Europejski Komisarz ds. demokracji, sprawiedliwości, praworządności i ochrony konsumentów

Europejski Komisarz ds. demokracji, sprawiedliwości, praworządności i ochrony konsumentów – członek Komisji Europejskiej. Odpowiada za kluczowe obszary funkcjonowania Unii Europejskiej, które mają bezpośredni wpływ na życie obywateli i przedsiębiorstw. Jego zadaniem jest ochrona i promocja wartości demokratycznych, zapewnienie przestrzegania zasad praworządności w państwach członkowskich oraz wspieranie sprawiedliwego, skutecznego i nowoczesnego wymiaru sprawiedliwości. Komisarz odpowiada również za rozwój i egzekwowanie praw konsumentów, dostosowanych do wyzwań gospodarki cyfrowej i transgranicznego handlu, przy jednoczesnym dbaniu o wysokie standardy ochrony^[1]. Obecnym komisarzem jest Michael McGrath^[2].

Stanowisko zostało utworzone w celu wzmocnienia podstawowych wartości Unii Europejskiej, takich jak demokracja, praworządność i prawa obywatelskie. Jego powołanie jest odpowiedzią na potrzebę skutecznego przeciwdziałania zagrożeniom dla demokracji, takim jak manipulacje informacyjne i ingerencje zewnętrzne, a także na konieczność ochrony niezależności wymiaru sprawiedliwości i zwalczania korupcji w państwach członkowskich. Odzwierciedla priorytety Unii w zakresie budowania zaufania obywateli do instytucji europejskich, wspierania sprawiedliwego funkcjonowania jednolitego rynku oraz dostosowania przepisów konsumenckich do zmieniającej się rzeczywistości cyfrowej. Komisarz ma za zadanie promowanie i obronę wspólnych wartości europejskich oraz zapewnienie, że prawa konsumentów i przedsiębiorstw są skutecznie chronione w całej Unii^[1].

Europejski Komisarz ds. demokracji, sprawiedliwości, praworządności i ochrony konsumentów odpowiada za^[1]:

• opracowanie i wdrożenie Europejskiej Tarczy Demokracji w celu przeciwdziałania poważnym zagrożeniom dla demokracji w UE oraz kontynuacja działań zawartych w Europejskim Planie Działania na rzecz Demokracji i Pakiecie Obrony Demokracji. Współpraca z innymi Komisarzami w zakresie zwalczania manipulacji informacją, ochrony integralności wyborów i wspierania wolności mediów,
• konsolidacja sprawozdania o stanie praworządności, ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów, przeciwdziałania korupcji i wolności mediów. Monitorowanie i promowanie wdrażania zaleceń w państwach członkowskich oraz wspieranie działań w ramach mechanizmu art. 7,
• rozwój EU-wide legal status ułatwiającego działalność innowacyjnych firm oraz propozycja jednolitego europejskiego reżimu prawnego dla przedsiębiorstw. Aktualizacja agendy konsumenckiej na lata 2025-2030, z uwzględnieniem ochrony konsumentów w kontekście transformacji cyfrowej. Przygotowanie i wdrożenie Aktu o Sprawiedliwości Cyfrowej,
• tworzenie polityk chroniących konsumentów przed nieetycznymi praktykami w handlu cyfrowym, rozwój strategii bezpieczeństwa produktów oraz wzmocnienie egzekwowania RODO, uwzględniając wyzwania związane z transformacją cyfrową,
• koordynacja działań w zakresie praworządności z Radą Europy oraz doprowadzenie do zakończenia procesu przystąpienia UE do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka,
• promowanie kultury praworządności poprzez kampanie edukacyjne i informacyjne. Organizacja dialogów obywatelskich i współpraca z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego na rzecz wzmacniania wartości demokratycznych i ochrony praw człowieka.

	Komisarz	Lata	Komisja
1	Anita Gradin	1995–1999	Santer
2	António Vitorino	1999–2004	Prodi
3	Franco Frattini	2004–2008	Barroso I
4	Jacques Barrot	2008–2010	Barroso I
5	Viviane Reding	2010–2014	Barroso II
6	Věra Jourová	2014–2019	Juncker
7	Didier Reynders	2019–2024	von der Leyen I
8	Michael McGrath	od 2024	von der Leyen II