Gańczorka

Gańczorka

Widok z czarnego szlaku na Baranią Górę
Państwo	Polska
Pasmo	Beskid Śląski, Karpaty
Wysokość	910 m n.p.m.
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego Gańczorka
Położenie na mapie Karpat Gańczorka
49°34′41″N 18°59′06″E/49,578056 18,985000

Gańczorka (910 m n.p.m.) – wyraźny, prawie w całości porośnięty lasem szczyt w Paśmie Baraniej Góry i Skrzycznego w Beskidzie Śląskim, pierwszy na południe licząc od zwornikowej Karolówki^[1].

W kierunku południowo-wschodnim od szczytu Gańczorki odchodzi boczne ramię ze szczytem Postrzedni Groń (763 m n.p.m.), opadające ku dolinie potoku Janoszka (Janoska). W kierunku zachodnim stoki opadają stromo wprost ku źródłowym ciekom Olzy. Na południe opada grzbiet ze szczytem Małej Gańczorki (831 m)^[1].

Grzbietem Beskidu Śląskiego przez szczyt Gańczorki biegła dawna granica między księstwami cieszyńskim (na zachodzie) i oświęcimskim (na wschodzie), później między księstwem cieszyńskim a Rzecząpospolitą, następnie między austriackim Śląskiem i Galicją. Z punktu widzenia etnograficznego linia ta oddziela Śląsk Cieszyński (na zachodzie) od Małopolski (Żywiecczyzny) na wschodzie. Dziś stoki wschodnie góry należą do Kamesznicy w powiecie żywieckim, a stoki zachodnie do Istebnej w powiecie cieszyńskim^[2].

Szczyt buduje wielka soczewka gruboławicowych, gruboziarnistych piaskowców ciężkowickich^[3], tworzących pod samym wierzchołkiem wychodnię skalną z niewielką jaskinią, znaną pod nazwą Jaskini w Gańczorce (Groty w Gańczorce)^[4].

Nazwa szczytu, według lokalnego podania, pochodzi od garncarza (w miejscowej gwarze: gańczorza), który miał tutaj mieszkać w samotności i tu umrzeć samobójczą śmiercią. Inne podania mówią, że miało to być od tego czasu miejsce tracenia skazańców i grzebania samobójców^[4]. (...) a właściwie tam wywożono ich na sanicach, pozostawiając własnemu losowi. Ostatnie klęczary-sanice, pozostawione ze zwłokami samobójcy, jeszcze można dziś zobaczyć - wspominał w połowie lat 30. XX w. istebniański proboszcz, ksiądz Emanuel Grim^[5].

Grzbietem Gańczorki biegnie granica między miejscowościami Istebna (powiat cieszyński) i Kamesznica (powiat żywiecki)^[1]. Wschodnie stoki Gańczorki trawersują znaki niebieskie szlaku turystycznego ze Zwardonia na Baranią Górę^[6].

Zachodnimi stokami Gańczorki biegnie niebieski szlak turystyczny:

odcinek: Koniaków (przystanek PKS pod Koczym Zamkiem) – Przełęcz Koniakowska – Tyniok – Mała Gańczorka – Gańczorka – Karolówka – Schronisko PTTK Przysłop pod Baranią Górą. Odległość 7,3 km, suma podejść 310 m, czas przejścia 2:20 godz., z powrotem 2 godz.^[6]