Wykres funkcji dla argumentów od 1 do 250
Funkcja τ (tau) – funkcja na zbiorze dodatnich liczb naturalnych , używana w teorii liczb . Jej wartość to liczba dzielników danej liczby[1] [2] .
Dla dowolnej liczby
n
∈
N
+
{\displaystyle n\in \mathbb {N} _{+}}
funkcja
τ
(
n
)
{\displaystyle \tau (n)}
określona jest jako:
τ
(
n
)
:=
|
{
d
∈
N
:
d
|
n
}
|
.
{\displaystyle \tau (n):=|\{d\in \mathbb {N} :d|n\}|.}
Wzór można też zapisać inaczej:
τ
(
n
)
≡
σ
0
(
n
)
=
∑
d
|
n
1.
{\displaystyle \tau (n)\equiv \sigma _{0}(n)=\sum _{d|n}1.}
Uogólnieniem funkcji tau są funkcje σ (sigma); funkcja tau to funkcja sigma stopnia zerowego[potrzebny przypis ] .
Własności
Wiedząc, że funkcja ta jest multiplikatywna [1] oraz że dla dowolnej liczby pierwszej
p
{\displaystyle p}
i dowolnej liczby całkowitej nieujemnej
a
{\displaystyle a}
zachodzi[3] :
τ
(
p
a
)
=
a
+
1
,
{\displaystyle \tau (p^{a})=a+1,}
(ponieważ dzielnikami liczby
p
a
{\displaystyle p^{a}}
są:
1
,
p
,
p
2
,
…
,
p
a
{\displaystyle 1,p,p^{2},\dots ,p^{a}}
) otrzymujemy wzór ogólny dla funkcji
τ
(
n
)
.
{\displaystyle \tau (n).}
Niech
n
=
∏
i
=
1
m
p
i
e
i
,
{\displaystyle n=\prod _{i=1}^{m}p_{i}^{e_{i}},}
gdzie:
m
{\displaystyle m}
– liczba czynników pierwszych ,
e
i
{\displaystyle e_{i}}
– wykładniki w rozkładzie na czynniki pierwsze,
p
i
{\displaystyle p_{i}}
– parami różne czynniki pierwsze.
Wtedy[2] :
τ
(
n
)
=
∏
i
=
1
m
(
e
i
+
1
)
.
{\displaystyle \tau (n)=\prod _{i=1}^{m}(e_{i}+1).}
Przykład
Jeśli
n
=
24
,
{\displaystyle n=24,}
to mamy dwa dzielniki pierwsze:
p
1
=
2
,
p
2
=
3
,
{\displaystyle p_{1}=2,p_{2}=3,}
ponieważ
24
=
2
3
⋅
3
1
,
{\displaystyle 24=2^{3}\cdot 3^{1},}
czyli
e
1
=
3
,
e
2
=
1.
{\displaystyle e_{1}=3,e_{2}=1.}
Można zatem obliczyć
τ
(
24
)
{\displaystyle \tau (24)}
w sposób następujący:
τ
(
24
)
=
∏
i
=
1
2
(
e
i
+
1
)
=
(
3
+
1
)
(
1
+
1
)
=
4
⋅
2
=
8.
{\displaystyle \tau (24)=\prod _{i=1}^{2}(e_{i}+1)=(3+1)(1+1)=4\cdot 2=8.}
Faktycznie, zbiór dzielników liczby 24 to zbiór
{
1
,
2
,
4
,
8
,
3
,
6
,
12
,
24
}
,
{\displaystyle \{1,2,4,8,3,6,12,24\},}
którego moc wynosi 8.
Pierwsze wartości przyjmowane przez funkcję (ciąg A000005 w OEIS ) to:
n
{\displaystyle n}
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Dzielniki liczby
n
{\displaystyle n}
1
1, 2
1, 3
1, 2, 4
1, 5
1, 2, 3, 6
1, 7
1, 2, 4, 8
1, 3, 9
1, 2, 5, 10
1, 11
1, 2, 3, 4, 6, 12
d
(
n
)
{\displaystyle d(n)}
1
2
2
3
2
4
2
4
3
4
2
6
Przypisy
↑ a b Władysław W. Narkiewicz Władysław W. , Teoria liczb , wyd. 3., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN , 2003, s. 98, 110, ISBN 83-01-14015-1 , OCLC 749285993 [dostęp 2022-07-07] .
↑ a b Adam A. Neugebauer Adam A. , Matematyka olimpijska. 1, Algebra i teoria liczb , wyd. 2, t. 143–144, Kraków: Wydawnictwo Szkolne OMEGA, 2018, ISBN 978-83-7267-710-5 , OCLC 1055646686 [dostęp 2022-07-07] . Brak numerów stron w książce
↑ Eric W. E.W. Weisstein Eric W. E.W. , Divisor Function [online], mathworld.wolfram.com [dostęp 2022-07-07] (ang. ) .strona główna serwisu
pojęciadefiniujące ciągi ogólne
ciągi liczbowe
typy ciągów przykłady ciągów liczb naturalnych inne przykłady
twierdzenia powiązane pojęcia