Franciszka z Krasińskich (ur. 19 marca 1742 w Maleszowej, zm. 30 kwietnia 1796 w Dreźnie[1]) – królewiczowa polska, trzecia córka z czterech Stanisława Krasińskiego i Anieli Humięckiej, morganatyczna żona księcia kurlandzkiego Karola Krystiana Wettyna, syna króla Polski Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki.
Życiorys
Miała trzy siostry: Barbarę, żonę Michała Świdzińskiego, Zofię i Marię. Początkowo mieszkała z rodziną w zamku w Maleszowej. Później przeniosła się na pensję do Warszawy, pod kuratelą ciotki, Zofii Lubomirskiej, i gdzie poznała swojego przyszłego męża, Karola Krystiana Wettyna, mimo prób swatania jej przez członków rodziny Krasińskich. Ślub z polskim królewiczem odbył się cichcem 25 marca 1760 w Warszawie[2]. W efekcie mąż był zajęty sprawą przetrwania swego Księstwa, i rzadko się spotykali[3]. Z kolei Franciszka też była aktywna politycznie i mieszkała w różnych pałacach krewnych i przyjaciół[4]. Dopiero po dziewiętnastu latach małżeństwa urodziła mu jedyną córkę, Marię Krystynę Albertynę. Małżeństwo to miało charakter morganatyczny. W Polsce, jednak, gdzie nie było pojęcia małżeństwa morganatycznego, była oficjalnie królewiczową. Małżeństwo Franciszki i królewicza Karola zostało oficjalnie uznane przez Sejm w 1776 r., a Sejm Czteroletni przyznał jej dożywotnią pensję[5]. Franciszka Krasińska zmarła prawdopodobnie na raka piersi.
Upamiętnienie w literaturze
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, która się wychowywała w domu córki Barbary Świdzińskiej z Krasińskich, najstarszej siostry Franciszki, u Anieli za Michałem Szymanowskim, starościny wyszogrodzkiej w Izdebnie[6],
poświęciła jej powieść Dziennik Franciszki Krasińskiej w ostatnich latach Augusta III pisany. Interesowała się bowiem pisarka jej dziejami i zamkiem w Maleszowej[7].
Ponadto, Franciszek Korwin-Szymanowski w swym opracowaniu o opiekunce Hoffmanowej podaje w nocie edytorskiej o losach korespondencji Franciszki z Krasińskich i jej córki, Marii Krystyny księżnej Carignano. Listy te przechowywane w biurku starościny, przeszły w ręce rodziny wnuczki jej, Marii Feliksowej Szymanowskiej z Łubieńskich, która informuje w cytowanej notatce, że "część ich zaginęła podczas rewolucji trzydziestego roku". A o reszcie zbioru zachowanego w biurku jej ojca, Piotra Łubieńskiego w warszawskim pałacu Zamoyskich, "przyszła druga rewolucja by je zniszczyć." Chodziło o rewizję wojskową i palenie wszelkich dokumentów na skutek bomby rzuconej z pałacu na namiestnika rosyjskiego, generała Berga[8].
Rodowód
| Franciszka z Krasińskich[9][10][11]
|
Ojciec:
Stanisław Krasiński[9][10][11]
|
Dziadek po mieczu:
Aleksander Krasiński[9]
|
Pradziadek po mieczu:
Mikołaj Jan Krasiński[9][10]
|
Prapradziadek po mieczu:
Gabriel Krasiński[12][13]
|
Praprababka po mieczu:
Zofia Lanckrońska[12][13]
|
Prababka po mieczu:
Zofia Katarzyna Derszniak[9][10]
|
Prapradziadek po mieczu:
Aleksander Derszniak
|
Praprababka po mieczu:
?
|
Babka po mieczu:
Salomea Trzcińska[10]
|
Pradziadek po mieczu:
Stanisław Trzciński
|
Prapradziadek po mieczu:
Józef Trzciński
|
Praprababka po mieczu:
?
|
Prababka po mieczu:
?
|
Prapradziadek po mieczu:
?
|
Praprababka po mieczu:
?
|
Matka:
Aniela Humięcka[9][10][11]
|
Dziadek po kądzieli:
Stefan Humięcki[9][10][11]
|
Pradziadek po kądzieli:
Wojciech Humięcki[14]
|
Prapradziadek po kądzieli:
Aleksander Humięcki[15]
|
Praprababka po kądzieli:
Krystyna Potocka[15]
|
Prababka po kądzieli:
Izabela Kątska[14]
|
Prapradziadek po kądzieli:
Wojciech Kątski[16]
|
Praprababka po kądzieli:
Anna Barbara Stogniew
|
Babka po kądzieli:
Katarzyna Krosnowska[9][11]
|
Pradziadek po kądzieli:
Mikołaj Franciszek Krosnowski[17]
|
Prapradziadek po kądzieli:
Wojciech Krosnowski[17]
|
Praprababka po kądzieli:
?
|
Prababka po kądzieli:
Anna Marianna Rojewska
|
Prapradziadek po kądzieli:
Jakub Rojewski[18]
|
Praprababka po kądzieli:
?
|
Przypisy
- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 219, 221.
- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 220.
- ↑ Stanisława Maliszewska. (2012) Franciszka Krasińska (1742-1796) – zapomniana „królewiczowa” polska ......... ss. 11-32. [1] dostęp: 2018-11-18.
- ↑ Radosław Kubicki. (2012) Kobiety w polskiej tradycji i myśli politycznej – ze szczególnym uwzględnieniem Franciszki i Zofii z Krasińskich. ss. 185-196 [2] dostęp: 2018-11-18.
- ↑ StanisławaS. Maliszewska StanisławaS., Franciszka Krasińska – od starościanki do królewiczowej polskiej, [w:] Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2017, s. 104, ISBN 978-83-63580-87-2 .???
- ↑ FranciszekF. Korwin-Szymanowski FranciszekF., Józef Szymanowski: Listy do Starościny Wyszogrodzkiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 215 .
- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 219.
- ↑ Korwin-Szymanowski, s. 133
- ↑ a b c d e f g h Rodovid (autor zbiorowy): Franciszka Krasińska (von Corvin-Krasinski) b. 9 marzec 1742 d. 30 kwiecień 1796. 2011-03-08. [dostęp 2016-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Potomkowie Spitygniewa z rodu Porajów (autor zbiorowy): Stanisław Krasiński + Aniela Humiecka. [dostęp 2016-07-04].
- ↑ a b c d e Ryszard Jurzak: Genealogia dynastyczna. [dostęp 2016-07-04].
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Mikołaj Krasiński d. 1706. 2010-12-05. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Potomkowie Spitygniewa z rodu Porajów (autor zbiorowy): Gabriel Krasiński. [dostęp 2016-07-07].
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Stefan Humiecki d. 1736. 2011-03-08. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Wojciech Humiecki d. 1672. 2011-03-09. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ Rodovid (autor zbiorowy): Wojciech Kątski. 2010-12-04. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Mikołaj Franciszek Krosnowski; Wielka Genealogia Minakowskiego – M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Jakub Rojowski; Wielka Genealogia Minakowskiego – M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-11-12] .
Bibliografia
- Szenic S., Ongiś, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986, ISBN 83-11-07294-9, ss. 219–222.
- Franciszka z Krasińskich Wettyn, Kśiężna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, pod redakcją Dariusza Kaliny, Radosława Kubickiego i Michała Wardzyńskiego. Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego. Kielce-Lisów: 2012. ISBN 978-83-925243-1-1, s. 244. [3] dostęp: 2018-11-18.
