 listopada 2017.
- ↑ a b Saudi Arabia: Prince in Incommunicado Detention. Human Rights Watch, 9 May 2020.
- ↑ a b Becky Anderson and Sarah El Sirgany: Saudi anti-corruption sweep leads to high-profile arrests. CNN, 4 listopada 2017.
- ↑ CNN, The case of a Saudi prince illustrates a pattern of arbitrary detention [online], Egypt Independent, 17 kwietnia 2019 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Mystery surrounds fate of late King Fahd’s son amid Saudi crackdown [online], Middle East Eye [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Saudi Prince Killed While Trying to Flee amid Royal Purge: Source.
- ↑ a b c d Igor Bosilkovski: Saudi Billionaire Prince Alwaleed Reportedly One of at Least A Dozen Arrested For Corruption. Forbes, 4 listopada 2017.
- ↑ a b Factbox: Saudi Arabia detains princes, ministers in anti-corruption probe. Reuters, 4 listopada 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (5 November 2017)].
- ↑ Saudi Arabia's Game of Thrones: Who got caught in the widening corruption crackdown? [online], Los Angeles Times, 7 listopada 2017 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ a b The High Cost of Change Repression Under Saudi Crown Prince Tarnishes Reforms. 4 listopada 2019.
- ↑ Saudi princes among dozens detained in 'corruption' purge. BBC, 5 listopada 2017.
- ↑ Al Tayyar says operating normally after founder's arrest. Argaam, 4 listopada 2017.
- ↑ Daily Sabah with Agencies, Istanbul: Alwaleed bin Talal, two other billionaires tycoons among Saudi arrests. Daily Sabah, 5 listopada 2017.
- ↑ a b Saudi Arabia 'detains' more preachers [online], Al-Jazeera, 13 września 2017 .
- ↑ Saudi Arabia seeks death penalty for cleric Ali al-Omari [online], Middle East Eye [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Prominent Saudi scholar Ahmed al-Amari dies in prison: Activists [online], Al Jazeera [dostęp 2024-10-04] (ang.).
|
