|
Gołąbek różowy
 Gołąbek różowy, gołąbek jutrzenkowy (Russula aurora Krombh.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1]. Systematyka i nazewnictwoPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy opisał go w 1898 r. Julius Vincenz von Krombholz i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy:
Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Russula velutipes, powołując się na Alinę Skirgieło[3], która w 1991 r. podała nazwę gołąbek różowy, ale dla Russula rosea[4]. Według Index Fungorum jednak jest to inny gatunek[1]. W niektórych atlasach grzybów podawana jest dla Russula aurora nazwa gołąbek jutrzenkowy[5]. MorfologiaŚrednica 3–10 cm, dość mięsisty, początkowo półkulisty, potem płaski, na koniec na środku wklęsły z małym garbem[5]. Powierzchnia gładka, żółtocielista, cielistoróżowa, czerwonożółta z pomarańczowym, miejscami miedzianym odcieniem, łosiowa lub morelowa, czasami blaknąca nawet do bialej[4]. Dość gęste, wąsko przyrośnięte, rozwidlone, początkowo białawe, potem kremowe[5]. Wysokość 4–8 cm, grubość 1–2,5 cm, walcowaty, początkowo pełny i zwarty, potem gąbczasty, często włóknisty. Górna część oszroniona[5]. Często różowy[4]. Początkowo miękki, sprężysty, potem kruchy, białawy. Zapach przyjemny, smak początkowo gorzkawy, potem słodkawy[5]. W sulfowanilinie szybko barwi się na żywo czerwono[4]. Białawy do kremowego, silnie żółknący podczas wysychania[4].
Podstawki 35–50 × 8–12 µm, bazydiospory odwrotnie jajowate, 6–8 × 5–6,5 µm, pokryte bardzo niskimi brodawkami z delikatnymi łącznikami, nieco amyloidalne z widocznym hilum. Cystydy wrzecionowate, 50–70 × 8–12 µm, zakończone dość długim kończykiem. Strzępki prymordialne pod wpływem fuksyny pokrywają się czerwonymi kropelkami[4].
Bardzo podobny jest gołąbek rumiany (Russula pseudointegra). Odróżnia się od niego różowym trzonem, silną reakcją z sulfowaniliną, białawym do kremowego wysypem zarodników, mikroskopowo inkrustacją strzępek prymordialnych[4]. Występowanie i siedliskoWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest w niej szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył 5 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[7], a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8]. Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, pod bukami[4], grabami, brzozami, dębami, jodłami, osikami[8]. ZnaczenieGrzyb jadalny[3]. Wśród gołąbków jadalne są gatunki o łagodnym smaku, jednak ze względu na dużą ilość gatunków, trudności z ich rozróżnieniem i możliwością pomylenia z grzybami trującymi, ich zbieranie zaleca się tylko doświadczonym grzybiarzom. Zasada, że grzyby o łagodnym smaku są jadalne dotyczy tylko gołąbków, a i od niej istnieje wyjątek; podano przypadki zatrucia gołąbkiem oliwkowym (Russula olivacea) mającym łagodny smak[9]. Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||
