Edward Serwański

Ten artykuł od 2024-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Edward Serwański

Data i miejsce urodzenia	13 października 1912 Hamburg
Data i miejsce śmierci	29 sierpnia 2000 Poznań
Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia najnowsza
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1960
Habilitacja	1970
Profesura	1981
Uczelnia	Instytut Zachodni
Odznaczenia

Edward Mieczysław Serwański ps. Karol Szymański, Mietek (ur. 13 października 1912 w Hamburgu, zm. 29 sierpnia 2000 w Poznaniu) – polski historyk, polityk, działacz społeczny. Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

Ojciec prof. dr. hab. Macieja Jerzego Serwańskiego^[1]

Absolwent Gimnazjum Męskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Był tam aktywistą harcerskim. W 1935 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim, nie zrywając kontaktów z macierzystym hufcem, gdzie pracował w referacie drużyn gimnazjalnych. W 1937 został nominowany na stopień podharcmistrza.

Uczestniczył jako dowódca plutonu w Oddziałach Ochotniczych gen. Bałachowicza podczas obrony Warszawy w 1939. Po upadku stolicy wrócił do Ostrowa, gdzie przystąpił do organizowania podziemnego harcerstwa. W latach 1939–1940 tworzył zręby struktur poznańskiej Ojczyzny Józefa Prądzyńskiego na terenie południowej Wielkopolski. Był emisariuszem Biura Zachodniego Delegatury Rządu na Kraj w 1943 roku^[2]. Uczestnik powstania warszawskiego 1944^[3].

Po wojnie podjął służbę instruktorską w Komendzie Chorągwi ZHP, pełniąc funkcję kierownika Wydziału Programowego. Został oskarżony o usiłowanie zmiany przemocą ustroju Państwa Polskiego i po dwuletnim śledztwie skazany na wyrok więzienia. Odbył połowę kary (lata 1948–1951), w 1956 został zrehabilitowany. Stopień doktora uzyskał w 1960 na podstawie pracy „Hitlerowska polityka narodowościowa na Górnym Śląsku”. Rozprawa habilitacyjna „Wielkopolska w cieniu swastyki” (1970), ukazała się po wieloletnich bojach z cenzurą. Nominację na profesora nadzwyczajnego Edward Serwański otrzymał ostatecznie w roku 1981 w wieku 70 lat^[4].

Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Wojska, Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945, Medalem Rodła, Medalem za Warszawę, Rozetą z Mieczami do Krzyża za Zasługi dla ZHP oraz Odznaką Honorową Miasta Poznania^[5] Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu^[6].

Autor około trzystu prac oraz kilkunastu książek poświęconych zagadnieniom polsko-niemieckim, podejmujących temat konspiracji podczas II wojny światowej oraz okupacji niemieckiej.

• Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem, Poznań 1964
• Wielkopolska w cieniu swastyki, Warszawa 1970
• Ostrów Wielkopolski i jego region w okresie II wojny światowej (1939–1945), Poznań 1992
• Struktury tajnego nauczania w Wielkopolsce 1939-1945, Poznań 1998
• Z dziejów wielkopolskiej konspiracji 1939–1945, Poznań 1999
• W kręgu myśli zachodniej. Wspomnienia i zapiski Wielkopolanina, Poznań 2003